Xu hướng phát triển bền vững toàn cầu trong nghiên cứu học thuật của Đại học Thương mại

Ngày 2/4, Đại học Thương mại công bố Công trình nghiên cứu thường niên về chuyển đổi số và phát triển bền vững.

Đây là năm thứ 6 liên tiếp, Trường Đại học Thương mại cụ thể hóa trách nhiệm học thuật của mình, bằng ấn phẩm Báo cáo thường niên Kinh tế và thương mại Việt Nam 2023 “Chuyển đổi số với phát triển bền vững”, thể hiện quan điểm khách quan và độc lập đối với các vấn đề kinh tế, thương mại trong nước và quốc tế.

Tại lễ công bố ngày 2/4, PGS.TS Nguyễn Hoàng – Hiệu trưởng Trường ĐH Thương mại bày tỏ tin tưởng, buổi lễ công bố Báo cáo thường niên Kinh tế và Thương mại Việt Nam 2023 là diễn đàn hiệu quả cho các nhà nghiên cứu, các nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý cùng nhau chia sẻ quan điểm và ý kiến. Từ đó, làm giàu hơn nữa các giá trị khoa học và thực tiễn của Báo cáo.

PGS.TS Nguyễn Hoàng, Hiệu trưởng Trường Đại học Thương mại phát biểu tại buổi ra mắt báo cáo

Báo cáo thường niên kinh tế và thương mại Việt Nam 2023 được nghiên cứu dựa trên những số liệu và minh chứng có chọn lọc từ các tổ chức cung cấp dữ liệu chính thống và tin cậy, nghiên cứu những vấn đề ngắn hạn nhưng trong tầm nhìn trung và dài hạn với cấu trúc thống nhất bao gồm: Bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam; các khía cạnh quan trọng phản ánh tình hình kinh tế và thương mại vĩ mô hàng năm.

Điểm nhấn là báo cáo có lựa chọn những vấn đề chuyên sâu theo từng năm liên quan đến chủ đề của báo cáo và chủ đề cho năm 2023 là “Chuyển đổi số với phát triển bền vững”; Đặc biệt "Xu hướng phát triển bền vững toàn cầu" là một nội dung quan trọng trong báo cáo.

Theo báo cáo nghiên cứu, đại dịch Covid-19 không chỉ gây ra thiệt hại về sức khỏe, kinh tế trên toàn thế giới mà còn dẫn đến sự đảo ngược đầu tiên trong cuộc chiến chống lại tình trạng nghèo đói cùng cực trong một thế hệ. 

Đồng thời, các mối đe dọa đối với tính bền vững của môi trường đã đạt đến tầm cao mới với lượng phát thải carbon tăng đến mức chưa từng thấy trong 4 triệu năm (417 phần triệu). Năm 2020 đã đạt kỷ lục về thập kỷ ấm nhất từ trước đến nay. 

Điểm tích cực của cuộc khủng hoảng là Covid-19 giúp nâng cao nhận thức quan trọng về khía cạnh bền vững của phát triển kinh tế. Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức phát triển, bao gồm Ngân hàng Thế giới và IMF, đang kêu gọi tập trung hơn nữa vào tính bền vững môi trường khi các quốc gia lên kế hoạch cho giai đoạn phục hồi sau đại dịch.

Các nhà khoa học, chuyên gia kinh tế... tham dự Công bố báo chí Báo cáo thường niên Kinh tế và Thương mại Việt Nam 2023

Hiện nay, báo cáo cũng chỉ ra các nhà đầu tư toàn cầu chuyển trọng tâm sang tính bền vững trong bối cảnh thúc đẩy phục hồi xanh.

Cùng với xu hướng phát triển bền vững, sự giám sát ngày càng tăng từ các cơ quan quản lý, người tiêu dùng, nhà đầu tư vào thị trường tài chính có thể thúc đẩy các công ty có trách nhiệm hơn với môi trường và phối hợp giữa tính bền vững và tính hợp lý trong kinh doanh.

Cũng theo báo cáo thường niên kinh tế và thương mại Việt Nam 2023, trên thế giới hiện nay đang chịu áp lực gia tăng từ chính phủ và thị trường về mục tiêu phát triển bền vững.

Các nhà lãnh đạo của các nền kinh tế lớn đã cam kết thực hiện hành động mạnh mẽ để chống lại biến đổi khí hậu, bao gồm cam kết của Hoa Kỳ giảm 50% lượng khí thải vào năm 2030 so với năm 2005. 

Thông báo này tuân thủ theo thỏa thuận xanh của Liên minh Châu Âu, trong đó cam kết trung hòa carbon về khí hậu vào năm 2050 và được đưa ra tại Hội nghị thượng đỉnh về Biến đổi Khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP26) năm 2021.

Tại Hội nghị lần thứ 28 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP28) diễn ra vào tháng 12/2023, các nhà đàm phán đến từ gần 200 quốc gia đã thông qua thỏa thuận cuối cùng của Hội nghị, thống nhất cắt giảm sâu phát thải khí nhà kính và nâng cao cam kết tài chính cho các nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu. Bằng cách đặt nền móng cho một quá trình chuyển đổi nhanh chóng, công bằng, công lý.

Thoả thuận COP 28 được coi là báo hiệu cho “sự khởi đầu của kết thúc” kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch. Đồng thời cũng có áp lực từ thị trường tài chính ngày càng lớn. Các nhà quản lý đầu tư như cũng như BlackRock, cũng như các cơ quan quản lý tài chính như Cục Dự trữ liên bang Hoa Kỳ, đang thúc đẩy các công ty lớn tiết lộ lượng khí thải trong chuỗi cung ứng của họ và vạch ra kế hoạch khử carbon trong các hoạt động của họ. Đồng thời, Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) ước tính rằng giá trị của các công cụ đầu tư liên quan đến bền vững (như trái phiếu xanh) đạt từ 1,2 nghìn tỷ USD đến 1,3 nghìn tỷ USD vào năm 2019, báo hiệu rằng có nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp tận dụng động lực để tăng trưởng bền vững.

Theo nhóm nghiên cứu, các công ty toàn cầu hiện đang tăng cường đầu tư vào năng lượng tái tạo. 

Các nhà đầu tư nước ngoài cũng đang ứng phó với việc chi phí giảm nhanh chóng và tiềm năng tăng trưởng đáng kể trong sản xuất năng lượng tái tạo, vốn sẽ là trọng tâm để đạt được nền kinh tế ít carbon. 

Sự chuyển đổi theo hướng bền vững sẽ thay đổi căn bản cách các quốc gia cần suy nghĩ về khả năng cạnh tranh và thu hút đầu tư. Khi các doanh nghiệp đa quốc gia tìm cách loại bỏ carbon trong chuỗi cung ứng của họ.

Đối với các nước đang phát triển, sự tăng trưởng nhanh chóng của các lĩnh vực xanh bao gồm năng lượng tái tạo, lưu trữ năng lượng, xe điện, công trình xanh và tái chế chất thải - tạo cơ hội cho tăng năng suất và chuyển đổi kinh tế. 

Nhưng liệu các quốc gia có thể tiếp cận được những lợi ích này hay không? Câu hỏi đặt ra được nhóm nghiên cứu đánh giá sẽ phụ thuộc vào mục tiêu và chiến lược khí hậu, cách tiếp cận định giá carbon, khả năng tiếp cận tài chính cho các doanh nghiệp và môi trường đầu tư thuận lợi.

Bảo Loan