Nhìn chung những năm qua, công tác bảo vệ môi trường (BVMT) tại các cảng cá trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã có nhiều chuyển biến tích cực. Bên cạnh công tác tuyên truyền, kiểm tra, giám sát được quan tâm chú trọng, Sở TN&MT Thanh Hóa cũng đề xuất về việc tăng cường sự phối hợp giữa các Sở, ngành, đơn vị có liên quan trong việc quản lý, thu gom, xử lý rác thải tại các cảng cá một cách hiệu quả.
.jpg)
Trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có 3 cảng cá là Hòa Lộc, Lạch Hới và Lạch Bạng
Trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có 03 cảng cá (Hòa Lộc, Lạch Hới và Lạch Bạng) do các Ban quản lý (BQL) cảng cá thuộc Sở Nông nghiệp và PTNT quản lý vận hành, trong đó Cảng cá Hòa Lộc (Hậu Lộc) đi vào hoạt động từ năm 2011; Cảng cá Lạch Hới (Sầm Sơn) đi vào hoạt động từ năm 2006; cảng cá Lạch Bạng (Nghi Sơn) có 02 khu, khu cảng cá phía phường Hải Thanh đi vào hoạt động từ tháng 01/2004, khu cảng cá phía phường Hải Bình đi vào hoạt động từ năm 2013.
Chú trọng công tác quản lý
Về cơ bản, các cảng cá đã đầu tư hệ thống thoát nước mặt, nước thải từ các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ trong khu vực cảng được thu gom, xử lý qua bể lắng; nước thải sinh hoạt của BQL cảng được xử lý qua bể tự hoại, sau đó thải ra cống thoát nước mặt của các cảng. Cảng cá Lạch Hới đã được đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung. Cảng cá Lạch Bạng, Công ty TNHH Thọ Dương - Hải Bình đang hoàn thiện hồ sơ sử dụng đất để xây dựng Trạm xử lý nước thải tập trung cho khu vực cảng. Tại Cảng cá Hòa Lộc, hải sản sau khi được đánh bắt theo tàu về cảng được các đơn vị thu mua đưa lên xe vận chuyển đi tiêu thụ nên chất thải phát sinh không nhiều. Các cơ sở thu mua, chế biến thủy sản có quy mô lớn phát sinh nhiều nước thải cơ bản đã đầu tư hệ thống thu qom, xử lý nước thải trước khi đưa ra môi trường.

Thanh Hóa đã ban hành quy chế quản lý cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tầu cá, trong đó có các quy định về BVMT
Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Quyết định số 2322/QĐ-UBND về quy chế quản lý cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tầu cá, trong đó quy định cụ thể trách nhiệm trong việc thu gom, xử lý chất thải, BVMT đối với BQL cảng cá, các tàu thuyền hoạt động ra vào cảng cá và khu neo trú bão, các cơ sở hoạt động sản xuất, kinh doanh trong khu vực cảng cá. Xây dựng kế hoạch nhằm ngăn ngừa việc xả rác thải nhựa ra biển từ các nguồn thải trên đất liền và từ các nguồn thải trên biển, phấn đấu giảm thiểu rác thải nhựa trên vùng biển thuộc quản lý của tỉnh Thanh Hóa.
Hằng năm Sở TN&MT đã phối hợp với UBND các huyện, thị xã, UBND các xã ven biển và BQL các cảng cá tổ chức các đợt tuyên truyền về pháp luật BVMT, nhằm nâng cao nhận thức về BVMT đối với các chủ tàu cá, các ngư dân và các cơ sở hoạt động trong khu vực các cảng cá, phát động các đợt thu gom rác tại các bãi biển, các khu vực cảng cá nhân vào dịp các ngày lễ môi trường trong năm.
Sớm khắc phục một số tồn tại
Tuy nhiên, hiện nay vấn đề BVMT tại các cảng cá tại Thanh Hóa cũng gặp phải một số vướng mắc, tồn tại bắt nguồn từ cả yếu tố chủ quan lẫn khách quan. Điển hình như việc hạ tầng kỹ thuật về BVMT (hệ thống thu gom, thoát nước mặt và xử lý nước thải tập trung) được xây dựng từ lâu hoặc chưa được đầu tư xây dựng hoàn chỉnh, một phần bị xuống cấp, ách tắc gây mùi hôi thối; nhiều cơ sở hoạt động trong các cảng cá có quy mô nhỏ, hộ gia đình và chủ yếu hoạt động trong các khâu sơ chế sứa, mực, mổ cá, … công trình xử lý nước thải cho quá trình sơ chế mới được đầu tư ở mức độ đơn giản (hố ga, hố lắng, bể chứa, bể thấm...). Bên cạnh đó, rác thải từ các cơ sở chế biến cá, từ tầu thuyền ra vào cảng chưa được thu gom triệt để, còn tồn đọng rác thải tại hệ thống các cống rãnh, mặt nước cầu cảng.

Để nâng cao công tác BVMT tại khu vực cảng, bờ biển, cần phải có sự phối hợp triển khai thực hiện giữa các Sở ngành, đơn vị có liên quan
Nguyên nhân là do chi phí cho việc đầu tư, xây dựng và vận hành hệ thống thu gom, xử lý nước thải cho hoạt động của các cơ sở hoạt động chế biến thủy hải sản có chi phí rất cao, đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn, trong khi phần lớn các cơ sở hoạt động trong khu vực cảng chủ yếu nhỏ lẻ, nguồn tài chính hạn hẹp. Mặt khác, một số BQL cảng cá chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm trong việc thu gom, xử lý chất thải, bảo vệ môi trường. Ý thức chấp hành và thực hiện các quy định về BVMT của các cơ sở hoạt động trong khu vực cảng chưa cao, nên còn tình trạng xả nước thải, chất thải rắn sản xuất, sinh hoạt chưa qua xử lý ra môi trường.
Cần có sự phối hợp chặt chẽ
Theo lãnh đạo Sở TN&MT Thanh Hóa: Trong thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra công tác BVMT đối với các cơ sở, doanh nghiệp hoạt động trong cảng. Yêu cầu các cơ sở đầu tư đầy đủ và vận hành thường xuyên các công trình xử lý chất thải trong quá trình hoạt động, đảm bảo chất thải được thu gom, xử lý đạt QCVN trước khi thải ra môi trường. Cương quyết xử lý và kiến nghị xử lý các cơ sở, doanh nghiệp, hộ gia đình cá nhân không chấp hành các quy định về BVMT.

Cần tiếp tục nâng cao công tác tuyên truyền về BVMT cho ngư dân
Ngoài ra, để nâng cao công tác BVMT, cần phải có sự phối hợp thực hiện chặt chẽ giữa các Sở, ngành, đơn vị có liên quan, do đó Sở TN&MT Thanh Hóa đề xuất một số giải pháp. Cụ thể, đối với Sở Nông nghiệp và PTNT cần chỉ đạo BQL các cảng cá thực hiện đầy đủ trách nhiệm BVMT tại khu vực cảng, xây dựng phương án thu gom, xử lý chất thải trong khu vực cảng, niêm yết công khai để các cơ sở sản xuất kinh doanh, các chủ tàu thuyền ra vào cảng thực hiện; đầu tư đầy đủ thùng chứa, khu lưu giữ tạm thời rác thải sinh hoạt, chất thải nguy hại cho khu vực cảng theo quy định.
Tổ chức nạo vét, khơi thông các tuyến cống rãnh thu gom nước thải, nước mặt dọc các tuyến đường trong khu cảng; cải tạo và vận hành thường xuyên hệ thống xử lý nước thải tập trung đã được đầu tư trong cảng. BQL Khu kinh tế Nghi Sơn, UBND các huyện có cảng cá, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm trong công tác BVMT. Kiểm tra, giám sát các tàu thuyền khi ra vào và neo đậu trong cảng thực hiện nghiêm quy định về thu gom chất thải; nghiêm cấm các hành vi xả dầu thải, nước thải, nước dằn tàu và rác thải bừa bãi trong cảng và xuống sông.
Anh Hoàng - Sỹ Tùng