Xử lý ngay được 20 "điểm nghẽn" pháp luật về nông nghiệp và môi trường

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 Luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường sẽ giải quyết, xử lý được các “điểm nghẽn” pháp luật, đơn giản hoá điều kiện đầu tư kinh doanh, thủ tục hành chính và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước.

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 4/11, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 Luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.

Tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, công bằng

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng, việc xây dựng dự án Luật nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 Luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường để thực hiện chủ trương và thực tế về sắp xếp tổ chức bộ máy; tổ chức chính quyền 2 cấp; phân quyền, phân cấp; đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh, giải quyết các “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật, vấn đề cấp bách, phát sinh từ thực tiễn quản lý nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.

Dự án Luật được bố cục 17 điều; sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 Luật gồm: Luật Bảo vệ môi trường; Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật; Luật Chăn nuôi; Luật Đa dạng sinh học; Luật Đê điều; Luật Đo đạc và Bản đồ; Luật Khí tượng thủy văn; Luật Lâm nghiệp; Luật Phòng, Chống thiên tai; Luật Tài nguyên nước; Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; Luật Thú y; Luật Thủy lợi; Luật thủy sản; Luật Trồng trọt.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, dự án Luật tập trung vào 3 nhóm nội dung chính. Thứ nhất là nhóm nội dung về sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính, phân quyền, phân định thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Đây là nhóm nội dung chủ yếu của dự án Luật để thực hiện đúng quy định của Nghị quyết số 190/2025/QH15. Cụ thể, sửa đổi, bổ sung 67 Điều tại 14 Luật để phân định thẩm quyền trong quản lý nhà nước và 112 Điều tại 14 Luật về phân quyền các nhiệm vụ của Chính phủ, Thủ tướng cho Bộ trưởng; phân quyền các nhiệm vụ của Chính phủ, Thủ tướng, Bộ trưởng cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Thứ hai, về cắt giảm, đơn giản hoá điều kiện đầu tư kinh doanh, thủ tục hành chính, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 75 Điều tại 11 Luật, bãi bỏ các điều kiện đầu tư kinh doanh ở 26 Điều của 8 Luật, và điều chỉnh 49 Điều tại 9 Luật. Đây là nhóm nội dung cần xử lý để thực hiện chủ trương của Đảng, Chính phủ về cải cách, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh, tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, công bằng, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm và thúc đẩy đổi mới, sáng tạo.

Thứ ba, về nhóm nội dung “điểm nghẽn” do quy định pháp luật, Chính phủ xác định sửa đổi, bổ sung 20 "điểm nghẽn" tại 9 Luật cần được xử lý ngay trong năm 2025, gồm 5 "điểm nghẽn" đã có chỉ đạo của cấp có thẩm quyền và 15 "điểm nghẽn" đã chín, đã rõ và được nhiều địa phương phản ánh, kiến nghị.

Một số nội dung đáng chú ý như: Luật Thú y, miễn công bố hợp quy trong quản lý chất lượng thuốc thú y. Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật, cho phép nhập cây mang bầu đất đáp ứng yêu cầu do Chính phủ quy định. Luật Trồng trọt, bổ sung quy định về giao cơ quan hướng dẫn cấp và quản lý cơ sở đóng gói và bãi bỏ quy định về tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước. Luật Chăn nuôi, bỏ quy định phải có “quy chuẩn kỹ thuật quốc gia” về khảo nghiệm dòng, giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi.

Luật Lâm nghiệp, sửa đổi, bổ sung quy định về chuyển mục đích sử dụng rừng, thẩm quyền quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, trồng rừng thay thế, dịch vụ môi trường rừng, dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng. Luật Tài nguyên nước, sửa đổi, bổ sung quy định về hành vi cấm “lấn, lấp sông, suối, kênh, mương, rạch, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”; hợp nhất Quy hoạch thủy lợi vào Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông liên tỉnh; bổ sung quy định về thẩm quyền quan trắc tài nguyên nước dưới đất cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Luật Đê điều, làm rõ quy định về “hành lang bảo vệ đê”, hành lang bảo vệ đối với đê biển và xử lý công trình, nhà ở hiện có trong phạm vi bảo vệ đê điều, bãi sông, bãi nổi hoặc cù lao.

Luật Bảo vệ môi trường, sửa đổi quy định về yếu tố nhạy cảm môi trường, đánh giá tác động môi trường, hạ tầng bảo vệ môi trường khu, cụm công nghiệp và Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam. Luật Đa dạng sinh học, bãi bỏ quy định về quản lý sinh vật ngoại lai.

Ngoài việc tập trung vào 3 nhóm nội dung chính trên, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, dự án Luật cũng thực hiện sửa đổi, bổ sung một số quy định để đảm bảo thống nhất, đồng bộ với các luật vừa mới ban hành như Luật Thanh tra, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật..., hoặc các dự án luật khác đang được sửa đổi, bổ sung và trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10.

Tháo gỡ "điểm nghẽn", phân cấp mạnh mẽ

Thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải nêu rõ, Ủy ban tán thành với sự cần thiết ban hành dự án Luật theo trình tự, thủ tục rút gọn; hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị đầy đủ, theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến 3 nhóm nội dung về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực Nông nghiệp và Môi trường, về cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh, thủ tục hành chính và giải quyết xử lý ngay được 20 điểm nghẽn do quy quy định của pháp luật trong 15 Luật, trong đó 11 Luật thuộc lĩnh vực nông nghiệp và 04 Luật thuộc lĩnh vực môi trường.

Đối với Luật Chăn nuôi, Ủy ban đề nghị phân cấp mạnh cho địa phương trong thẩm quyền cấp, cấp lại và thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất thức ăn chăn nuôi (khoản 1 Điều 39), bảo đảm phù hợp với Kết luận số 183-KL/TW của Bộ Chính trị.

Với Luật Thú y, Ủy ban đề nghị rà soát quy định về miễn công bố hợp quy trong lĩnh vực thú y (khoản 2 Điều 78), bảo đảm linh hoạt trong quản lý nhưng vẫn phải gắn trách nhiệm cụ thể cho cơ quan quản lý nhà nước trong kiểm soát chất lượng thuốc thú y trước khi lưu hành. Đồng thời, cần làm rõ biện pháp thay thế khi bãi bỏ thủ tục công bố hợp quy thuốc thú y, cũng như tác động đến việc kiểm soát chất lượng thuốc sau lưu hành.

Đối với Luật Lâm nghiệp, Ủy ban đề nghị xem xét quy định tại khoản 2 Điều 19 về chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác, bảo đảm phù hợp thực tế, tuân thủ Chỉ thị 13-CT/TW ngày 12/1/2017 của Ban Bí thư về tăng cường công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng; đồng thời cần làm rõ khái niệm “diện tích rừng” để xác định chính xác các trạng thái rừng khi thực hiện.

Với Luật Tài nguyên nước, cần làm rõ quy mô, nội dung của điều chỉnh cục bộ quy trình vận hành hồ chứa, liên hồ chứa (Điều 38) khi giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường quyết định phê duyệt điều chỉnh và báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Dự thảo Luật cũng cần quy định rõ trách nhiệm, cơ chế phối hợp giữa Bộ Nông nghiệp và Môi trường với các cơ quan liên quan trong việc cắt, giảm lũ cho hạ du.

Đối với Luật Trồng trọt, Ủy ban đề nghị cân nhắc kỹ việc lược bỏ nội dung về tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước (khoản 10 Điều 9). Theo đó, nên giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết nhằm giữ lại giá trị dinh dưỡng cho cây trồng, bảo vệ quỹ đất trồng lúa, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và cho phép sử dụng linh hoạt một số diện tích đất lúa cho mục đích khác nhưng không làm mất điều kiện trồng lúa trở lại.