Thực hiện tốt chính sách với người có công với cách mạng, góp phần ổn định chính trị - xã hội, phát triển đất nước

Chính sách đối với người có công với cách mạng là một trong những chính sách lớn, quan trọng của Đảng, Nhà nước, thể hiện nét văn hóa truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc ta; góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người có công và gia đình họ. Vì thế, thực hiện tốt hơn nữa chính sách của Đảng, Nhà nước đối với Thương binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, nhất là cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu các cấp.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh tặng quà tri ân người có công với cách mạng tại Hà Giang

Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với người có công với cách mạng

Nhằm bảo đảm tốt cuộc sống của thương, bệnh binh, thân nhân gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng, Ngày 16/2/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký nhiều sắc lệnh quan trọng, như Sắc lệnh số 20-SL, quy định chế độ hưu bổng thương tật, tiền tuất cho thân nhân tử sĩ; Sắc lệnh số 58-SL, ngày 6/6/1947, đặt Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập và quy định việc tặng thưởng để thưởng hoặc truy tặng cho đoàn thể hay những người có công với nước, với dân hoặc tặng cho các nhân vật ngoại quốc đã có công với nước Việt Nam…

77 năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác thương binh, liệt sĩ, người có công với cách mạng và tổ chức vận động toàn dân chung sức, đồng lòng tích cực tham gia các phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, “Toàn dân chăm sóc thương binh, thân nhân gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng”. Nhiều chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về ưu đãi đối với người có công được ban hành. Đối tượng hưởng chính sách ưu đãi được mở rộng, các chế độ ưu đãi từng bước được bổ sung, hoàn thiện, thể hiện sự trân trọng, biết ơn, chăm lo của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Đặc biệt, việc chăm lo, phụng dưỡng các Bà mẹ Việt Nam anh hùng, những người có công với cách mạng đã trở thành một phong trào toàn dân chung sức, đồng lòng với công tác tri ân cho người có công với cách mạng. 

Đến nay, cả nước đã xác nhận được trên 9,2 triệu người có công, trong đó có trên 1,2 triệu liệt sĩ, gần 140.000 Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng, trên 800.000 thương binh, người hưởng chính sách như thương binh, gần 185.000 bệnh binh, trên 320.000 người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học và con đẻ của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học. Hiện nay, cả nước có trên 1,2 triệu người có công được hưởng trợ cấp hằng tháng và hơn 280.000 thân nhân người có công đang hưởng trợ cấp tiền tuất hằng tháng. Mức chuẩn trợ cấp, phụ cấp ưu đãi người có công được điều chỉnh tăng phù hợp với lộ trình điều chỉnh tăng mức tiền lương cơ sở. Giai đoạn 2012 - 2022, mức trợ cấp tăng khoảng 40%, đạt 1.624.000 đồng (từ năm 2019), cao hơn mức lương cơ sở của cán bộ, công chức hiện nay (1.490.000 đồng).

Từ năm 2012 đến nay, ngân sách nhà nước chi ưu đãi người có công đều tăng qua các năm. Tổng kinh phí giai đoạn 2012 - 2023 là khoảng 357.373 tỷ đồng. Công tác xã hội hóa, khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp và người dân tham gia vào các hoạt động đền ơn đáp nghĩa được đẩy mạnh, nhờ đó tổng Quỹ Đền ơn đáp nghĩa giai đoạn 2012 - 2021 cả nước đã huy động được gần 7.370 tỷ đồng, trong đó quỹ trung ương đạt gần 45 tỷ đồng, quỹ địa phương hơn 7.320 tỷ đồng..

Ngoài trợ cấp thường xuyên, người có công còn được hưởng chế độ chăm sóc sức khỏe, cải thiện nhà ở, ưu đãi trong y tế, giáo dục - đào tạo, sản xuất, kinh doanh, việc làm. Số xã, phường, thị trấn làm tốt công tác thương binh, liệt sĩ liên tục tăng, từ 96,6% đến 99%; chỉ tiêu mức sống của người có công với cách mạng có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống của người dân nơi cư trú, tăng từ 98% đến 98,6%. Cả nước có tổng số 393.707 hộ người có công cần hỗ trợ về nhà ở (gồm 184.695 hộ xây mới và 209.012 hộ sửa chữa) đã được thẩm tra, cấp từ ngân sách trung ương khoảng 10.654 tỷ đồng.

Thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách  của Nhà nước, các cấp ủy, chính quyền địa phương, các cơ quan, đoàn thể, đặc biệt là Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam, các doanh nghiệp, doanh nhân và đông đảo nhân dân bằng những việc làm cụ thể đã có những đóng góp tích cực vào phong trào:  “Đền ơn đáp nghĩa”; xây dựng nhà tình nghĩa; vườn cây tình nghĩa; sổ tiết kiệm tình nghĩa; phong trào chăm sóc bố, mẹ liệt sĩ già yếu cô đơn, con liệt sĩ mồ côi, phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam Anh hùng… Các phong trào, hoạt động thiết thực đó đã tạo sức lan tỏa, thu hút được sự tham gia của cả cộng đồng, tạo nét đẹp truyền thống của dân tộc. Cả nước đã vận động được trên 13.000 tỷ đồng để hỗ trợ thân nhân liệt sĩ, người có công với cách mạng.

Công tác tìm kiếm, quy tập mộ và xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin cũng được các cơ quan chức năng tích cực triển khai thực hiện. Đặc biệt, nhờ sự phát huy thành tựu của công nghệ, truyền thông, internet, công tác tìm kiếm, xác định danh tính HCLS, thân nhân của các liệt sĩ đã đem lại nhiều kết quả đáng khích lệ, đáp ứng tốt hơn nguyện vọng của đông đảo người dân. Sự ra đời của các chương trình truyền hình, phát thanh nhắn tìm đồng đội, các website, tổng đài tra cứu và tư vấn thông tin tìm liệt sĩ, sự hỗ trợ của Nhà nước trong việc xác định mẫu ADN của các liệt sĩ và người thân góp phần xoa dịu nỗi đau do chiến tranh để lại, giúp khắc sâu công ơn, tưởng nhớ, tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh cho sự trường tồn của dân tộc.

Để thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, thực hiện nghiêm các chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Pháp lệnh của Chính phủ, nhất là Chỉ thị số 14-CT/TW ngày 19/7/2017 của Bộ Chính trị về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người có công với cách mạng; Nghị định số 75/2021/NĐ-CP ngày 24/7/2021 của Chính phủ về quy định mức hưởng trợ cấp, phụ cấp và các chế độ ưu đãi người có công với cách mạng… Xác định việc chăm lo thực hiện chính sách ưu đãi người có công là bổn phận, nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Với sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước, sự nỗ lực chăm lo của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, cùng sự cố gắng vươn lên của chính mình, đời sống người có công ngày càng được cải thiện. Đến nay, hơn 97% số gia đình người có công có mức sống bằng hoặc cao hơn mức trung bình của dân cư nơi cư trú. Tuy nhiên, hiện cả nước còn nhiều thương binh, bệnh binh vẫn bị những vết thương dày vò; nhiều liệt sĩ chưa tìm được hài cốt, chưa xác định được danh tính; vẫn còn những trường hợp chưa được hưởng đầy đủ chính sách ưu đãi; nhiều gia đình có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ gặp khó khăn trong cuộc sống,... Đây là những nỗi trăn trở, day dứt khôn nguôi trong lòng mỗi chúng ta. Thể hiện trách nhiệm lớn lao và nghĩa tình sâu nặng, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta nguyện tiếp tục chăm lo chu đáo để đời sống vật chất, tinh thần của người có công ngày càng đầy đủ và tốt đẹp hơn; xác định việc thực hiện chính sách ưu đãi người có công là bổn phận, nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. 

Nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật về ưu đãi đối với liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng đã được ban hành; đối tượng hưởng chính sách ưu đãi được mở rộng, các chế độ ưu đãi từng bước được hoàn thiện, thể hiện sự trân trọng, biết ơn, chăm lo của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với người có công.

Công tác thông tin, tuyên truyền phổ biến chính sách, pháp luật về ưu đãi người có công đã được các cấp, các ngành triển khai thực hiện có hiệu quả với nhiều hình thức phù hợp, như các chương trình, chuyên mục “Đi tìm đồng đội”, “Trở về từ ký ức” của Đài Truyền hình Việt Nam; “Giải đáp chính sách”, “Thông tin liệt sĩ” của Đài Tiếng nói Việt Nam, Truyền hình Quốc phòng; “Đền ơn đáp nghĩa”, “Thông tin về mộ liệt sĩ” của Báo QĐND và nhiều chuyên mục về người có công với cách mạng trên các phương tiện truyền thông khác. Qua đó, đã góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng và nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ về công lao to lớn của các liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, người có công; xác định rõ trách nhiệm và các hoạt động thiết thực nhằm khơi dậy, phát huy tiềm năng to lớn trong xã hội để chăm lo tốt hơn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người có công.

Quán triệt và thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp lệnh của Nhà nước về thực hiện tốt chính sách đối với người có công; giải quyết tốt lao động, việc làm và thu nhập của người lao động; bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao phúc lợi xã hội; coi trọng chăm sóc sức khỏe nhân dân. Đồng thời tiếp tục: “Hoàn thiện và thực hiện tốt luật pháp, chính sách đối với người có công trên cơ sở nguồn lực của Nhà nước và xã hội, bảo đảm người có công và gia đình có mức sống từ trung bình khá trở lên trong địa bàn cư trú”1; Tiếp tục hoàn thiện chính sách xã hội phù hợp với quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Mở rộng đối tượng và nâng cao hiệu quả của hệ thống an sinh xã hội đến mọi người dân; tạo điều kiện để trợ giúp có hiệu quả cho tầng lớp yếu thế, dễ tổn thương hoặc những người gặp rủi ro trong cuộc sống. Phát triển và thực hiện tốt các chính sách bảo hiểm xã hội…Theo đó, “cân đối ngân sách để tiếp tục thực hiện việc nâng mức trợ cấp xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công, giải quyết căn bản chính sách đối với người có công; nâng cấp các công trình “đền ơn đáp nghĩa”. 

Nhiệm vụ, giải pháp và kiến nghị

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước ta về chính sách thương binh, liệt sĩ và người có công với cách mạng, cần thực hiện tốt mấy giải pháp cơ bản sau:

Một là, quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của Bộ Chính trị, chính sách và pháp luật của Nhà nước, về thực hiện chính sách thương binh, liệt sĩ, người có công với cách mạng. Các bộ, ban, ngành từ Trung ương đến các địa phương cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng về thực hiện chủ trương, chính sách đối với thương binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, ngành, tổ chức, lực lượng, cơ quan, đơn vị và địa phương; phát huy vai trò của cấp ủy, người chỉ huy, chính ủy, chính trị viên, cơ quan chính trị các cấp trong thực hiện chính sách đối với thương binh, liệt sĩ và người có công. Thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 24-CT/TW của Bộ Chính trị, Quyết định số 1237 của Thủ tướng Chính phủ về việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; tích cực giải quyết hoàn thành bộ cơ sở giữ liệu quốc gia, tiến tới công bố giữ liệu quốc gia về liệt sĩ, mộ liệt sĩ. 

Hai là, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, Quân đội đối với Người có công; nhất là Chỉ thị số 14-CT/TW, ngày 19/7/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Người có công. Chú trọng tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, địa bàn vùng sâu, vùng xa để các chế độ, chính sách được chuyển tải đến tận cơ sở, đến từng người dân và đối tượng chính sách. Qua đó, tạo sự đồng thuận, nhất trí cao của toàn xã hội trong việc tổ chức hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa” và chăm sóc đối với Người có công.

Ba là, tập trung giải quyết có hiệu quả những tồn đọng về xác nhận thương binh, liệt sĩ, người tham gia kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học. Cùng với đó, tăng cường tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin; tu bổ, nâng cấp mộ, nghĩa trang liệt sĩ và các công trình ghi công liệt sĩ. Đây là công việc lớn, phức tạp và rất nhiều khó khăn. Vì vậy, cùng với sự cố gắng của Nhà nước, phải có sự chung tay của các ngành, các cấp và của toàn dân. Trước hết, từng ngành, từng địa phương cần nêu cao tinh thần trách nhiệm của mình, tuyên truyền sâu rộng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; triển khai kế hoạch cụ thể, rà soát, xem xét, kết luận từng trường hợp theo đúng quy định, tránh để nhầm, sót những người thực sự có cống hiến mà không được hưởng chính sách. Đồng thời, coi trọng công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách; kiên quyết xử lý những hành vi gian dối, vi phạm pháp luật về người có công.

Bốn là, không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện chính sách đối với người có công; người tham gia kháng chiến, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế. Kịp thời giải quyết các chế độ, chính sách đối với các trường hợp hy sinh, bị thương trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; đấu tranh phòng, chống tội phạm; phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn. Trong đó, tập trung giải quyết dứt điểm những vướng mắc, hạn chế trong thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công. 

Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đầy đủ chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, người có công. Trong đó, đặc biệt quan tâm các gia đình chính sách có nhiều khó khăn, người có công hiện đang sống cô đơn, không nơi nương tựa, các gia đình chính sách vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ địa cách mạng trước đây, phấn đấu không để hộ người có công thuộc diện hộ nghèo. Đẩy nhanh việc tìm kiếm, quy tập và xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin. Ưu tiên nguồn lực giải quyết những nhu cầu cấp thiết đối với người có công … 

Kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh, Liệt sĩ, các bộ, ngành, địa phương cần tổ chức các hoạt động thiết thực, tiết kiệm, hiệu quả với quy mô, hình thức phù hợp gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị, địa phương. Tiếp tục đẩy mạnh sâu rộng các phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, toàn dân chung sức đồng lòng tri ân thân nhân gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng bằng những việc làm cụ thể, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc, sự tôn vinh của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với người có công, góp phần tô đậm nét đẹp văn hóa Việt Nam, làm giàu thêm truyền thống nhân văn của dân tộc ta.

Thượng tướng, TS. LÊ HUY VỊNH 
Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng
Nguồn: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 13 năm 2024