Năm 2023, việc thực thi chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đạt được hiệu quả; trách nhiệm của chính quyền các cấp, doanh nghiệp, nhà đầu tư và nhận thức của người dân đối với các vấn đề về môi trường đã được nâng cao. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ động bám sát các nhiệm vụ, giải pháp của Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 để phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương từng bước xây dựng, hoàn thiện hệ thống hạ tầng thích ứng biến đổi khí hậu.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ghi nhận những nỗ lực trong công tác quản lý nhà nước của Bộ TN&MT trong năm 2023 và gợi mở một số giải pháp triển khai nhiệm vụ năm 2024 bên lề Hội nghị Tổng kết ngành ngày 31/12/2023
Chủ động và phối hợp để thực thi hiệu quả pháp luật về bảo vệ môi trường
Năm 2023, Bộ Tài nguyên và Môi trường công tác thực thi pháp luật đã được triển khai hiệu quả, trong đó có việc triển khai thực hiện giám sát, kiểm soát các nguồn thải từ các hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ, khu vực tập trung nhiều nguồn thải tại các KCN, CCN, làng nghề, lưu vực sông…; trong đó, tập trung giám sát các cơ sở, khu vực có hoạt động sản xuất có nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường; hướng dẫn, đôn đốc để yêu cầu chủ đầu tư các khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp xây dựng, vận hành hệ thống xử lý nước thải tập trung, đảm bảo tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường đạt 92%; quản lý chất thải công nhiệp và chất thải nguy hại (CTNH) thông qua việc kiểm soát chặt chẽ nguồn phát sinh, thu gom lưu giữ, vận chuyển và xử lý. Tiếp tục triển khai xử lý các điểm nóng về ô nhiễm môi trường, phối hợp với các địa phương tập trung xử lý ô nhiễm môi trường. Duy trì và tăng cường hiệu quả đường dây nóng tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của tổ chức và cá nhân về ô nhiễm môi trường của Trung ương và địa phương.
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các bộ, ngành và địa phương tổ chức thực hiện hiệu quả Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050; tổ chức triển khai có hiệu quả Chỉ thị số 41/CT-TTg ngày 01/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ về giải pháp cấp bách tăng cường quản lý chất thải rắn. Bộ đã đôn đốc các địa phương triển khai các giải pháp cụ thể, bảo đảm tỷ lệ rác thải sinh hoạt được thu gom và xử lý tại khu vực đô thị đạt 95%; 40% rác thải sinh hoạt được xử lý theo mô hình đốt rác, phát điện, tái chế thay cho chôn lấp; hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt. Ban hành tiêu chí Nhãn sinh thái Việt Nam đối với Bao bì nhựa thân thiện với môi trường. Triển khai thực hiện quan trắc môi trường thuộc chương trình quan trắc môi trường quốc gia và theo Kế hoạch được phê duyệt; tổ chức thực hiện việc kết nối, tiếp nhận và xử lý dữ liệu quan trắc tự động liên tục từ các địa phương và doanh nghiệp truyền về.
Thúc đẩy xã hội hóa, hiện đại hóa hệ thống dự báo, cảnh báo và truyền tin thiên tai
Đến nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã hoàn thiện hành lang pháp lý cho công tác khí tượng thủy văn, thúc đẩy xã hội hóa, hiện đại hóa hệ thống dự báo, cảnh báo và truyền tin thiên tai thông qua việc triển khai hoàn thiện các Quy hoạch mạng lưới trạm, Đề án hiện đại hóa ngành tăng cường công tác dự báo, cảnh báo các loại hình thiên tai nguy hiểm cho các địa bàn, khu vực theo chỉ đạo, định hướng của Ban Bí thư tại Chỉ thị số 10-CT/TW, Chiến lược phát triển ngành khí tượng thủy văn đến năm 2030, tầm nhìn 2045; đảm bảo sự hoạt động ổn định của hệ thống mạng lưới trạm, hệ thống máy chủ, các hệ thống thông tin chuyên ngành khí tượng thủy văn thông suốt trong mọi tình huống, chuẩn bị sẵn sàng cho mùa mưa bão năm 2023.
Trước tình hình thiếu nước và xâm nhập mặn ở khu vực Nam Bộ, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phát hành Bản tin dự báo xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long mùa khô 2022-2023 và thực hiện tốt công tác dự báo phục vụ Quy trình liên hồ chứa cho 11 lưu vực sông trên toàn quốc; thực hiện đầy đủ công tác dự báo phục vụ đổ ải vụ Đông Xuân năm 2022-2023. Từ tháng 5/2023 Bộ đã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai nhận định sớm về khả năng tác động của El Nino đến nguồn nước, hạn hán, xâm nhập mặn, để các Bộ, ngành, địa phương chủ động điều chỉnh các hoạt động kinh tế - xã hội, cơ cấu sản xuất, mùa vụ, triển khai các biện pháp phòng tránh giảm thiểu thiệt hại do hạn hán, xâm nhập mặn.
Đến nay, các địa phương đã tổ chức thực hiện tốt các nội dung, nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao trong các Quyết định quy định chi tiết về cấp độ rủi ro thiên tai và Quyết định quy định về dự báo, cảnh báo và truyền tin thiên tai. Các Đài KTTV tỉnh đã tổ chức theo dõi thường xuyên tình hình KTTV, thu thập, xử lý thông tin, ban hành các bản tin cảnh báo, dự báo áp thấp nhiệt đới, bão; cung cấp các bản tin cho Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, các cơ quan đơn vị trong tỉnh theo đúng quy định.
Triển khai các giải pháp chuyển đổi xanh, giảm phát thải, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu
Triển khai nhiệm vụ này, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ động bám sát các nhiệm vụ, giải pháp của Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 để phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương từng bước xây dựng, hoàn thiện hệ thống hạ tầng thích ứng biến đổi khí hậu. Tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án triển khai Tuyên bố chính trị thiết lập 26 quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (Tuyên bố JETP); Đề án tổ chức Phiên họp lần thứ 8 của Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Hà Lan về thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước. Triển khai thực hiện Kế hoạch hành động giảm phát thải khí mê-tan đến năm 2030; Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị COP26. Tích cực làm việc với Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (GFANZ) và các định chế tài chính trong và ngoài nước nhằm triển khai cam kết của Việt Nam về ứng phó với biến đổi khí hậu.
.jpg)
Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh dự và chỉ đạo nhiệm vụ năm 2024 tại Cục Biến đổi Khí hậu
Thực hiện mục tiêu Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) và Thỏa thuận Paris, Bộ đã phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai xây dựng dự thảo Thông báo quốc gia lần thứ tư của Việt Nam và Báo cáo minh bạch hai năm một lần lần thứ Nhất của Việt Nam để gửi Ban thư ký Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu; phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) hoàn thiện Hệ thống báo cáo trực tuyến giám sát và đánh giá hoạt động thích ứng với biến đổi khí hậu cấp quốc gia; phối hợp với các cơ quan liên quan và Ngân hàng Thế giới hoàn thiện Văn kiện Dự án triển khai thực hiện thị trường các-bon tại Việt Nam để thực hiện trong giai đoạn 2024-2028. Tham gia thực hiện những mục tiêu của Công ước Vienna về bảo vệ tầng ô-dôn và Nghị định thư Montreal; triển khai một số hoạt động hợp tác quốc tế với các bên về quản lý, loại trừ các chất được kiểm soát, quản lý vòng đời các chất fluorocarbon, làm mát bền vững khu vực đô thị, làm mát xanh quốc gia. Tích cực làm việc với Ngân hàng Thế giới, UNEP và các chuyên gia về xây dựng Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HFC giai đoạn 1 và Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC giai đoạn 3.
Thực hiện Tuyên bố JETP, nhằm thu hút đầu tư vào chuyển đổi và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, củng cố hạ tầng lưới điện, giáo dục và đào tạo nghề, huy động tham gia của khu vực tư nhân vào phát triển các trung tâm năng lượng tái tạo, lưu trữ, cất trữ và sử dụng các-bon, sản xuất thiết bị và pin lưu trữ năng lượng, sản xuất hydrogen xanh, phát triển điện gió ngoài khơi,… Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức công bố Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) tại COP28 cùng với Nhóm các đối tác quốc tế.
Huy động các nguồn lực ứng phó biến đổi khí hậu, nhất là tại vùng đồng bằng sông Cửu Long; chú trọng bảo vệ môi trường, thúc đẩy trồng rừng, lần đầu tiên bán chứng chỉ carbon và phát hành trái phiếu xanh. Triển khai quyết liệt các chương trình hành động ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm phát thải, chuyển đổi năng lượng, thể hiện trách nhiệm cùng cộng đồng quốc tế đưa phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Hiện đại hóa công tác quản lý dữ liệu thông tin địa lý quốc gia
Cũng trong năm 2023, công tác hiện đại hóa công tác quản lý dữ liệu thông tin địa lý quốc gia đã được chú trọng, Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Bộ Ngoại giao chuẩn bị hồ sơ, tài liệu tham gia đàm phán và phân giới cắm mốc 16% còn lại trên tuyến biên giới trên đất liền Việt Nam - Campuchia; phối hợp kiểm tra kỹ thuật song phương trên toàn tuyến biên giới theo Nghị định thư phân giới, cắm mốc biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc; thực hiện công tác quản lý biên giới và thực hiện xây dựng cơ sở dữ liệu và thành lập bộ bản đồ chuẩn trên tuyến biên giới đất liền Việt Nam - Lào; tham gia cùng các Bộ, ngành đàm phán, giải quyết các vấn đề với các nước có liên quan trên biển Đông. Hoàn thành xây dựng CSDL nền địa lý quốc gia đối với các tỷ lệ: 1:25.000, 1:100.000, 1:250.000, 1:500.000, 1:1.000.000 phần đất liền và các tỷ lệ 1:100.000, 1:250.000, 1:500.000, 1:1.000.000 trên vùng biển Việt Nam.
Để đảm bảo hiệu quả thông suốt, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã hướng dẫn, triển khai thực hiện “Đề án Ứng dụng viễn thám phục vụ phát triển kinh tế - xã hội”: Hiện nay, các Bộ, địa phương đã phân công đầu mối chủ trì thực hiện, cũng như đề xuất các nhiệm vụ kế hoạch hàng năm triển khai ứng dụng viễn thám phục vụ cho phát triển kinh tế xã hội. Đẩy mạnh ứng dụng viễn thám ở các địa phương; đẩy nhanh tiến độ dự án ASEAN - Ấn Độ tại Bình Dương.
Việt Anh
Bài 4: Năm 2024: Đẩy mạnh chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kiến tạo tương lai bền vững
Trong khuôn khổ “Lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội”, ngày 11/10, Văn phòng UNESCO tại Việt Nam phối hợp Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức chuỗi hoạt động tôn vinh nghệ thuật trà đạo Việt Nam - một thực hành văn hóa lâu đời mang đậm tính thiền, sự kết nối cộng đồng và sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên.
Mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề của hạn hán, bão lũ và những khó khăn trong quá trình sáp nhập, tổ chức lại bộ máy chính quyền hai cấp, nhưng sản xuất trồng trọt vùng Duyên hải Nam Trung Bộ - Tây Nguyên vẫn cơ bản hoàn thành kế hoạch năm 2025. Tại hội nghị tổng kết, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cùng đại diện các địa phương đã đánh giá toàn diện kết quả sản xuất, đồng thời đề ra định hướng phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu, hướng tới mô hình nông nghiệp xanh, tuần hoàn và phát thải thấp.
Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đứng trước yêu cầu hội nhập sâu rộng và phát triển bền vững, Hội nghị khoa học công nghệ bảo quản, chế biến nông lâm thủy sản và cơ giới hóa nông nghiệp toàn quốc 2025 ngày 12/9 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo tổ chức đã trở thành diễn đàn để lãnh đạo, nhà khoa học và doanh nghiệp cùng ngồi lại, chia sẻ giải pháp. Giảm tổn thất sau thu hoạch, phát triển nông nghiệp tuần hoàn, thúc đẩy công nghệ xanh và đào tạo nhân lực chất lượng cao được coi là bốn trụ cột quan trọng, mở ra con đường mới để nâng tầm nông sản Việt.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật về môi trường. Trong đó, chủ động nghiên cứu, kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu trong Văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Tập trung hoàn thiện các chính sách hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp; các quy định về quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi tín chỉ carbon.
Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc nội dung cuộc trò chuyện với TS. Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội. Trong cuộc phỏng vấn này, TS. Tạ Đình Thi đã chia sẻ những quan điểm sâu sắc về tầm quan trọng của việc hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trong công tác bảo vệ môi trường, cũng như những giải pháp xây dựng hệ thống này sao cho phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.
Việt Nam đề nghị Hokkuren hợp tác đào tạo nhân lực theo mô hình 'Học tại Hokkaido - Về nước phát triển HTX', gắn với khuyến nông và khởi nghiệp nông thôn.
