Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

Hội nghị do đồng chí Trần Đức Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường và đồng chí Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, với sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành, hiệp hội và doanh nghiệp xuất khẩu…

Chương trình dự kiến của Hội nghị gồm các báo cáo, tham luận và tập trung thảo luận, tìm kiếm cơ hội, thách thức từ các thị trường Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc, UAE và bàn về kế hoạch tiêu thụ sản phẩm chủ lực tại địa phương, cùng với sự góp ý của các hiệp hội, doanh nghiệp…

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam cho biết, năm 2025 mở ra nhiều thuận lợi để đẩy mạnh xuất khẩu. Trong 7 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt 39,7 tỷ USD, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó: nông sản đạt 21,5 tỷ USD (tăng 17%), lâm sản 10,4 tỷ USD (tăng 8,6%), thủy sản 6,1 tỷ USD (tăng 13,8%), sản phẩm chăn nuôi 339,2 triệu USD (tăng 22,1%).

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam phát biểu tại Hội nghị

Đây là tín hiệu tích cực về xuất khẩu của ngành, ba thị trường lớn là Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản đều duy trì tăng trưởng. Đặc biệt, xuất khẩu sang Châu Âu tăng mạnh 49%, đạt 4,3 tỉ USD; Trung Đông tăng 10,9%; châu Phi tăng 8,9%. Qua đây, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề xuất các giải pháp trọng tâm, trong đó ưu tiên xây dựng vùng nguyên liệu - yếu tố then chốt để nâng cao giá trị và năng lực cạnh tranh, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng và chuyển hướng thị trường xuất khẩu phi truyền thống…

Tại Hội nghị, trình bày về tình hình xuất khẩu nông lâm thuỷ sản năm 2024 và 7 tháng đầu năm 2025; nhận diện các khó khăn, thách thức trong bối cảnh mới; đề xuất giải pháp và nhiệm vụ trọng tâm những tháng cuối năm… Ông Ngô Hồng Phong - Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) chia sẻ, bức tranh xuất khẩu nông, lâm, thủy sản 7 tháng đầu năm 2025 tiếp tục có nhiều điểm sáng. Do vậy, mục tiêu xuất khẩu đạt 65 tỷ USD là trong tầm tay, tuy nhiên các ngành hàng cũng cần bám sát các mục tiêu để đạt tăng trưởng đề ra. Trong đó, trọng tâm nhất là cần duy trì ổn định các thị trường truyền thống, song song việc mở rộng thị trường mới và tìm đầu ra cho các mặt hàng gặp khó khăn tại Hoa Kỳ.

Đặc biệt hơn, cần xây dựng vùng nguyên liệu tập trung đạt tiêu chuẩn quốc tế, giữ vững uy tín chất lượng, ứng dụng công nghệ cao, đổi mới bao bì… Ông Phong chỉ rõ, đối với từng thị trường sẽ có hướng tiếp cận riêng, cụ thể, Hoa Kỳ: Đàm phán chia sẻ chi phí thuế để duy trì xuất khẩu; Trung Quốc: Mở rộng xuất khẩu chính ngạch; Châu Âu: Gỡ “thẻ vàng” IUU, tận dụng lợi thế thủy sản nuôi, rau quả; Nhật Bản: Gia tăng sản phẩm chế biến chất lượng cao; Hàn Quốc: Đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản, gỗ, lâm sản, trái cây; ASEAN: Mở rộng rau quả tươi, thủy sản, sản phẩm chăn nuôi; Trung Đông: Khai thác thị trường Halal trị giá khoảng 2.000 tỷ USD, chiếm 20% dân số toàn cầu...

Đại diện các tham tán nông nghiệp, thương mại Việt Nam tại nước ngoài chia sẻ

Cũng tại hội nghị, đại diện các tham tán nông nghiệp, thương mại Việt Nam tại nước ngoài cũng trình bày việc đề xuất thúc đẩy xuất khẩu vào các thị trường EU, Trung Quốc, UEA và Ca-Ta… Đánh giá về tiềm năng xuất khẩu nông lâm thủy sản vào thị trường EU, ông Trần Văn Công - Tham tán nông nghiệp Việt Nam tại thị trường EU cho biết, đây là thị trường lớn, tuy nhiên tỷ trọng hàng chế biến, giá trị gia tăng của Việt Nam xuất khẩu sang đây còn thấp, chưa tạo được kênh phân phối bền vững, chưa có thương hiệu, chưa phổ biến…

Ông Công chỉ ra các hạn chế, như khoảng cách địa lý xa, chi phí logistics cao, các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, lao động, môi trường, giảm phát thải… các doanh nghiệp muốn xuất khẩu thì cần chuẩn bị nguyên liệu, đầu tư máy móc, công nghệ, thương hiệu, chi phí quảng bá, tiếp thị, nghiệp vụ ngoại thương… Đồng thời, ông Công cũng đưa ra kiến nghị cụ thể, Việt Nam cần phát triển các vùng nguyên liệu đạt chuẩn EU, xây dựng các vùng sản xuất an toàn, thúc đẩy đàm phán EU mở cửa thị trường sản phẩm động vật cho Việt Nam. Bên cạnh đó, tăng cường xây dựng thương hiệu quốc gia, tăng khả năng nhận diện nhãn hiệu sản phẩm nông - lâm - thủy sản xuất khẩu vào EU, thâm nhập sâu hơn, đa dạng chủng loại sản phẩm hơn, xây dựng chiến lược truyền thông dài hạn…

Cập nhật về tình hình thị trường Trung Quốc, ông Nông Đức Lai - Tham tán thương mại Việt Nam tại Trung Quốc nhìn nhận, với quy mô nhập khẩu hàng năm lên đến 2.500 tỷ USD, trong đó, nông sản từ 210 - 230 tỷ USD/năm, có thể thấy Trung Quốc là thị trường lớn đầy tiềm năng đối với hàng hóa nông - lâm - thủy sản của Việt Nam. Một điểm đặc biệt có thể thấy, thời gian gần đây thị trường Trung Quốc ngày càng rộng cửa cho các nước, nhằm đa dạng hóa nguồn cung… Chỉ tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2025, Trung Quốc đã mở cửa thị trường cho khoảng 15 sản phẩm nông lâm thủy sản cho gần 20 quốc gia, vùng lãnh thổ, như sầu riêng của Campuchia, dừa tươi của Malaysia, xoài của Ecuador, hạt điều của Gambia, cây dược liệu của Nga, yến thô và tinh của Campuchia... và nhiều loại phụ phẩm nông thủy sản khác.

Hiện nay, gạo Việt Nam đã xây dựng được thương hiệu riêng, được nhiều thị trường ưa chuộng

Còn theo ông Trương Xuân Trung - Bí thư thứ nhất, phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) - Qatar cho rằng, trong 7 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu một số mặt hàng nông, lâm, thủy sản chủ lực của Việt Nam sang thị trường UAE được ghi nhận những bước tăng trưởng đáng kể, nhất là hạt điều (tăng 34,64%), rau quả (tăng 55%), thủy sản (tăng 21%), gỗ và sản phẩm gỗ (tăng 26,5%). Tuy nhiên, vẫn có những sản phẩm sụt giảm như gạo, tiêu, chè… Đồng thời, qua báo cáo tại Hội nghị cho thấy, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu nông, lâm, thủy sản của UAE đạt khoảng 200 tỷ USD mỗi năm, trong đó Việt Nam chiếm chưa tới 10%. Điều này cho thấy việc xuất khẩu vẫn tồn tại những khó khăn, đòi hỏi các giải pháp đồng bộ để duy trì đà tăng trưởng.

Cũng tại Hội nghị, đại diện các ngành hàng chủ lực cũng đã phân tích về cơ hội, thách thức và kế hoạch ứng phó với thuế quan Hoa Kỳ của từng mặt hàng và định hướng phát triển… Đối với thị trường Mỹ, ông Nguyễn Thanh Bình - Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam đánh giá, đây là thị trường có nhu cầu rất lớn, phong phú, đa dạng về các sản phẩm nông sản nhiệt đới, có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất về xuất khẩu rau quả và là thị trường có yêu cầu cao, nghiêm ngặt về các tiêu chuẩn chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, bao bì, nhãn mác, sở hữu trí tuệ, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường… Với 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam vào Hoa Kỳ đạt hơn 261,6 triệu USD, tăng 66% so với cùng kỳ 2024. Tỷ trọng của thị trường này lên 8,42%. Tuy nhiên, thách thức của ngành lớn nhất hiện nay là Mỹ áp mức thuế 20% áp cho rau quả Việt Nam, khiến doanh nghiệp không còn lợi nhuận, người tiêu dùng Mỹ cũng giảm nhu cầu tiêu thụ... Qua đó, ông Bình đề xuất các giải pháp tháo gỡ, trong đó có việc đàm phán chi tiết để đưa thuế các mặt hàng rau quả bằng 0%.

Quang cảnh Hội nghị

Với xuất khẩu thủy sản, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam Tô Thị Tường Lan thông tin, trong 7 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thủy sản đạt 6,22 tỷ USD, tăng 17,2% so với cùng kỳ năm trước. Nếu chính sách thuế đối ứng mới của Mỹ được áp dụng, cá tra sẽ chịu tác động đáng kể về chi phí và giá thành trong bối cảnh thị trường Trung Quốc chững lại do tồn kho cao, doanh nghiệp buộc phải mở rộng xuất khẩu sang ASEAN, Nam Mỹ và Trung Đông. Bà Lan đưa ra dự báo, những tháng cuối năm, bức tranh xuất khẩu thủy sản Việt Nam được dự báo sẽ “vừa thách thức, vừa kỳ vọng”, song cơ hội vẫn rộng mở. Sự hồi phục mạnh mẽ của thị trường Trung Quốc, ASEAN và Nhật Bản, cùng với tín hiệu gỡ bỏ rào cản kỹ thuật từ EU, mở ra dư địa tăng trưởng cho các dòng sản phẩm chế biến sâu.

Điển hành nhất là mặt hàng cà phê, ông Nguyễn Nam Hải - Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam cho hay, niên vụ cà phê 2024 - 2025 có giá cao nhất từ trước tới nay, có thời điểm lên tới 5.850 USD/tấn. Tính riêng, 7 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu 1,1 triệu tấn cà phê, tăng 66% so với cùng kỳ. Trong đó, Châu Âu vẫn là thị trường xuất khẩu cà phê lớn nhất, đạt 670.000 tấn, kim ngạch đạt 3,6 tỷ USD; châu Mỹ khoảng 4,7%; châu Á 20,7%... Trước tình hình Hoa Kỳ áp thuế cao 20%, sẽ đặt ra nhiều thách thức so với các nước cùng sản xuất cà phê. Chính vì vậy, các doanh nghiệp sản xuất cà phê đang mở rộng vào thị trường Trung Quốc, bởi đây là thị trường tiềm năng. Trong khi đó, thực tế cà phê nhân xuất khẩu sang Trung Quốc hiện chưa cao, điều này cho thấy các doanh nghiệp Việt Nam cần sớm tiếp cận thị trường này. Đồng thời, Hiệp hội dự báo xuất khẩu những tháng cuối năm sẽ đạt 1,5 triệu tấn, kim ngạch 7,5 tỷ USD trong năm 2025, số tiền VAT 5% nộp trước tương đương khoảng 370 triệu USD (hơn 10.000 tỷ đồng). Do đó, kiến nghị Bộ Tài chính đề xuất đưa cà phê nhân xanh vào nhóm không chịu VAT, giúp giảm gánh nặng vốn cho doanh nghiệp.

Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam Đỗ Hà Nam

Ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết, trong 7 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo Việt Nam đạt 5,5 triệu tấn, kim ngạch đạt 2,8 tỷ USD. Trong bối cảnh nhiều quốc gia xuất khẩu gạo sụt giảm, Việt Nam vẫn tăng sản lượng 3,1% dù giá giảm 19%. Dự kiến cả năm 2025, Việt Nam sẽ đạt khoảng 8,8 triệu tấn, giữ vững vị trí quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới. Ông Nam nhấn mạnh, hiện nay gạo Việt Nam đã xây dựng được thương hiệu riêng, được nhiều thị trường ưa chuộng, giá xuất khẩu bình quân đạt 514 USD/tấn, cho thấy bước tiến tích cực... Đồng thời, đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các cơ quan liên quan quan tâm, hỗ trợ để tận dụng tốt cơ hội này, đồng thời mở rộng thị trường sang Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Phi… Qua đây, ông Nam cũng nêu lên những khó khăn về thuế VAT đối với gạo và đề nghị các Bộ, ngành sớm có giải pháp tháo gỡ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp xuất khẩu thuận lợi hơn…

Các đại biểu tham dự Đại hội

Kết luận hội nghị, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhấn mạnh, dù thời gian qua kinh tế thế giới và khu vực đối mặt nhiều biến động phức tạp nhưng xuất nhập khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam vẫn giữ vai trò trụ cột và đạt nhiều kết quả toàn diện. Bộ Nông nghiệp và Môi trường thống nhất quyết tâm bằng mọi biện pháp đạt tăng trưởng ngành trên 4%, kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 65 tỷ USD, phấn đấu cán mốc 70 tỷ USD trong năm 2025. Tháng 10 tới, Bộ sẽ trình Quốc hội dự luật sửa 15 luật; từ năm 2026, sẽ sửa đổi toàn diện 17 văn bản pháp luật để thích ứng tình hình mới; giải đáp, hướng dẫn kịp thời những khó khăn của doanh nghiệp, người dân, hiệp hội ngành hàng; hoàn thiện tiêu chuẩn, quy chuẩn và vùng nguyên liệu.

Về một số nội dung cụ thể, đồng chí Trần Đức Thắng chỉ rõ, nước ta đang bước vào giai đoạn vừa có thách thức, vừa nhiều cơ hội. Dư địa xuất khẩu còn rất lớn, nhưng để tạo đà cho giai đoạn 2026 - 2030, tăng trưởng cần duy trì ở mức hai con số. Năm 2025 dự kiến tăng 8,3 - 8,5%; từ 2026, phấn đấu mức tăng trưởng gấp rưỡi. Muốn đạt mốc 80 - 100 tỷ USD xuất khẩu, câu hỏi đặt ra là giá trị tăng thêm sẽ đến từ đâu? Đây là nội dung các hiệp hội và doanh nghiệp cần phân tích, đề xuất giải pháp.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng lưu ý, mỗi năm Việt Nam xuất gần 100 triệu tấn nông, lâm, thủy sản, nhưng giá trị gia tăng còn hạn chế do phụ thuộc đầu vào từ nước ngoài. Nếu làm chủ khâu này, giá thành sẽ giảm, chất lượng tăng. Qua đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường giao Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường xây dựng bản tin định kỳ cập nhật số liệu sản xuất, xuất nhập khẩu, tình hình thị trường, phân tích thị trường tiềm năng để doanh nghiệp và người dân định hướng sản xuất.

Đề cập vấn đề thuế quan của Mỹ áp dụng từ tháng 4/2025, đồng chí Trần Đức Thắng thông tin, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ cùng các bộ, ngành đã vào cuộc quyết liệt. Bộ Công thương, Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp hiệu quả, hiện đang ở giai đoạn cuối xử lý và tiếp tục đàm phán. Dù khó đoán định, ông Thắng cho rằng đây cũng là cơ hội, bởi Mỹ vẫn có nhu cầu cao với một số sản phẩm Việt Nam như tôm, cà phê, vốn được đánh giá hàng đầu thế giới, đặc biệt ở phân khúc chế biến sâu.

“Với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc của các Bộ, ngành, địa phương, ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp, chúng ta nhất định sẽ đạt và vượt mục tiêu xuất khẩu, góp phần thực hiện thành công kế hoạch phát triển ngành trong năm 2025 và các năm tiếp theo”, Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng bày tỏ sự tin tưởng.

Nguyễn Kiên