An Giang: Địa danh Thoại Sơn có những gì…?!

Nói đến An Giang, khách thập phương nghĩ ngay đến ngôi miếu Bà Chúa Xứ thuộc địa phận TP. Châu Đốc. Nhưng điều đó sẽ là một thiệt thòi lớn nếu như du khách không một lần đặt chân đến khu quần thể Núi Sập (khu sinh thái nổi bật của tỉnh An Giang), nằm trên địa bàn thị trấn Núi Sập, huyện Thoại Sơn.

Trăm nghe không bằng mắt thấy

Nằm cách trung tâm TP. Long Xuyên chỉ khoảng 29 km về phía Đông Bắc và cách TP. Châu Đốc khoảng 75 km. Từ Long Xuyên, du khách theo đường tỉnh lộ 943 là vào đến trung tâm thị trấn Núi Sập thuộc huyện Thoại Sơn.

Toàn cảnh khu hồ ông Thoại

Cụm Núi Sập (bao gồm núi Sập, núi Nhỏ, núi Bà và núi Cậu) là những ngọn núi tuy nhỏ nhưng góp phần đáng kể tạo nên diện mạo độc đáo của vùng quê hương “Thất Sơn - Bảy núi”. Đặc biệt, ngọn Núi Sập có độ cao 85 mét, chu vi chừng 3.800 mét gắn với lịch sử khai mở vùng đất “Chín rồng” của Tây Nam bộ.

Núi Sập là tên gọi chung của cụm địa danh nổi tiếng là Hồ Ông Thoại và Đền thờ Tôn thần Thoại Ngọc Hầu, do bàn tay con người tôn tạo hài hòa cùng với thiên nhiên. Không chỉ vậy, nơi đây còn mang nhiều dấu ấn của một thời mở cõi hào hùng. Hiện tại, đền thờ Tôn thần Thoại Ngọc Hầu đã được Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam trao tặng bảng vàng và nằm trong Top 100 điểm đến ấn tượng.

Để lưu giữ lại những dấu tích gắn với công lao mở cõi của Tôn thần Thoại Ngọc Hầu và bảo tồn những tài nguyên thiên nhiên đã ban tặng, năm 2000, chính quyền địa phương Thoại Sơn đã tận dụng địa thế này mở đường dẫn nước vào xây dựng thành khu lòng hồ tuyệt đẹp và trùng tu thành địa điểm với tên gọi Lòng Hồ Núi Sập.

Khu lòng hồ Núi Sập rộng khoảng 9 ha chia thành 03 hồ (hồ lớn nhất được đặt tên là hồ Ông Thoại). Trên lòng hồ có những cây cầu bằng sắt, sơn màu đỏ, nối nhịp qua những ốc đảo bằng đá giữa hồ, với các tên gọi như cầu Mai An Tiêm, cầu Khoa Bảng, cầu Vọng Nguyệt...

Đi trên những cây cầu này, du khách có cảm giác như bồng bềnh, lênh đênh trên sông nước. Tên của cầu Mai An Tiêm gợi cho ta nhớ đến một nhân vật truyền thuyết thời vua Hùng dựng nước, Mai An Tiêm đã nhặt được hạt giống cây lạ do chim mang tới, đem gieo trồng và cuối cùng gây được giống dưa hấu quý hiếm, được nhân dân ta trưng trên bàn thờ trong những ngày tết cổ truyền.

Khi bước trên cầu Khoa bảng, khách tham quan hoà vào những ước mơ cháy bỏng của các sĩ tử thời xưa, mong công thành danh toại. Hình ảnh “Văn phòng tứ bảo - bút, giấy, nghiên, mực”, cùng với bảng vàng, bảng hổ đề danh… in đậm trong tiềm thức của giới trí thức xưa.

Hay cây cầu Vọng Nguyệt với vẻ đẹp bình yên của mặt hồ lặng và mây xanh chắc chắn sẽ làm du khách yêu say đắm lúc nào chẳng hay và gợi nhớ đến đêm trăng rằm hay lúc hoàng hôn, khi mặt trời nhẹ nhàng buông xuống, mặt hồ cũng trở nên lấp lánh như được dát một lớp bạc. Chắc cũng bởi đặc điểm này mà nơi đây có tên gọi Vọng Nguyệt.

Tượng Tôn thần Thoại Ngọc Hầu

Tượng Tôn thần Thoại Ngọc Hầu được dựng trang trọng giữa hồ, thế đứng hiên ngang, quay lưng vào núi, chỉ tay về phía kênh Thoại Hà. Phía sau tượng là bản dịch bia Thoại Sơn, tấm bia được khắc theo bản dịch chữ Quốc ngữ từ bia gốc, tấm bia dựng bên triền núi để người đời tưởng nhớ đến công lao Thoại Ngọc Hầu và các vị tiền nhân đã có công trong quá trình khai hoang mở cõi.

Ngoài ra, xung quanh hồ trên các đảo đá nhỏ có đặt những bức tượng hình thần Siva, tháp pongar, linga, yoni,… là những mô hình được điêu khắc dựa theo hình dáng của những cổ vật Óc Eo. Ở một góc khác của khu vực này là chùa Một Cột với nét thâm trầm, điểm thêm cho lòng hồ một vẻ đẹp thơ mộng, yên bình…

Trung tâm lòng hồ có những khối đá lớn nhỏ, nhô lên mặt nước, khi nước bên ngoài khô hạn, lòng hồ vẫn giữ được màu nước xanh, trong vắt quanh năm và không bao giờ cạn. Để thưởng thức và chiêm ngưỡng cảnh quan của hồ Ông Thoại, du khách có thể thuê xuồng, đạp vịt len lỏi vào các ngóc ngách của hang động, xuyên qua những hang đá, đường hầm trong lòng núi để đi từ hồ này sang hồ khác qua những hang động tự nhiên. Khung cảnh lòng hồ với sự kết hợp hài hòa của “non” và “nước” đã tạo nên bức tranh sơn thủy hữu tình.

Đến những di tích lịch sử

Ngay phía ngoài khu hồ Ông Thoại, bên triền núi Sập là ngôi đền thờ Tôn thần Thoại Ngọc Hầu được dựng vào năm Minh Mạng thứ ba 1822. Nơi đây còn lưu giữ tấm bia cổ Thoại Sơn, ghi bài văn do chính ông biên soạn để đánh dấu công trình đào kênh Thoại Hà vào năm 1818. Bia Thoại Sơn là loại bia ký nổi tiếng ở Việt Nam còn lưu lại đến ngày nay. Tấm bia bằng đá cao 3 mét, ngang 1,2 mét, dày 2 tấc, mặt bia chạm đúng 629 chữ Hán, nét chữ vẫn còn sắc đẹp. Năm 1990, bia Thoại Sơn đã được công nhận là di tích lịch sử cấp Quốc gia.

Đình thần Thoại Ngọc Hầu

Ngoài tấm bia quý, các công trình khác của ngôi đền mang đậm vẻ cổ kính, được bố trí hài hòa giữa không gian rợp mát bóng cây cổ thụ. Hằng năm, Lễ Kỳ Yên tưởng nhớ Tôn thần Thoại Ngọc Hầu (1761 - 1829) của người dân Thoại Sơn nói riêng và vùng Tây Nam Bộ nói chung, cầu mong thần phù hộ quốc thái dân an, nhân khang vật thịnh, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt…

Theo lịch sử ghi nhận, Tôn thần Thoại Ngọc Hầu - Nguyễn Văn Thoại là một vị tướng đã cống hiến suốt đời mình trong công cuộc khai hoang, lập ấp, đắp đê, làm đường, mở mang vùng Hậu Giang xưa, giữ yên bờ cõi phía Tây Nam, người có công truyền bá nghệ thuật dân tộc đặc sắc (hát tuồng) đến mọi vùng miền của Tổ quốc.

Không như các đình khác ở Nam Bộ, theo lệ 03 năm tổ chức đại lễ Kỳ Yên, ở đình thần Thoại Ngọc Hầu thì việc tế lễ và mời gánh hát bội về xây chầu cúng Thần hàng năm. Lễ hội Kỳ Yên gồm các nghi lễ: Nghinh thần, Túc yết, Xây chầu, Đại bội và Lễ Chánh tế. Lễ hội Kỳ Yên thu hút rất nhiều du khách trong và ngoài nước đến chiêm bái.

Tại cạnh cổng vào khu vực này có một nhà lục giác, trưng bày bức thư pháp đạt kỷ lục có chữ “TÂM” nhiều nhất Việt Nam, với 108 vần lục bát độc đáo, nhằm nhắc nhở, đề cao cái tâm trong sáng và tấm lòng hướng thiện của con người được trưng bày tại ngôi nhà lục giác ở ngay phía cổng.

Điểm đặc biệt lớn, tại đây còn có Thiền Viện Trúc Lâm An Giang tọa lạc tại khu vực hồ Ông Thoại (thuộc lòng hồ số 2), đây không chỉ là địa điểm du lịch tâm linh, mà còn được nhiều du khách gọi là “vịnh Hạ Long” giữa vùng Thất sơn.

Được biết, Thiền viện Trúc lâm An Giang nối dòng Thiền viện Trúc lâm Yên Tử với sự khai sáng của nhà vua Trần Nhân Tông, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho các tăng, ni, phật tử chuyên tâm tu thiền; vừa đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh, tín ngưỡng của Nhân dân; vừa tạo thêm cảnh quan du lịch sinh thái cộng đồng… góp phần lưu giữ và phát huy những nét văn hóa, những giá trị đạo đức của tiền nhân, nhất là tiếp nối tư tưởng dòng thiền Trúc Lâm.

Và một điều mà khách thập phương không thể quên khi đến Thoại Sơn, khi du ngoại lên đỉnh núi Sập, có thể phóng tầm mắt ngắm cảnh làng quê với những cánh đồng xanh trải rộng, ngắm sông Thoại Hà lặng lẽ chở phù sa với những chiếc cầu bắc ngang xinh xắn, hoặc ngắm nhiều phong cảnh tuyệt đẹp dưới chân núi, chiêm ngưỡng những sắc màu của vùng đất Thoại Sơn hôm nay...

Bức tranh sơn nước hữu tình

Ngày nay, đường lên núi Sập đã được mở rộng, người dân có thể chạy xe lên tận đỉnh núi để có thể đến thăm Pháo Đài, Cây Da, Hang Dơi cùng một số công trình, chùa chiền khác như Linh Sơn tự, tịnh xá Pháp Hoa, với pho tượng Phật Di Lặc cao 8m nằm trong khuôn viên.

Duyên Phước Tự là ngôi chùa đẹp nhất và có vị trí cao nhất trên đỉnh núi Sập, nằm chênh vênh trên đỉnh núi bên vực sâu hun hút, vách đá dựng đứng, lối kiến trúc thanh gọn... Dù ở bất kỳ vị trí nào của khuôn viên ngôi chùa cũng đều lộng gió, xanh mát một màu, người dân đến đây đều có thể trải mắt xuống phía xa đồng bằng cảnh vật bao la, hùng vĩ…

Không chỉ vậy, nơi đây còn nổi danh bởi sự “mát tay”, tinh thông y thuật của sư thầy trụ trì, với pháp danh Thích Thiện Thành. Sư thầy Thích Thiện Thành sẵn sàng đón nhận tất cả các bệnh nhân ở mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người già đến và điều trị. Chính vì vậy, nơi này không chỉ được đông đảo bà con quanh vùng tin cậy, mà bệnh nhân từ khắp các tỉnh miền Tây như Cà Mau, Bạc Liêu, Đồng Tháp… tìm đến ngày một đông hơn.  

Có rất nhiều bệnh nhân nghèo, khó khăn đã được thầy chữa khỏi, như trường hợp một bệnh nhân sau khi bị chấn thương sọ não, dù đã đến nhiều bệnh viện để tập vật lý trị liệu nhưng vẫn liệt chân, nhưng khi tìm đến thầy Thích Thiện Thành nhờ cứu giúp và kết hợp sử dụng các bài thuốc gia truyền, kết quả bệnh nhân đã bình phục, đi lại được. Và đặc biệt hơn, với bệnh nhân (cũng là tác giả), khi các bệnh viện bó tay với chứng sốt lạnh kéo dài hơn 4 tháng, trước hàng loạt các xét nghiệm (thử máu, cấy máu…) để tìm virút gây sốt nhưng đều bất thành, cơ thể từ 70 kg xuống còn 43 kg (do suy nhược, không thể ăn cơm mà chỉ uống sữa)… Được người quen mách bảo nên đã tìm đến chùa Duyên Phước Tự, được Thầy Thích Thiện Thành bốc thuốc và điều trị, nay đã khỏi bệnh với chỉ 20 thang thuốc nam...

Có thể nói rằng, quần thể khu vực Núi Sập thuộc địa phận huyện Thoại Sơn (tỉnh An Giang) được hình thành với nhiều cụm núi đá tự nhiên, sơn thuỷ hữu tình, đã tạo nên phần độc đáo về danh thắng nơi đây, không chỉ là điểm đến cho những khách thập phương tìm về khám phá, mà còn có sự minh chứng cho dấu ấn của người xưa một thời mở cõi trước sự ban tặng của thiên nhiên.

Quốc Chánh