Ngày 6/12, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Tọa đàm triển khai các bài toán lớn, công nghệ chiến lược và nhiệm vụ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến. Tọa đàm quy tụ các nhà khoa học, chuyên gia, đại diện lãnh đạo phụ trách khoa học công nghệ (KHCN) ở các Cục, Vụ, Viện, Trường…
Thay đổi tư duy, cách tiếp cận trong đề xuất đặt hàng, bám sát và theo nhóm vấn đề
Trong phát biểu khai mạc tọa đàm, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định: Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá Nghị quyết 57 là bước đột phá thể chế, tạo động lực mạnh mẽ cho khoa học công nghệ và chuyển đổi số, tương đương với Khoán 10 từng tạo ra thay đổi lớn trong nông nghiệp. Chưa bao giờ Đảng và Chính phủ quan tâm đến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo như bây giờ. Năm 2025 đã dành ra 25.000 tỷ mới đăng ký 13.000 tỷ, năm 2026 dự kiến sẽ có 95.000 tỷ để đầu tư cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Cũng tại tọa đàm, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đề nghị các nhà khoa học, các chuyên gia và đại diện các đơn vị thuộc Bộ trao đổi một số nội dung và cách tiếp cận, trong đó nắm rõ chủ trương của Đảng tại các Nghị quyết nêu trên và các quy định mới của Luật, các nghị định và Thông tư.
Trong đó, cần thay đổi tư duy, cách tiếp cận trong đề xuất đặt hàng, bám sát và theo nhóm vấn đề như: Nhóm nhiệm vụ để giải quyết các nhiệm vụ được nêu tại 10 Đề án, Chương trình, Kế hoạch quốc gia về khoa học, công nghệ và 50 Đề án, Chương trình, Kế hoạch phát triển từng nhóm ngành hàng.
Thực hiện Danh mục 11 nhóm công nghệ chiến lược. Nhóm nhiệm vụ KHCN để thực hiện Danh mục 15 bài toán lớn và Danh mục 28 nhóm sáng kiến của ngành nông nghiệp và môi trường. Các nhiệm vụ KHCN cần giải quyết toàn diện các nhóm vấn đề, không chia nhỏ từng công đoạn, từng hợp phần.
Cần đề xuất các nhiệm vụ KHCN theo hướng liên danh, liên kết giữa các nhà nghiên cứu (Viện, Trường, các nhà khoa học) – doanh nghiệp (để đưa sản phẩm KHCN vào sản xuất, thương mại hóa) – nhà quản lý (bảo đảm yêu cầu phát triển các lĩnh vực của ngành nông nghiệp và môi trường).
Đối với 21 bài toán lớn cấp quốc gia do Bộ KHCN công bố tại Quyết định số 1144/QĐ-BKHCN ngày 04/6/2025. Trong đó có 9 bài toán liên quan đến các lĩnh vực nông nghiệp và môi trường (Công nghệ sinh học, chăn nuôi - thú y; thủy sản; lâm nghiệp; cây trồng vật nuôi; chế biến sau thu hoạch; biển; khai thác chế biến khoáng sản; đo đạc bản đồ, viễn thám), Thứ trưởng đề nghị các đơn vị theo chức năng nhiệm vụ được giao chủ động phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ để tham gia thực hiện.
Đối với 15 bài toán lớn cấp Bộ, các đơn vị được giao chủ trì chủ động phối hợp với các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam nghiên cứu, huy động nguồn lực để tổ chức thực hiện. Vụ Khoa học và Công nghệ tiếp tục rà soát, đề xuất công bố bổ sung các bài toán lớn cấp Bộ.
Để triển khai có hiệu quả thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của các lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, sau phiên họp toàn thể này, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đề nghị các chuyên gia, các nhà khoa học và đại diện các đơn vị thuộc Bộ sẽ họp theo từng nhóm chuyên ngành…
9 bài toán liên quan đến các lĩnh vực nông nghiệp và môi trường
Báo cáo về việc triển khai các bài toán lớn, công nghệ chiến lược và nhiệm vụ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo ngành nông nghiệp và môi trường, ông Nguyễn Thạc Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ cho biết, ngày 04/6/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã công bố 21 bài toán lớn về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Quyết định số 1144/QĐ-BKHCN, trong đó có 9 bài toán liên quan đến các lĩnh vực nông nghiệp và môi trường (Công nghệ sinh học, chăn nuôi - thú y; thủy sản; lâm nghiệp; cây trồng vật nuôi; chế biến sau thu hoạch; biển; khai thác chế biến khoáng sản; đo đạc bản đồ, viễn thám).
Cụ thể: (1) Xây dựng nền tảng dữ liệu sinh học quốc gia tích hợp trí tuệ nhân tạo phục vụ nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa sản phẩm công nghệ sinh học tại Việt Nam;
(2) Ứng dụng trí tuệ nhân tạo và Internet vạn vật (IoT) trong giám sát sức khỏe vật nuôi, truy xuất dịch bệnh và tối ưu hóa chuỗi chăn nuôi - thú y tại Việt Nam;
(3) Phát triển nền tảng số và cảm biến thông minh phục vụ nuôi trồng thủy sản bền vững;
(4) Xây dựng hệ thống quản lý và giám sát tài nguyên rừng quốc gia trên nền tảng số và công nghệ viễn thám, AI;
(5) Nghiên cứu sản xuất SNP Chip, kết hợp công nghệ Tin sinh học nâng cao giá trị kinh tế của cây trồng, vật nuôi và thủy hải sản thông qua cải tạo giống chính xác (precision breeding), tối ưu chi phí sản xuất nuôi trồng, phù hợp với quy chuẩn an toàn thực phẩm và môi trường;
(6) Nghiên cứu và phát triển nền tảng số AI, IoT trong công nghệ bảo quản giữ tươi lâu dài nông sản sau thu hoạch nhằm ổn định chất lượng nông sản đạt chuẩn xuất khẩu;
(7) Nghiên cứu và phát triển phụ gia sinh học, vật liệu bê tông sinh thái cho công trình hạ tầng ven biển và hải đảo, thúc đẩy phát triển bền vững hệ sinh thái biển và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế biển tại Việt Nam;
(8) Phát triển thiết bị và hệ thống thông minh phục vụ khai thác hầm lò và chế biến khoáng sản chiến lược, ứng dụng IoT, AI và công nghệ sạch, hướng tới nội địa hóa và tăng trưởng bền vững.
(9) Xây dựng bản sao số cho các thành phố và IoT: Bao gồm phát triển bản đồ số quốc gia 3D, hạ tầng kỹ thuật đô thị, môi trường, giao thông, logistic, giáo dục, y tế, công thương, bản đồ dịch bệnh, công trình ngầm, không gian mặt đất, không gian vệ tinh.
Ông Nguyễn Thạc Cường chia sẻ: Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã công bố 15 bài toán lớn về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Quyết định số 3410/QĐ/BNNMT ngày 25 tháng 8 năm 2025.
Đối với các bài toán lớn, các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ sẽ chủ trì, phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ về thông tin, chuyên môn và kết nối các bên liên quan nhằm bảo đảm việc triển khai bài toán lớn diễn ra hiệu quả, thiết thực. Cách tiếp cận này không những giúp doanh nghiệp tiếp cận các vấn đề thực tiễn mà còn thúc đẩy sự hình thành và phát triển các sản phẩm công nghệ, giải pháp "Made in Vietnam", phục vụ thị trường trong nước và vươn ra thế giới.
Đối với các công nghệ chiến lược, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tập trung chỉ đạo thực hiện ngay các nhiệm vụ được giao tại Chương trình khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia phát triển sản phẩm công nghệ chiến lược ưu tiên triển khai ngay sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và hướng dẫn thực hiện Chương trình của Bộ Khoa học và Công nghệ.
Dự kiến nguồn lực tài chính, hằng năm, căn cứ vào mục tiêu, nội dung của Chương trình Bộ Nông nghiệp và Môi trường ưu tiên, cân đối bố trí kinh phí thực hiện các nhiệm vụ của Chương trình trong dự toán chi ngân sách gửi Bộ Khoa học và Công nghệ để tổng hợp.
Đóng góp xây dựng các nền tảng công nghệ tiên tiến
Cũng tại tọa đàm, ông Lương Duy Hanh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ đã nêu một số điểm mới cần lưu ý của Luật KHCN năm 2025, các Nghị định thực hiện Luật KHCN năm 2025 và Thông tư số 36/2025/TT-BKHCN ngày 26/11/2025. Theo đó hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo lần đầu tiên được đưa vào Luật.
Nhà nước kiểm soát KHCN & ĐMST chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu KHCN & ĐMST, miễn trách nhiệm hình sự nếu thực hiện đúng…
Tại tọa đàm, các đại biểu là chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp khoa học đại diện lãnh đạo phụ trách KHCN Cục, Viện, Trường đã chia sẻ các tham luận, đóng góp các ý kiến theo các lĩnh vực chuyên ngành lĩnh vực mình quản lý, nghiên cứu. Các nội dung được các đại biểu thảo luận, góp ý thống nhất theo các nhóm, các lĩnh vực chuyên ngành không chỉ nhằm đẩy mạnh chuyển đổi số, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, mà còn góp phần xây dựng nền tảng công nghệ tiên tiến…
Phát biểu kết thúc tọa đàm, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, việc thảo luận, góp ý các nội dung về triển khai các bài toán lớn, công nghệ chiến lược và nhiệm vụ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo cần phải được thống nhất làm rõ, tránh chồng chéo với nhau. Việc này, Vụ Khoa học và Công nghệ cần rà soát nhìn nhận, đánh giá để đảm bảo khoa học, chặt chẽ, gọn gàng. Số lượng nhiệm vụ là quan trọng, nhưng quan trọng hơn là đánh giá được nội hàm bên trong lớn đến đâu khi triển khai.
“Chúng ta cần xác định rõ đây là cơ hội, là thời cơ quan trọng để đặt nền tảng cho nhiệm vụ của năm 2026. Các bài toán để triển khai phải sát với thực tế, nhiệm vụ này phải rõ người, rõ việc, phân công rõ ràng. Các đơn vị cần xắn tay vào thực hiện với tinh thần lắng nghe, cầu thị, việc triển khai nhiệm vụ này cần được thực hiện thường xuyên liên tục, có đánh giá hàng tuần, các bước trong quá trình triển khai cần phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ để nắm bắt tình hình, để có sự đồng hành, để tháo gỡ khó khăn phát sinh”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.
Nghị quyết 57-NQ/TW thể hiện một định hướng chiến lược và toàn diện trong việc xây dựng, quản lý và khai thác dữ liệu không gian địa lý nhằm phục vụ phát triển bền vững đất nước trong bối cảnh chuyển đổi số và ứng phó với biến đổi khí hậu. Trong nghị quyết này, dữ liệu không gian địa lý được xác định là một nguồn tài nguyên quan trọng, đóng vai trò nền tảng cho nhiều ngành, lĩnh vực như quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu và quốc phòng - an ninh.
Bên cạnh các yếu tố về chính sách, đầu tư của nhà nước trong việc cải thiện hạ tầng sản xuất đặc biệt là hệ thống thuỷ lợi, giao thông và sự cần cù, sáng tạo của người dân, KHCN cũng góp phần không nhỏ vào việc cải thiện năng suất, chất lượng sản phẩm trong các lĩnh vực sản xuất, từ đó góp phần đảm bảo ANLT và giảm tỷ lệ đói nghèo ở Việt Nam. Theo ước tính, KHCN đóng góp cho khoảng 30 - 35% vào thành công trong sản xuất nông nghiệp nói chung và lúa gạo nói riêng. Sau 30 năm đổi mới, KHCN trong nông nghiệp đã giúp Việt Nam chuyển từ độc canh lúa sang phát triển nông nghiệp tương đối toàn diện.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến yêu cầu Viện Khoa học lâm nghiệp Việt Nam khẩn trương xây dựng kế hoạch hành động chi tiết nhằm triển khai hiệu quả nhiệm vụ KHCN, Nghị quyết 57-NQ/TW.
