PV: Xin ông cho biết kết quả nổi bật trong công tác QLBVR của Chi cục trong năm 2024 và 5 tháng đầu năm 2025? 
Ông Hà Lương Hồng: Thời gian qua, Chi cục đã chủ động và làm tốt công tác tham mưu cho UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và PTNT trước đây (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) trong chỉ đạo, điều hành, hướng dẫn các sở, ngành, địa phương. Hạt Kiểm lâm cấp huyện, công chức Kiểm lâm địa bàn đã tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền các cấp trong thực hiện nhiệm vụ về lĩnh vực Lâm nghiệp. Công tác chỉ đạo, điều hành của Chi cục đối với các đơn vị trực thuộc khẩn trương, nghiêm túc, khoa học và hiệu quả.

Ông Hà Lương Hồng, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Điện Biên

Về quản lý bảo vệ rừng, diện tích rừng của tỉnh cơ bản được quản lý, bảo vệ chặt chẽ, với diện tích 426.378,55 ha, tỷ lệ che phủ rừng đạt 44,69%. Công tác quản lý quy hoạch Lâm nghiệp, chuyển mục đích sử dụng rừng, rừng ngoài quy hoạch được quản lý chặt chẽ, nghiêm túc. Việc ứng dụng có hiệu quả công nghệ thông tin trong QLBVR và PCCCR, đặc biệt là việc phát hiện sớm các điểm cháy rừng, phá rừng và theo dõi diễn biến rừng.

Trong năm 2024 trên địa bàn tỉnh đã phát hiện 362 vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp, giảm 17 vụ (giảm 4,5%) so với cùng kỳ năm 2023. Vi phạm hành chính 317 vụ, hình sự 45 vụ. Trong đó, chủ yếu là hành vi phá rừng trái pháp luật: 278/362 vụ, chiếm 76,79% tổng số vụ vi phạm (tăng 41 vụ, tăng 17,3% so với cùng kỳ năm 2023).

Cùng với đó, công tác tuyên truyền đã được Chi cục chú trọng, thay đổi về phương pháp tuyên truyền nhằm mai lại hiệu quả cao nhất. Hàng năm lực lượng Kiểm lâm tổ chức trên 1.200 lượt tuyên truyền trực tiếp, ký cam kết với trên 60.000 lượt người dân tham gia; biên tập 150 phút phát thanh bằng tiếng Mông, Thái để  phát thanh trên hệ thống loa cấp thôn, bản. Xây dựng, in ấn tờ rơi, poster tuyên truyền gồm 12.000 Poster khổ A2; 10.500 tờ rơi; tổ chức in ấn 1.000 bảng thông tin đường dây nóng của Chi cục Kiểm lâm Điện Biên. Đồng thời duy trì hoạt động trang Thông tin Điện tử của Chi cục, phối hợp tốt với các cơ quan báo chí, truyền hình trong công tác tuyên truyền.
Bên cạnh đó, Chi cục đã chú trọng công tác tuần tra rừng, hàng năm lực lượng Kiểm lâm trong tỉnh đã tổ chức trên 5.000 lượt tuần tra rừng, với trên 28.000 lượt người tham gia. Nhờ đó, các vụ vi phạm trong lĩnh vực lâm nghiệp đã được phát hiện kịp thời, xử lý nghiêm túc, mang tính răn de, giáo dục, phòng ngừa chung.
Đặc biệt, Chi cục đã ứng dụng có hiệu quả công nghệ thông tin trong thực hiện nhiệm vụ, như sử dụng công nghệ ảnh vệ tinh để truy xuất lịch sử khu rừng, theo dõi biến động rừng; sử dụng có hiệu quả Hệ thống cảnh báo cháy rừng sớm của Cục Kiểm lâm để cảnh báo cháy rừng, phát hiện sớm, xử lý kịp thời các vụ cháy rừng; đầu tư hệ thống biển cảnh báo cháy rừng tự động với công nghệ dựa trên các cảm biến về nhiệt độ, độ ẩm... để tự động xác định cấp dự báo cháy rừng phù hợp và đồng thời gửi thông tin đến các số điện thoại cài sẵn của lãnh đạo Hạt, Kiểm lâm địa bàn để biết; trang bị thiết bị bay Flycam, bộ đàm cầm tay phục vụ có hiệu quả trong công tác tuần tra rừng, truy bắt đối tượng vi phạm, chỉ huy chữa cháy rừng; ứng dụng có hiệu quả hệ thống phần mềm FRMS-Mobile, FRMS-Deckop trong theo dõi diễn biến rừng.

Tuyên truyền cho người dân về công tác BVPTR và PCCCR

Chi cục cũng đã tham mưu tổ chức kiểm tra trách nhiệm quản lý nhà nước về Lâm nghiệp của UBND cấp xã. Cụ thể, năm 2024, tham mưu Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Điện Biên (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) kiểm tra việc thực hiện các quy định về trách nhiệm của UBND cấp xã và chủ rừng trong QLBVR, PCCCR ở địa phương trên địa bàn tỉnh. Qua đó đã tiến hành làm việc, kiểm tra với 15 xã trên địa bàn 5 huyện (Nậm Pồ, Điện Biên, Điện Biên Đông, Mường Chà và Tuần Giáo). Từ đó, chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước về Lâm nghiệp của UBND cấp xã để báo cáo, kiến nghị cấp có thẩm quyền chấn chỉnh, xử lý.
PV: Công tác PCCCR được quan tâm thực hiện như thế nào?
Ông Hà Lương Hồng: Trong công tác PCCCR, Chi cục Kiểm lâm luôn xác định phương châm “Phòng là chính”, hạn chế đến mức tối đa các vụ cháy rừng xảy ra. Trước mùa khô năm nay, Chi cục Kiểm lâm sẽ tiếp tục tham mưu, triển khai thực hiện một số nội dung như làm tốt công tác dự tính, dự báo, Chi cục căn cứ tình hình thực tế về diễn biến thời tiết, hiện trạng công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn để làm tốt công tác dự tính, dự báo để có phương án xử lý kịp thời, không để rơi vào tình trạng bị động, bất ngời khi có tình huống cháy rừng xảy ra. 
Chi cục Kiểm lâm đã phân vùng các khu vực có nguy cơ xảy ra cháy rừng cao để có các giải pháp chỉ đạo, phòng cháy rừng hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tiễn. Đã ban hành 8 thông báo cấp dự báo cháy rừng khi cấp dự báo cháy rừng ở cấp III, IV, V đến các cơ quan, đơn vị và chủ rừng, để kịp thời triển khai các biện pháp QLBVR, PCCCR phù hợp, hiệu quả. Năm nay, đơn vị đã đề nghị Sở Thông tin và Truyền thông (nay là sở Khoa học và Công nghệ) và nhận được sự phối hợp của các nhà mạng viễn thông thực hiện việc nhắn tin trên điện thoại. Tiếp tục phối hợp với Đài phát thanh truyền hình tỉnh Điện Biên đưa nội dung thông tin cảnh báo nguy cơ cháy rừng trên bản tin của đài.
Ngay từ đầu mùa khô, Chi cục đã tham mưu cho Sở UBND tỉnh ban hành 03 văn bản chỉ đạo đối với UBND các huyện, thị xã, thành phố trong việc triển khai các giải pháp PCCCR trong đó tập trung một số nhiệm vụ trong tâm như xây dựng kế hoạch, phương án PCCCR theo phương châm 4 tại chỗ; tăng cường trách nhiệm quản lý nhà nước của UBND các cấp; đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động nhân dân; tăng cường công tác tuần tra, bảo vệ rừng; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về Lâm nghiệp. Tham mưu cho Sở Nông nghiệp và PTNT (trước đây) ban hành 07 văn bản trong công tác QLBVR, PCCCR.
Chi cục cũng đã chỉ đạo Hạt Kiểm lâm tham mưu cho UBND cấp huyện, cấp xã triển khai các nội dung như xây dựng, tổ chức triển khai có hiệu quả kế hoạch, phương án PCCCR; củng cố các tổ đội PCCCR cấp thôn, bản; xây dựng lịch trực 24/24 giờ vào thời kỳ cao điểm; chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, công cụ, phương tiện để ứng phó khi có tình huống cháy rừng xảy ra.
Trong mùa khô 2024 - 2025, Kiểm lâm địa bàn đã hướng dẫn các chủ rừng cộng đồng, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn tỉnh xây dựng 4.752 phương án phòng cháy, chữa cháy rừng và xây dựng 69 phương án phòng cháy, chữa cháy đối với diện tích rừng đã giao, chưa cho thuê do UBND các xã quản lý, bảo vệ. Tham mưu UBND các cấp thành lập 10 Ban chỉ huy PCCCR cấp huyện với 278 thành viên; kiện toàn 128 Ban chỉ huy PCCCR cấp xã với 3.549 thành viên; Thành lập trên 1.299 tổ, đội với 13.461 thành viên. Tăng cường công tác tuần tra, kiểm tra rừng, tham gia chữa cháy rừng trên địa bàn tỉnh.
Chỉ đạo các đơn vị luôn chủ động trong công tác PCCCR, công tác thường trực phòng cháy, chữa cháy rừng (24/24 giờ trong tuần), duy trì sử dụng số điện thoại đường dây nóng (gồm Chi cục Kiểm lâm; 10 Hạt; 01 Đội) để tiếp nhận thông tin cảnh báo cháy rừng và các hành vi vi phạm pháp luật về Lâm nghiệp. Thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin Dự báo Khí tượng Thủy văn của Đài Khí tượng thủy văn Điện Biên và thông tin cảnh báo cháy rừng trên Trang thông tin điện tử của Cục Kiểm lâm để ban hành thông báo dự báo cấp cháy rừng khi cấp dự báo cháy rừng ở cấp III, IV, V đến các cơ quan, đơn vị và chủ rừng, để kịp thời triển khai các biện pháp QLBVR, PCCCR phù hợp, hiệu quả. Hạt Kiểm lâm cấp huyện đã ban hành 80 thông báo cấp cháy rừng.

Diễn tập phòng cháy chữa cháy rừng

Cùng với đó, Chi cục phối hợp tổ chức các cuộc diễn tập ứng phó cháy rừng, tìm kiếm cứu nạn các cấp, lực lượng Kiểm lâm đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng Quân sự các cấp tổ chức thành công các cuộc diễn tập ứng phó cháy rừng, tìm kiếm cứu nạn cấp huyện, cấp xã. Qua các cuộc diễn tập đã nâng cao khả năng lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương khi có tình huống cháy rừng xảy ra; nâng cao khả năng hiệp đồng, phối hợp giữa các lực lượng trong công tác PCCCR; tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện tốt công tác PCCCR.
Đối với công tác chữa cháy rừng, Chi cục đã sử dụng có hiệu quả Hệ thống cảnh báo cháy rừng sớm của Cục Kiểm lâm (tại https://watch.pcccr.vn/DiemChay) để chủ động kiểm tra, phát hiện các vị trí có nguy cơ cháy rừng. Trong năm 2024 đã phát hiện 11.885 điểm cháy, đã xác định và cung cấp 119 điểm nghi cháy vào rừng cho Hạt Kiểm lâm các huyện, thị xã, thành phố tổ chức kiểm tra, xác minh. Qua công tác kiểm tra, xác minh có 150 điểm (119 điểm do Chi cục cung cấp; 31 điểm do các Hạt tự phát hiện) cháy gây ảnh hưởng đến rừng với diện tích bị ảnh hưởng là 737,01 ha. Trong đó, có 22 vụ cháy gây thiệt hại đến rừng với tổng diện tích bị thiệt hại 17,63 ha rừng tự nhiên, diện tích còn lại 719,44 ha cháy lướt dưới tán, cháy thảm cỏ, không gây mất rừng. Đồng thời đã huy động 15.793 lượt người tham gia chữa cháy (có một trường hợp tử vong trong quá trình chữa cháy rừng trên địa bàn huyện Mường Chà).
Trong năm 2025, qua theo dõi trên địa bàn tỉnh đã phát hiện 310 điểm cháy, qua công tác kiểm tra, xác minh và báo cáo của Hạt Kiểm lâm các huyện, thị xã, thành phố có 308 người dân đốt dọn nương rẫy gần rừng và cháy đồi cỏ tranh không ảnh hưởng đến rừng. Có 02 vụ cháy ảnh hưởng đến 0,72 ha rừng (tại huyện Mường Chà và huyện Tủa Chùa), các Hạt Kiểm lâm đã lập hồ sơ xử lý theo quy định của pháp luật, giảm 13 vụ (giảm 86,66%) với 12,03 ha rừng bị thiệt hại so với cùng kỳ năm 2024.
PV: Công tác phát triển rừng và trồng rừng thay thế đã được Chi cục triển khai ra sao?
Ông Hà Lương Hồng: Chi cục đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp và PTNT (trước đây) tham mưu cho UBND tỉnh ban hành kịp thời các văn bản cụ thể hóa chính sách; phê duyệt các đề án, dự án, kế hoạch phát triển Lâm nghiệp (Đề án phát triển kinh tế Lâm nghiệp; Dự án Bảo vệ và phát triển bền vững; Kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược phát triển Lâm nghiệp Việt Nam; Kế hoạch thực hiện Đề án trồng 1 tỷ cây xanh,...) để làm cơ sở tổ chức thực hiện các chỉ tiêu phát triển Lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2021-2025.
Hàng năm, Chi cục Kiểm lâm đã phối hợp tham mưu triển khai dự án Bảo vệ và phát triển rừng bền vững tỉnh Điện Biên giai đoạn 2021-2025; vốn sự nghiệp Chương trình mục tiêu phát triển Lâm nghiệp bền vững; vốn trồng rừng thay thế do các chủ đầu tư dự án nộp tiền vào Quỹ Bảo vệ và PTR tỉnh. Đồng thời, ngay từ đầu năm, Chi cục đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Môi trường ban hành văn bản chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương, đơn vị triển khai thực hiện kế hoạch Lâm nghiệp (bao gồm cả trồng rừng thay thế). Xây dựng kế hoạch và tổ chức kiểm tra tiến độ thực hiện của các địa phương, đơn vị để kịp thời tham mưu chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn các đơn vị thực hiện hoàn thành kế hoạch giao.

Các lực lượng tuần tra bảo vệ rừng

Theo kế hoạch giao năm 2025 là 341 ha trồng rừng tập trung, trong đó, Dự án Bảo vệ và PTR bền vững thực hiện trồng 199 ha rừng (rừng phòng hộ: 100 ha; rừng sản xuất: 99 ha). Nguồn vốn nộp tiền vào Quỹ Bảo vệ và PTR là 142 ha rừng trồng đặc dụng, phòng hộ thay thế. Chăm sóc rừng trồng 843 ha, khoanh nuôi xúc tiến tái sinh chuyển tiếp 2.641 ha và phát triển lâm sản ngoài gỗ là 80 ha. Hiện các địa phương, đơn vị đang thực hiện theo kế hoạch được giao. Các đơn vị thuộc Sở, UBND cấp huyện được giao kế hoạch đang triển khai các hoạt động để thực hiện trồng rừng của mùa vụ năm 2025 (bắt đầu từ 15/5 đến 30/7).
PV: Công tác bảo tồn và đa dạng sinh học đã được Chi cục thực hiện như thế nào trong thời gian vừa qua? 
Ông Hà Lương Hồng: Nhiệm vụ bảo tồn và đa dạng sinh học được Chi cục Kiểm lâm xác định là nhiệm vụ quan trọng, cần quan tâm tổ chức thực hiện, Chi cục được nhận bàn giao nhiệm vụ này từ Sở Tài nguyên và Môi trường từ ngày 01/3/2025. Tuy nhiên, trong những năm qua với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị có liên quan đến việc bảo vệ các loại động vật hoang dã, đơn vị đã chủ động tham mưu, tổ chức triển khai thực hiện các chương trình, dự án bảo vệ động vật hoang dã. Tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân, cá nhân, tổ chức không săn, bắn, bẫy, bắt động vật hoang dã; tổ chức quản lý chặt chẽ các cơ sở gây nuôi động vật hoang dã (ĐVHD). Trong đó tăng cường công tác điều tra, xử lý tình trạng săn, bắn, bẫy, bắt, vận chuyển, buôn bán ĐVHD để xử lý nghiêm minh nhằm bảo vệ hệ động vật của địa phương.
Về công tác đấu tranh xử lý vi phạm về bảo vệ động vật hoang dã, trong năm 2024, đã xử lý vi phạm hành chính 05/362 vụ, chiếm 1,381% tổng số vụ vi phạm (giảm 03 vụ, giảm 37,5% so với cùng kỳ năm 2023). Quí I/ 2025, đã xử lý vi phạm hành chính 05/204 vụ vi phạm, chiếm 2,5% tổng số vụ vi phạm, tăng 03 vụ (tăng 150%) so với cùng kỳ năm 2024.
Công tác cứu hộ động vật hoang dã, trong năm 2024, các đơn vị trực thuộc đã phối hợp với Trung tâm cứu hộ Hoàng Liên Sơn chuyển giao cứu hộ 03 cá thể Cầy vòi mốc, 02 cá thể Cầy hương (thuộc nhóm IIB Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm theo quy định tại Nghị định số 84/2021/NĐ-CP ngày 22/9/2021 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ). Tiến hành thả về môi trường tự nhiên 04 cá thể Đon, 104 cá thể chim các loại gồm các loài chim (Chào mào, Khướu Bạc má, Chim sẻ,…Quý I/2025, Hạt Kiểm lâm thành phố Điện Biên Phủ đã phối hợp cùng các cơ quan chức năng có liên quan cứu hộ và tái thả về tự nhiên 01 cá thể Tê tê Java/Manis Javanica (thuộc động vật rừng hoang dã, quý hiếm có tên trong sách đỏ); Hạt Kiểm lâm thị xã Mường Lay đã phối hợp với Trung tâm cứu hộ Hoàng Liên Sơn cùng các cơ quan có liên quan tiếp nhận 01 cá thể Trăn Gấm/Python reticulatus (thuộc động vật rừng hoang dã, quý hiếm có tên trong sách đỏ) do cá nhân tự nguyện giao nộp; Hạt Kiểm lâm huyện Mường Nhé đã bàn giao cho Trung tâm Du lịch và Bảo tồn sinh vật Hoàng Liên (thuộc Vườn Quốc Gia Hoàng Liên, tỉnh Lào Cai) 02 cá thể Gấu ngựa do người dân tự nguyện giao nộp.
Đối với công tác quản lý các cơ sở gây nuôi, năm 2024, tỉnh Điện Biên có tổng số 102 cơ sở gây nuôi các loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thông thường đang hoạt động (tăng 25 cơ sở với cùng kỳ năm 2023). Trong đó, có 20 cơ sở (tăng 03 cơ sở) gây nuôi các loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm (loài nuôi chủ yếu là Cầy vòi mốc, Rắn hổ mang một mắt kính, Cầy vòi hương, Nai); có 82 cơ sở (tăng 22 cơ sở) nuôi động vật rừng thông thường (loài nuôi chủ yếu là Nhím, Dúi mốc, Hươu sao, Don, Dúi má đào). 
Quí I/2025 có tổng số 109 cơ sở gây nuôi các loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thông thường đang hoạt động, tăng 31 cơ sở so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó có 12 cơ sở (không đổi) gây nuôi các loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm (loài nuôi chủ yếu là Cầy vòi mốc, Rắn hổ mang một mắt kính, Cầy vòi hương, Nai); có 92 cơ sở (tăng 31 cơ sở) gây nuôi động vật rừng thông thường (loài nuôi chủ yếu là Nhím, Dúi mốc, Hươu sao, Don, Dúi má đào và có 5 cơ sở (không đổi) gây nuôi động vật rừng quý hiếm và thông thường (Cầy vòi mốc, Cầy vòi hương, Rắn hổ mang một mắt kính, Dúi má đào, Dúi mốc, Don, Hươu sao).

Trong năm 2025 (Từ 15/12/2024 đến 18/4/2025), trên địa bàn tỉnh đã phát hiện 248 vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp, tăng 83 vụ (tăng 50,303%) so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, chủ yếu là hành vi phá rừng trái pháp luật: 228 vụ, tăng 94 vụ (tăng 70,149 %) so với cùng kỳ năm 2024.

Dưới đây là một số hình ảnh về công tác QLBVR và PCCCR:

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Đỗ Hùng (thực hiện)