Bà Rịa - Vũng Tàu: Bài 2- Nhiều bất ổn về đất đai tại Khu Di tích Nhà Lớn Long Sơn

Nhà Lớn Long Sơn (Đền Ông Trần) toạ lạc tại thôn 5, xã Long Sơn, TP. Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu được công nhận là khu Di tích lịch sử - Văn hoá cấp Quốc gia từ năm 1991, nhưng đến nay còn tồn tại nhiều bất cập chưa được giải quyết, dẫn đến sự bất ổn kéo dài...

Vừa qua, Tạp chí TN&MT đã có bài viết “Cơ quan chức năng cần nhanh chóng vào cuộc để bảo toàn Khu di tích cấp Quốc gia”.

Theo đó, sau khi nội bộ bị chia rẽ, bà Lê Thị Đến - kế thừa nội tộc tông chi 2 (cháu đời thứ 4) của Ông Nhà Lớn không còn tiếp tục quản lý điều hành Di tích Nhà Lớn như trước, bà Lê Thị Kiềm - kế thừa nội tộc tông chi 1 (cháu đời thứ 4) độc tôn điều hành, quản lý. Từ đây, nhiều vấn đề bất đồng chính kiến, phát sinh giữa hai tông chi đã diễn ra trong suốt thời gian dài…

Bà Lê Thị Đến - kế thừa nội tộc tông chi 2 (cháu đời thứ 4) của Ông Nhà Lớn phản ánh sự việc

Bức xúc kéo dài...

Phản ánh đến Tạp chí TN&MT, bà Lê Thị Đến cho biết, nguyên nhân dẫn đến việc một số hộ dân khiếu nại bà Lê Thị Kiềm đã thao túng quyền quản lý và sử dụng đất Nhà Lớn, vi phạm Luật Di sản, Luật Đất đai… là do bà Kiềm phá vỡ quy tắc đạo Ông Trần, tự ý định đoạt công việc của Nhà Lớn, phân chia đất của Nhà Lớn làm tài sản riêng và ký giao đất không đúng đối tượng, sai trái quy định khi chưa có sự đồng ý của bà Đến - người đồng kế thừa.

Trước đây, những hộ (bá tánh theo đạo Ông Trần) đã cất nhà ở, sử dụng đất có nguồn gốc do Ông Nhà Lớn đứng bộ hoặc hai nội tộc Nhà Lớn đứng bộ, sẽ sử dụng đất liên tục theo truyền thống luân cư, luân canh. Đến năm 2000, Ban điều hành Nhà Lớn gồm hai nội tộc kế thừa “cha truyền con nối” tông chi 1, tông chi 2 của Ông Nhà Lớn và Hương chức Nhà Lớn có Tờ trình thỉnh nguyện xin được xét cấp giấy Chứng nhận QSDĐ hương hoả Nhà Lớn vào ngày 27/6/2000. Tại điểm 1, 2 của Tờ trình nêu trên thì các hộ bá tánh theo Ông Nhà Lớn đã sử dụng đất cất nhà ở, trồng cây lâu năm, được Ban điều hành Nhà Lớn (hai nôi tộc kế thừa là bà Kiềm, bà Đến) đồng ký xác nhận cho các hộ sử dụng đất được tiến hành làm hồ sơ cấp giấy Chứng nhận Quyền sử dụng đất. 

Đồng thời, bà Đến chỉ rõ, phần đất Nhà Lớn đã bị bà Kiềm tự ý phân chia gồm các thửa đất số 27, 32 (336 - 337), tờ bản đồ số 17, có diện tích 485,6m2 (tại thôn 5, Bến Kinh); đất ruộng muối, đùng chứa nước mặn của Nhà Lớn, tờ bản đồ số 17 (tại thôn 8), các thửa đất số 917, 918, 839, 840, 842 có diện tích là 17.715m2; thửa 819, 713, 820, 821, 822, 841, 919, 932 có diện tích là 29.697m2; đất nền chòi vựa muối của Nhà Lớn, tờ bản đồ số 17 (tại thôn 8), thửa đất số 687, có diện tích 225m2. Đặc biệt, tại thửa đất số 62, 63, 64, 65, có diện tích gần 4.000m2, tờ bản đồ số 17 (tại thôn 8, xã Long Sơn) đã phân chia không đúng đối tượng, sai quy định.

Một hộ dân được cho là xây dựng trái quy định tại đất ruộng lúa cải tạo thành ruộng muối của Nhà Lớn.

Ngoài ra, năm 2022 - 2023, bà Lê Thị Kiềm tự ý sang bán đất Gò Trâm Bầu - Cây xanh Huyền Vũ (của ông Nhà Lớn để lại 100 năm nay), thuộc thửa đất số 848, có diện tích là 632m2 (tại thôn 5), được người mua xây dựng không đúng quy định. Đồng thời, bà Kiềm cũng đã cho cháu gái của mình xây dựng 01 ngôi nhà trái quy định (tại đất ruộng lúa cải tạo thành ruộng muối của Nhà Lớn), và sang bán đất cho hộ dân khác (đã và đang tiến hành xây dựng nhà ở), vị trí gần thửa đất số 848.

Bà Đến bức xúc cho rằng, các Thửa đất trên là của ông Nhà Lớn và của cha tôi (ông Lê Văn Dần), đất có giấy tờ pháp lý đầy đủ (Giấy trích lục địa bộ, được chế độ cũ cấp trước năm 1975); Tờ trình Thỉnh nguyện xin duyệt xét cấp giấy Chứng nhận QSDĐ đất hương hỏa Nhà Lớn cho Nhà Lớn sử dụng (có kèm theo văn bản trả lời số 760/CV-UB, ngày 16/8/2000 của UBND TP. Vũng Tàu); Biên bản thỏa thuận nhường QSDĐ ruộng muối (của Nhà Lớn ký cho 19 hộ, ngày 18/2/2005) của Ban điều hành Nhà Lớn... Nhưng bà Kiềm tự ý ký phân chia đất của Nhà Lớn cho chính mình, em, các cháu của bà Kiềm và một số hộ dân (để xã Long Sơn và TP. Vũng Tàu tiến hành làm hồ sơ cấp QSDĐ) là không đúng, khi chưa có sự đồng ý của bà Lê Thị Đến đồng hàng kế thừa (điều này thể hiện rõ qua văn bản 6499/UBND-TTr, ngày 16/11/2018 của UBND TP. Vũng Tàu).

Xây dựng bãi đậu xe “chui”?

Đặc biệt, hiện nay bà Lê Thị Kiềm - đại diện Nhà Lớn cho xây dựng bãi đậu xe bê tông cốt thép, lắp đặt mái che cố định, nhà vệ sinh, nhà gỗ lợp ngói, nhà tường cao tầng... sai quy định, gây nhiều bất bình trong dư luận, được phản ánh là vi phạm Luật Di sản, làm sai điều tín ngưỡng đạo giáo Ông Nhà Lớn.

Đề án bãi đậu xe Nhà Lớn kết hợp cây xanh “gỗ” và khu vực cây xanh “gỗ” (có diện tích khoảng 10.325m2) đã bị thay đổi

Vì theo Đề án về bãi đậu xe Nhà Lớn kết hợp cây xanh “gỗ” và khu vực cây xanh “gỗ” (công viên cây xanh) - vị trí tiền diện Di tích Nhà Lớn Long Sơn có từ năm 2004, khi đó bà Lê Thị Đến và bà Lê Thị Kiềm cùng trong Ban điều hành quản lý Nhà Lớn (biên bản đã ký ngày 29/7/2004), thỏa thuận với Sở GTVT tỉnh BR-VT vị trí xây dựng bãi đậu xe kết hợp trồng cây xanh lấy gỗ (có diện tích khoảng 10.325m2), gồm 7 thửa đất: 738, 737, 736, 650, 735, 734, 653; giữ nguyên quy hoạch Khu vực cây xanh gỗ (công viên cây xanh) gồm các thửa đất số 799, 800, 801, 802, 803, 805, 806, 856, 855, 854, đã được UBND tỉnh BR-VT đồng thuận tại Thông báo số 191/TB-UB ngày 01/09/2004.

Tuy nhiên, ngày 15/6/2018, bà Lê Thị Kiềm - đại diện Nhà Lớn (thời gian này bà Đến không còn quản lý, điều hành Nhà Lớn) đã gửi đơn đến UBND TP. Vũng Tàu với nội dung: Không đồng ý xây dựng bãi đậu xe Nhà Lớn trước cổng Tam quan, hình thành bãi đậu xe sẽ mất đi sự tôn nghiêm, mất trật tự và ảnh hưởng đến cảnh quan trước cổng Tam quan, cũng như cảnh quan môi trường xung quanh khu vực di tích lịch sử. Đề nghị trồng cây xanh gỗ lâu năm, tạo bóng mát (được nêu tại báo cáo số 2794/BC-QLĐT, ngày 7/12/2018 của Phòng quản lý đô thị, TP. Vũng Tàu).

Nhưng đến năm 2019, bà Kiềm lại tự ý đầu tư làm bãi đậu xe Nhà Lớn (không phải là “Bãi đậu xe kết hợp cây xanh gỗ”), xây nhà mát, nhà chứa đồ, nhà vệ sinh... vị trí giữa đất bãi đậu xe, gây mất mỹ quan tiền diện di tích Nhà Lớn, mất tôn kính trước ngôi thờ Lầu Cấm theo tín ngưỡng Ông Nhà Lớn. Đồng thời, năm 2023 bà Kiềm nhận tài trợ từ Công ty Dầu khí tại xã Long Sơn để xây dựng bãi đậu xe, đổ bê tông cốt thép, xây dựng mái che cố định...

Trong khuôn viên Bãi đậu xe Nhà Lớn xây dựng sai quy định đang mọc lên những căn nhà cao tầng kiên cố

Qua nhiều lần phản ứng những sai phạm của bà Kiềm, “ngày 30/1/2024, tôi đã có đơn gửi đơn đến Lãnh đạo UBND xã Long Sơn, đề nghị kịp thời ngăn chặn việc trùng tu, tôn tạo, xây dựng trái phép bãi đậu xe Nhà Lớn… Nhưng đến ngày 17/02/2024, bà Kiềm vẫn tiếp tục xây dựng thêm nhà cao tầng, kiên cố trái quy định, tháo dỡ phòng chứa đồ mái tôn, sửa thành nhà gỗ lớn”. Bà Đến thông tin.

Bà Đến bức xúc cho rằng, việc bà Lê Thị Kiềm lấy danh nghĩa Đại diện Nhà Lớn nhiều lần bỏ qua mọi chỉ đạo của UBND TP. Vũng Tàu về xây dựng bãi đậu xe bê tông cốt thép... Đối với việc này UBND xã Long Sơn có liên quan và phải chịu trách nhiệm theo quy định.

Ngoài ra, từ năm 2004, vị trí các thửa đất tại khu vực thuộc phần đất ruộng lúa Nhà Lớn (vị trí liền kề khu vực bãi đậu xe Nhà Lớn) đã được UBND tỉnh BR-VT đồng ý cho Ban điều hành Nhà Lớn (gồm bà Lê Thị Kiềm, Lê Thị Đến và Hương chức Nhà Lớn) được chuyển đổi cây trồng hàng năm thành cây trồng lâu năm “gỗ”, xác định tại Thông báo số 191/TB-UB ký ngày 01/09/2004, nhưng bà Kiềm đã cho trồng pha tạp đủ loại cây như cây ăn trái, cây kiểng sai quy định…

Riêng về việc bà Lê Thị Kiềm trùng tu sửa chữa cổng Tam quan, bà Đến đề nghị cơ quan chức năng cho ngưng phê duyệt hồ sơ cấp giấy phép trùng tu, tôn tạo, xây dựng cổng Tam quan di tích Nhà Lớn (Đền Ông Trần) khi chưa có sự đồng ý của bà Đến (người đồng hàng kế thừa nội tộc quản lý Nhà Lớn).

Việc xây dựng sai quy định vẫn đang thực hiện trong khuôn viên Bãi đậu xe Nhà Lớn

Từ những phản ánh trên, Phóng viên Tạp chí TN&MT đã đi thực tế, cho thấy, bãi đậu xe Nhà Lớn hiện vẫn đang được xây dựng; khu vực cổng Tam quan bày bán nhếch nhác các hàng quán, mất mỹ quan; khu đất Gò Trâm Bầu - Cây xanh Huyền Vũ (thuộc thửa đất số 848 tại thôn 5, xã Long Sơn) đã và đang xây dựng nhà chứa vật liệu xây dựng; khu đất ruộng lúa cải tạo thành ruộng muối của Nhà Lớn, vị trí giáp ranh với thửa đất số 848 (Gò Trâm Bầu) nói nêu trên đang có ngôi nhà đã xây dựng hoàn thiện...

Để khách quan thông tin, Phóng viên đã có buổi làm việc với bà Lê Thị Kiềm - đại diện Nhà Lớn, cho hay: “Khi tôi làm bãi đậu xe, bà Đến làm đơn phản ánh tôi khắp các cơ quan ban ngành từ thành phố đến tỉnh. Thưa thì thưa nhưng các ông (Chính quyền địa phương - PV) vẫn cho tôi làm. Nguyên đoàn cán bộ UBND Thành phố khoảng 20 người đi kiểm tra quanh bãi đậu xe, hỏi “cô Kiềm có bán vé không?”, tôi nói “không”, các ông không nói gì thêm. Tôi làm 15 bồn rửa mặt, 30 phòng tắm, 30 phòng tiêu tại bãi đậu xe Nhà Lớn để phục vụ khách tham quan”.

Về việc phản ánh tự ý lấy đất Nhà Lớn đi bán, phân chia sai quy định, bà Kiềm cho rằng: “Đất ruộng muối là đất của ông nội tôi, nên tôi được quyền cho các cháu của tôi. Tôi đã chia cho mỗi đứa một nền, ngang 6 mét dài 30 mét. Tôi không chồng không con, mà đất là của ông nội tôi để lại, nên tôi chia hết cho 9 đứa cháu là con nhà anh trai tôi.

Riêng cổng Tam quan hiện đã xuống cấp, xe tưới cây xanh đụng phải cổng làm hư hỏng, tôi muốn tu sửa như hiện trạng ban đầu, tôi đã xin giấy phép Sở văn hoá và Bảo tàng đã đồng ý, nhưng Nhà Lớn chưa sửa vì phải chờ đến ngày 8 tháng Giêng âm lịch mới khởi công, theo quy định nhà Ông Trần”.

Buông lỏng quản lý, giám sát

Trước những phản ánh liên quan đến quản lý điều hành, sử dụng đất Nhà Lớn sai mục đích, đã có nhiều văn bản thể hiện rõ các vấn đề được quan tâm…

Theo công văn số 6499/UBND-TTr, ngày 16/11/2018 của UBND TP. Vũng Tàu, về việc giải quyết đơn kiến nghị của bà Phan Thị Hạnh (thôn 8, xã Long Sơn, TP. Vũng Tàu) đã kết luận: Thực tế, toàn bộ tài sản, cơ sở vật chất Nhà Lớn do ông Nhà Lớn để lại do 02 tông chi họ nội kế thừa quản lý Nhà Lớn, gồm đại diện bà Lê Thị Đến và bà Lê Thị Kiềm (trừ phần tài sản, đất đai ông Nhà Lớn đã cho ông Phuông, ông Thiền có diện tích cụ thể, các con cháu 2 ông đang sử dụng, một số trường hợp đã cấp giấy Chứng nhận QSDĐ).

Một trong nhiều văn bản từ năm 2018 đã khẳng định việc bà Lê Thị Kiềm tự ý điều hành, phân chia tài sản Nhà Lớn là không đúng quy định.

Đồng thời, công văn số 6499/UBND-TTr của UBND TP. Vũng Tàu nhấn mạnh: Công tác quản lý và điều hành Nhà Lớn từ 1996 đến 2006 do bà Lê Thị Kiềm và bà Lê Thị Đến (cháu cố của ông Lê Văn Mưu - Ông Nhà Lớn) cùng nhau quản lý, việc bà Lê Thị Kiềm tự ý điều hành, phân chia tài sản Nhà Lớn cho chính bà Kiềm, em, cháu bà Kiềm và một số hộ dân là không đúng.

Về việc xây dựng bãi đậu xe Nhà Lớn, theo Thông báo số 3735/TB-UBND ngày 10/7/2019 của UBND TP. Vũng Tàu, đối với việc kiến nghị tiếp tục thực hiện chủ trương của UBND tỉnh về việc quy hoạch bãi đậu xe kết hợp cây xanh, tại phần diện tích đất Nhà Lớn quản lý sử dụng, giao UBND xã Long Sơn rà soát việc triển khai, xem xét sự cần thiết, phù hợp về đầu tư bãi đậu xe kết hợp cây xanh, báo cáo thành phố trong tháng 7/2019. Tuy nhiên, khoảng gần 1 năm sau (ngày 20/4/2020), UBND xã Long Sơn mới có văn bản số 347/UBND - ĐC gửi TP. Vũng Tàu. Nội dung cho biết, phần diện tích đất do Nhà Lớn quản lý sử dụng đã được Nhà Lớn cải tạo làm bãi đậu xe phục vụ di tích Nhà Lớn Long Sơn.

Đặc biệt, ngày 28/2/2023, UBND TP. Vũng Tàu có công văn số 1076 /UBND-QLĐT trả lời đơn của bà Lê Thị Kiềm - đại diện Ban quản lý Nhà Lớn, về việc Bà đề nghị thi công bãi đậu xe bê tông cốt thép, xây dựng mái che cố định, xây mới nhà tắm và nhà vệ sinh... phục vụ khu vực di tích Nhà Lớn Long Sơn (tại Thôn 5, xã Long Sơn, thành phố Vũng Tàu) là “chưa có cơ sở xem xét, giải quyết”.

Ngày 10/4/2023, UBND TP. Vũng Tàu tiếp tục có công văn số 2147/UBND-QLĐT về việc trả lời đơn thư của bà Lê Thị Kiềm - đại diện quản lý Nhà Lớn Long Sơn (Đền Ông Trần) xin được lắp mái che cố định và lát xi măng làm bãi đậu xe phục vụ khu vực di tích Nhà Lớn. Nhưng UBND TP. Vũng Tàu vẫn giữ ý kiến theo công văn số 1076/UBND - QLĐT ngày 28/2/2023, khẳng định việc làm bãi đậu xe, thi công bê tông cốt thép có mái che cố định... là chưa có cơ sở xem xét, giải quyết.

Văn bản đã được UBND TP. Vũng Tàu khẳng định việc làm bãi đậu xe, thi công bê tông cốt thép có mái che cố định... là chưa có cơ sở xem xét, giải quyết.

Như vậy, năm 2019, khi UBND TP. Vũng Tàu chưa có quyết định đồng ý cho Nhà Lớn cải tạo làm bãi đậu xe trên đất ruộng lúa Nhà Lớn, vị trí đất tiền diện di tích Nhà Lớn, thì bà Lê Thị Kiềm - đại diện Nhà Lớn cùng các Hương chức đã thực hiện cải tạo xây dựng bãi đậu xe bê tông, cốt thép, nhà tường cao tầng, nhà gỗ lợp mái ngói... Tự ý bãi bỏ đề án trước đó của Ban điều hành Nhà Lớn (năm 2004) dù đã được UBND tỉnh BR-VT và các Sở ban ngành cùng đồng thuận làm bãi đậu xe kết hợp cây xanh gỗ và khu vực cây xanh gỗ. Đồng thời, nhiều lần bỏ qua các chỉ đạo của cơ quan chức năng, xây dựng trái phép bãi đậu xe. Điều này đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc bảo vệ, giữ gìn khu Di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia, cũng như ảnh hưởng đến phong tục tập quán tín ngưỡng của Ông Nhà Lớn (Đạo Ông Trần); không phát huy được môi trường xanh - sạch - đẹp, cũng là tiền diện danh lam thắng cảnh Khu di tích cấp quốc gia...

Đối với giá trị tài sản, cơ sở vật chất của Ông Nhà Lớn để lại, do 2 nội tộc tông chi 1 và tông chi 2 kế thừa “cha truyền con nối” cùng chung quản lý, điều hành phục vụ hương hoả, sinh hoạt tín ngưỡng, trùng tu tôn tạo, phúc lợi xã hội theo truyền thống Giáo dục - Nhân nghĩa Nhà Lớn, mang ý nghĩa, mục đích bảo vệ và phát huy di sản Đạo Ông Trần, nhưng hiện nay việc làm sai trái về sử dụng đất sai mục đích, vi phạm Luật Di sản, Luật Đất đai... đã tồn tại nhiều năm qua, ảnh hưởng không nhỏ đến Nhà Lớn, di tích cấp Quốc gia. Vậy trách nhiệm của UBND TP. Vũng Tàu như thế nào trong công tác quản lý nhà nước về hoạt động tín ngưỡng, bảo vệ, gìn giữ và phát huy các giá trị di sản văn hoá (vật thể, phi vật thể). Cụ thể hơn là vai trò trách nhiệm trong công tác quản lý, giám sát, kiến nghị của UBND xã Long Sơn, đã trực tiếp để xảy ra việc khiếu nại và phản ánh kéo dài, gây bức xúc dư luận trong nhiều năm.

Tạp chí TN&MT sẽ tiếp tục thông tin!

PV

https://tainguyenvamoitruong.vn/co-quan-chuc-nang-can-nhanh-chong-vao-cuoc-de-bao-toan-khu-di-tich-cap-quoc-gia-bai-1-cid113828.html