Với tầm nhìn đó, Trung tâm Khoa học Dinh dưỡng Ngành Chay Quốc gia đã chính thức ra mắt vào đầu tháng 8/2025 tại Hà Nội. Sự kiện do Viện Khoa học Giáo dục và Môi trường tổ chức, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học, truyền thông và ứng dụng thực tiễn về chế độ dinh dưỡng thực vật tại Việt Nam.

Trung tâm Khoa học Dinh dưỡng Ngành Chay Quốc gia chính thức được thành lập từ ngày 01/8/2025

Dinh dưỡng chay: Một trụ cột của lối sống bền vững

Nhiều công trình nghiên cứu lớn từ các tổ chức như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), hay Tạp chí Y khoa The Lancet đã nhấn mạnh rằng: chế độ ăn nhiều rau củ, hạt, ngũ cốc nguyên cám và hạn chế tối đa thực phẩm có nguồn gốc động vật là một trong những giải pháp hiệu quả để làm chậm quá trình biến đổi khí hậu và cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Một chế độ ăn chay đúng cách có thể giúp: Giảm tới 73% lượng khí thải nhà kính cá nhân (theo nghiên cứu của Đại học Oxford, 2018), tiết kiệm nước và đất đai sử dụng trong nông nghiệp chăn nuôi, hạn chế nạn phá rừng và ô nhiễm nguồn nước từ chất thải động vật. Đồng thời giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, đái tháo đường type 2, tăng huyết áp và một số loại ung thư.

Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào cảm hứng cá nhân hoặc trào lưu, người th dễ đối mặt với nguy cơ thiếu hụt các vi chất thiết yếu như vitamin B12, sắt, kẽm, omega-3 hay protein chất lượng cao. Do đó, việc định hướng dinh dưỡng chay một cách khoa học, cân bằng và phù hợp với sinh lý người Việt là nhiệm vụ quan trọng của ngành y tế nói riêng và của toàn xã hội nói chung.

Nơi quy tụ rất nhiều các doanh nghiệp tâm huyết trong lĩnh vực chay

Trung tâm Khoa học Dinh dưỡng Ngành Chay Quốc gia: Từ khoa học đến hành động cộng đồng

Trung tâm được thành lập với tôn chỉ: Lấy khoa học làm nền tảng - Lấy cộng đồng làm trung tâm - Lấy môi trường làm mục tiêu dài hạn. Đây là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam chuyên sâu về nghiên cứu, đào tạo, tư vấn và truyền thông trong lĩnh vực dinh dưỡng chay theo hướng tiếp cận liên ngành và bền vững.

Một số nhiệm vụ trọng tâm của Trung tâm bao gồm: Xây dựng hệ thống tài liệu, hướng dẫn chuyên sâu về dinh dưỡng thực vật, cập nhật các tiêu chuẩn quốc tế và điều chỉnh phù hợp với thể trạng người Việt. Đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn cho các lĩnh vực y tế dự phòng, dinh dưỡng cộng đồng, nhà sản xuất thực phẩm chay và giáo viên giáo dục sức khỏe. Kết nối hệ sinh thái doanh nghiệp, chuyên gia, người tiêu dùng, nhằm thúc đẩy chuỗi giá trị bền vững từ nghiên cứu đến thị trường. Thực hiện chiến dịch truyền thông đại chúng, giúp thay đổi nhận thức và hành vi về lối sống xanh, tiêu dùng có trách nhiệm và bảo vệ hệ sinh thái.

Phát biểu tại lễ ra mắt, ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc Trung tâm cho biết: “Đây là nơi quy tụ trí tuệ khoa học, tâm huyết cộng đồng và sức mạnh thị trường  để kiến tạo một Việt Nam khỏe mạnh hơn, xanh hơn và nhân văn hơn thông qua những bữa ăn mỗi ngày”.

Doanh nghiệp chay: Cầu nối giữa khoa học và thị trường

Một điểm nổi bật của sự kiện là sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp về chay hàng đầu như: Ruốc Nấm Bếp Gấu Ca; Nhà hàng chay SoyV; Phốm Quán; VGREEN Việt Nam; Tập đoàn Ecofami; Vegani Global; Hộ kinh doanh Nguyễn Thanh Quyên; Công ty TNHH Tịnh Thực Quán Chay Thanh Cao;  Thương hiệu Chay Minh Quyên; Công ty TNHH sản xuất & thương mại Behapy Việt Nam; Công ty cổ phần thực phẩm Glifefood.. cùng nhiều đơn vị khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực thực phẩm chay và nông nghiệp sạch.

Công ty TNHH Sản xuất & thương mại Behapy Việt Nam kết hợp tác với Trung tâm

Công ty cổ phần thực phẩm Glifefoodký kết hợp tác với Trung tâm

Tại lễ ký kết hợp tác, các doanh nghiệp cam kết đồng hành lâu dài với Trung tâm trong các hoạt động: Nghiên cứu, phát triển sản phẩm dinh dưỡng mới; Đào tạo chuyên sâu cho nhân sự ngành chay; Tổ chức hội thảo, tọa đàm và chương trình truyền thông giáo dục cộng đồng.

Đại diện doanh nghiệp Behapy chia sẻ: “Chúng tôi tin rằng, khoa học và doanh nghiệp cần song hành để đảm bảo sản phẩm đến tay người tiêu dùng vừa an toàn, vừa có giá trị bền vững. Hành tinh không thể chờ đợi, và mỗi doanh nghiệp đều có vai trò trong giải pháp toàn cầu.”

Sự hiện diện của khu trưng bày sản phẩm tại sự kiện đã mang đến cho người tham dự cái nhìn sinh động về xu hướng tiêu dùng chay, không dừng lại ở đồ ăn, mà còn mở rộng sang mỹ phẩm, bao bì sinh học, thời trang thân thiện môi trường.

Khu trưng bày các sản phẩm Chay vô cùng đa dạng

Mô hình liên kết ba chiều: Khoa học - Cộng đồng - Doanh nghiệp

Điểm nhấn chiến lược của Trung tâm là mô hình “liên kết ba chiều” giữa giới nghiên cứu, cộng đồng tiêu dùng và doanh nghiệp sản xuất. Đây là mô hình phổ biến tại các quốc gia phát triển, nay đang được vận dụng tại Việt Nam để tạo nên sự thay đổi sâu sắc và bền vững. Sự phối hợp này nhằm tạo ra những sản phẩm chất lượng, bên cạnh đó sẽ giúp thay đổi văn hóa tiêu dùng từ tận gốc rễ, từ nhận thức đến hành vi, hướng đến sự tỉnh thức trong từng lựa chọn nhỏ của mỗi người.

Trung tâm cũng cho biết sẽ từng bước mở rộng hợp tác với các trường đại học, bệnh viện, tổ chức y tế công cộng để đưa nội dung dinh dưỡng chay vào chương trình đào tạo, khám chữa bệnh dự phòng và các mô hình bếp ăn cộng đồng.

Bằng việc thúc đẩy dinh dưỡng chay có căn cứ khoa học, Trung tâm Khoa học Dinh dưỡng Ngành Chay Quốc gia ra đời đã góp phần làm sáng tỏ một điều: để bảo vệ hành tinh, chúng ta không cần bắt đầu từ những hành động to lớn mà có thể bắt đầu từ điều đơn giản nhất: một bữa ăn không thịt.

Trên hành trình kiến tạo một xã hội bền vững, từng lựa chọn thực phẩm hằng ngày đều mang trong nó một tác động không nhỏ đến hệ sinh thái toàn cầu. Ăn chay bên cạnh là việc thay đổi lối sống, còn là hành vi nhân văn thể hiện trách nhiệm với chính cơ thể mình, cộng đồng xung quanh và thế hệ tương lai.

Hà Dung