Thực trạng thế chấp quyền sử dụng đất ở huyện Quốc Oai - Hà Nội

Thứ hai, 8/11/2021, 14:47 (GMT+7)
logo Số liệu của Văn phòng ĐKĐĐ Hà Nội - chi nhánh huyện Quốc Oai cho thấy, giai đoạn 2016 - 2018, việc thực hiện quyền của người SDĐ trên địa bàn diễn ra sôi động với 7.844 hồ sơ, trong đó thế chấp QSDĐ 2.885 hồ sơ, chiếm 36,78% giao dịch các quyền trên toàn huyện. Kết quả điều tra cho thấy, lý do chính để thế chấp QSDĐ là vay vốn để đầu tư sản xuất kinh doanh. Người dân chủ yếu đến thế chấp tại các ngân hàng và các cơ sở tín dụng. Theo ý kiến của người dân, cần rút ngắn thời gian hoàn thành các thủ tục, giảm phí và lệ phí liên quan đến việc thực hiện QSDĐ.

Kết quả việc thực hiện quyền thế chấp quyền sử dụng đất

Từ năm 2016 đến hết năm 2018, có 2.885 trường hợp thế chấp QSDĐ đã được thực hiện tại Văn phòng ĐKĐĐ Hà Nội chi nhánh huyện Quốc Oai. Sự biến động về số lượng hồ sơ đăng ký thực hiện quyền thế chấp QSDĐ trong giai đoạn điều tra từ 2016 – 2018 được thể hiện rõ hơn qua hình 1.1 sau:

Hình 1.1: Kết quả thực hiện quyền thế chấp QSDĐ tại huyện Quốc Oai giai đoạn 2016 - 2018

Thực trạng thế chấp quyền sử dụng đất ở huyện Quốc Oai - Hà Nội

Thế chấp QSDĐ là một trong những quyền năng của người SDĐ ra đời cùng với việc ban hành LĐĐ năm 1993. Quyền năng này tiếp tục được ghi nhận trong LĐĐ năm 2003 và LĐĐ năm 2013, cụ thể tại điều 167. Thế chấp bằng giá trị QSDĐ là một phương thức giúp người SDĐ tiếp cận dễ dàng với nguồn vốn vay, đồng thời là một kênh giúp ngân hàng, các tổ chức tín dụng mở rộng phạm vi, đối tượng cho vay vốn góp phần thúc đẩy thị trường vốn và BĐS phát triển.

Tại huyện Quốc Oai, việc thế chấp bằng giá trị QSDĐ được thực hiện theo đúng quy định hiện hành của Nhà nước và UBND TP. Hà Nội. Để thực hiện quyền thế chấp bằng QSDĐ, người SDĐ phải đăng ký thế chấp tại Văn phòng ĐKĐĐ. Việc làm này đã có tác dụng tích cực và giúp cơ quan chức năng có thể quản lý được việc thế chấp QSDĐ giữa người SDĐ với ngân hàng, tổ chức tín dụng. Lượng hồ sơ đăng ký thế chấp tương đối lớn và có xu hướng tăng qua các năm do nhu cầu về vốn cho kinh doanh, sản xuất của người dân. Giai đoạn từ năm 2016 đến hết năm 2018, lượng đăng ký nhiều, thường xuyên hơn đến từ các xã có làng nghề cần vốn cho nhu cầu sản xuất: Xã Đông Yên với 240 hồ sơ, xã Phú Cát với 205 hồ sơ, thị trấn Quốc Oai với 282 hồ sơ... Bên cạnh đó, việc thế chấp QSDĐ tại các tổ chức tín dụng và ngân hàng lãi thấp nhưng thủ tục rườm rà, nên 1 số không nhỏ người SDĐ chọn vay của tư nhân, mặc dù lãi suất vay của tư nhân cao hơn so với các tổ chức tín dụng nhưng thủ tục đơn giản, nhanh chóng hơn và không nhất thiết phải có GCN nên người dân vẫn thế chấp để vay vốn, đặc biệt là trong các trường hợp “vay nóng”. Bên cạnh đó, có những xã lại ít hồ sơ đăng ký thế chấp QSDĐ tập trung vào những xă thuần nông như xã Ngọc Mỹ với 70 hồ sơ, xă Cộng Hoà với 51 hồ sơ.

Tình hình thực hiện quyền thế chấp quyền sử dụng đất

Kết quả điều tra đối với các hộ gia đình, cá nhân thực hiện quyền thế chấp QSDĐ

Hộ gia đình, cá nhân tại huyện Quốc Oai thực hiện quyền thế chấp QSDĐ qua điều tra, phỏng vấn cho thấy: Thế chấp QSDĐ diễn ra tập trung chủ yếu đối với các hộ gia đình là buôn bán, kinh doanh, dịch vụ với 16 hộ (chiếm 40,0% tổng số hộ thế chấp); trong khi đó, hộ thuần nông là 8 hộ (chiếm 20,0%); ngành nghề khác là 7 hộ (chiếm 17,5%); cơ quan nhà nước là 9 hộ (chiếm 22,5%).

Số hộ thực hiện quyền thế chấp QSDĐ đã được cấp GCN là 35 hộ, trong đó số hộ hiện đang sử dụng 1 thửa là 10 hộ (chiếm 25,00%); 2 thửa là 8 hộ (chiếm 20,0%), 3 thửa là 16 hộ (chiếm 40,0%). Số hộ thực hiện quyền thế chấp QSDĐ chưa được cấp GCN là 5 hộ chiếm 12,5%. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 188 LĐĐ năm 2013, những trường hợp chưa được cấp GCN thì chưa được thực hiện quyền thế chấp QSDĐ. Nhưng trong thực tế, người SDĐ dùng giấy tờ về QSDĐ (chưa phải là GCN) đi cầm cố đến khi điều tra người dân hiểu nhầm là chưa được cấp GCN nhưng được thế chấp. Vì vậy, vẫn có số liệu thống kê 5 hộ chưa được cấp GCN nhưng vẫn thực hiện quyền thế chấp QSDĐ.

Kết quả điều tra cho thấy, phần lớn người dân đánh giá cao về thủ tục thực hiện quyền thế chấp QSDĐ, với 15,0% đánh giá mức đơn giản và 67,5% đánh giá ở mức bình thường; chỉ có 17,5% đánh giá ở mức phức tạp và rất phức tạp. Về thời gian hoàn thành các thủ tục thế chấp QSDĐ, theo điều tra, chỉ có 11,67% đánh giá mức nhanh chóng; 73,33% đánh giá ở mức bình thường; 15,00% đánh giá ở mức lâu và rất lâu.

Về các văn bản hướng dẫn: Có 30,0% được hỏi cho là dễ hiểu; 50,0% cho rằng họ có thể đọc và hiểu được; 20,0% cho là khó hiểu và rất khó hiểu.

Về phí, lệ phí, thuế thế chấp QSDĐ: 60,0% đánh giá ở mức cao; 25,0% đánh giá mức vừa phải; 15,0% đánh giá ở mức thấp và không có trường hợp nào đánh giá ở mức rất thấp.

Về thái độ của cán bộ thực hiện tiếp nhận: Có 15% số hộ trả lời là nhiệt tình; 65,0 đánh giá ở mức đúng mực; 15,0% số hộ đánh giá là ít nhiệt tình; chỉ có 5,0% số hộ đánh giá ở mức khó khăn, phiền hà.

Kết quả điều tra đối với cán bộ thực hiện TTHC liên quan đến quyền thế chấp của người SDĐ

Theo kết quả điều tra 30 phiếu đối với cán bộ Chi nhánh Văn phòng ĐKĐĐ Hà Nội huyện Quốc Oai và cán bộ địa chính xã, thị trấn thể hiện qua phiếu điều tra đối với cán bộ thực hiện TTHC liên quan đến quyền thế chấp của người SDĐ cho thấy:

Trình độ văn hóa của cán bộ cơ quan nhà nước: Trung cấp là 7 người, chiếm tỷ lệ lớn với 23,33%; trong khi đó, trình độ đại học và trên đại học là 17 người, chiếm 56,67%; Cao đẳng là 5 người, chiếm 16,67%. Mức độ khó khăn phức tạp khi thực hiện quyền thế chấp là 13,33% tổng số phiếu điều tra đối với cả 3 quyền: Chuyển nhượng, thế chấp, thừa kế.

Khó khăn thường gặp khi thực hiện quyền thế chấp: Từ cơ quan nhà nước: Trong tổng số 30 tổng số phiếu điều tra, số người được hỏi trả lời khó khăn do vướng mắc về thủ tục chiếm 13,33%; do GCN chưa được cấp hoặc đang được xét duyệt là 76,67%; do các vấn đề khác là 10,0%. Từ người dân: 6 người trả lời khó khăn do hồ sơ không đầy đủ (chiếm 20,0% tổng số phiếu điều tra); không nắm rõ quy trình thủ tục có 19 người (chiếm 63,33%); giấy tờ không rõ ràng có 2 người (chiếm 6,67%); còn lại 10,0% do khó khăn, vướng mắc khác.

Đánh giá về mức độ hiểu biết của người dân: 17 cán bộ được hỏi đánh giá người dân có hiểu biết (chiếm 56,67% tổng số phiếu điều tra); biết rõ, rành mạch là 13,33%; ít hiểu biết là 26,67%; còn lại không hiểu biết 3,33 % tổng số phiếu điều tra.

Kết luận

Quốc Oai là huyện có nhiều thuận lợi trong thu hút vốn đầu tư, tiếp thu khoa học kỹ thuật, giao lưu hàng hóa để phát triển KT-XH một cách toàn diện với tốc độ cao theo hướng CNH-HĐH. Quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phân bổ đất cho nhu cầu phát triển các KCN, khu đô thị mới đang diễn ra mạnh mẽ trên địa bàn huyện.

Trong giai đoạn 2016 – 2018, có 2.885 trường hợp thực hiện quyền thế chấp QSDĐ tại Văn phòng ĐKĐĐ đai Hà Nội, chi nhánh huyện Quốc Oai. Việc thực hiện quyền thế chấp SDĐ có xu hướng tăng cao, nguyên nhân là do thị trường BĐS diễn ra sôi động. Lý do chính để thế chấp QSDĐ là vay vốn đầu tư sản xuất/kinh doanh, kết quả điều tra cũng cho thấy người dân chủ yếu đến thế chấp tại các ngân hàng và các cơ sở tín dụng. Theo ý kiến của người dân, cần rút ngắn thời gian hoàn thành các thủ tục, giảm phí và lệ phí liên quan đến việc thực hiện QSDĐ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Phòng TN&MT huyện Quốc Oai (2018), Báo cáo kết quả thực hiện công tác năm 2018 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2019.

2. Quốc hội nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2013), LĐĐ năm 2013.

3. UBND huyện Quốc Oai (2018). Báo cáo công tác quản lý, SDĐ, cấp GCN năm 2018. ĐKĐĐ Hà Nội - chi nhánh huyện Quốc Oai (2018), Số liệu thống kê hồ sơ thế chấp QSDĐ giai đoạn 2016-2018 của huyện Quốc Oai.

TS. NGUYỄN THỊ KHUY

Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội

KS. NGUYỄN THANH BÌNH

Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội chi nhánh huyện Quốc Oai

TS. NGUYỄN VĂN BÀI

Trường Đại học Nông lâm Bắc Giang