Bí thư đặc khu Cồn Cỏ Trần Xuân Anh: Hoàn thiện chính sách thu hút nhà đầu tư

Đặc khu Cồn Cỏ được định hướng trở thành trung tâm du lịch biển đảo đặc sắc của miền Trung. Với vị thế, tiềm năng sẵn có, chính quyền và người dân ở đặc khu đang nỗ lực hết mình để xây dựng thương hiệu, thu hút nhà đầu tư và du khách để Cồn Cỏ chuyển mình trong tương lai.

Nằm ở cửa ngõ phía nam vịnh Bắc bộ, đặc khu Cồn Cỏ (Quảng Trị) có vị trí đặc biệt quan trọng. Đây là đặc khu duy nhất trên vùng biển duyên hải bắc Trung bộ. Đặc khu Cồn Cỏ mang trong mình tiềm năng phát triển kinh tế to lớn. Nơi đây không chỉ là điểm đến hấp dẫn cho du lịch, mà còn là lựa chọn tiềm năng cho các nhà đầu tư.

Trong thời gian qua, chính quyền địa phương đang đầu tư cơ sở hạ tầng, dịch vụ lưu trú, cùng các sản phẩm du lịch để thu hút khách trong và ngoài nước. Song song đó, công tác bảo tồn thiên nhiên, bảo vệ hệ sinh thái biển đảo, tạo sinh kế bền vững cho người dân... là nhiệm vụ trọng tâm của đặc khu. Để hiểu rõ hơn tiềm năng, chiến lược phát triển của "hòn ngọc xanh" này trong thời gian tới, PV Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã có cuộc trao đổi với ông Trần Xuân Anh - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND đặc khu Cồn Cỏ xung quanh vấn đề trên.

PV: Thưa ông, huyện đảo Cồn Cỏ trở thành đặc khu sẽ có những chính sách ưu đãi gì để thu hút đầu tư?

Ông Trần Xuân Anh: Thực hiện Chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp, đặc khu Cồn Cỏ được chuyển giao nguyên trạng từ huyện đảo Cồn Cỏ. Bước đầu trở thành đặc khu, còn gặp khá nhiều hạn chế và đang trong quá trình tiếp tục hoàn thiện. Trước mắt, địa phương tập trung hoàn thiện Đề án Phát triển đặc khu Cồn Cỏ mạnh về kinh tế, vững về quốc phòng - an ninh được Ban Thường vụ Tỉnh uỷ thông qua nội dung trình Chính phủ phê duyệt.

Trong đó, đề xuất cơ chế đặc thù kêu gọi đầu tư phát triển hạ tầng đặc khu Cồn Cỏ, gồm nhiều giải pháp thực hiện đồng bộ. Thứ nhất, đặc khu hỗ trợ từ 30-50% chi phí đầu tư hạ tầng dùng chung như điện, nước, xử lý môi trường, viễn thông, giao thông nội đảo cho doanh nghiệp đâu tư vào các ngành mũi nhọn; Miễn 100% TNDN trong 4 năm đầu, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo đối với các dự án đầu tư vào ngành mũi nhọn như du lịch sinh thái biển đảo, hậu cần nghề cá, năng lượng tái tạo và công nghệ số.

Thứ hai, cấp đất không thu tiền sử dụng đất cho các dự án đầu tư phục vụ mục tiêu quốc phòng - dân sự lưỡng dụng, nghiên cứu khoa học, giáo dục - y tế; Miễn toàn bộ (thời hạn tối đa 15 năm) hoặc giảm 70 - 100% trong vòng đời dự án đối với các ngành ưu tiên (hạ tầng du lịch, hậu cân kỹ thuật và dịch vụ công, nông nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo...).

Thứ ba, áp dụng cơ chế một cửa, một cửa liên thông cấp đặc khu - tỉnh, rút ngắn tối đa thời gian cấp phép đầu tư, giao đất, xây dựng; Tư vấn miễn phí pháp lý, môi trường, đầu tư đối với các doanh nghiệp đầu tư lần đâu ra đảo.

PV: Trong thời gian sắp tới, đặc khu có những phương án và chiến lược nào để phát triển kinh kế theo hướng phát triển bền vững?

Ông Trần Xuân Anh: Việc đầu tư phát triển Cồn Cỏ là minh chứng cho quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong việc phát triển toàn diện vùng biển đảo, hướng tới xây dựng đặc khu theo mô hình “kết hợp kinh tế - quốc phòng” tại các đảo nhỏ, có thể nhân rộng ra các đảo khác trên cả nước. Để xây dựng đặc khu Cồn Cỏ mạnh về kinh tế, vững về quốc phòng - an ninh, nhiệm kỳ 2025-2030, Đảng bộ đặc khu Cồn Cỏ đề ra 3 nhiệm vụ trọng tâm; 7 chương trình, dự án, công trình trọng điểm và 2 nội dung đột phá triển khai thực hiện.

Hiện nay, Đảng uỷ đặc khu Cồn Cỏ đang hoàn thành Đề án “Phát triển đặc khu Cồn Cỏ mạnh về kinh tế, vững về quốc phòng - an ninh”. Trong đó, định hướng chính mở rộng không gian phát triển, gắn với đảm bảo quốc - an ninh và triển khai Đề án qua 3 giai đoạn (2026-2030): Giai đoạn 1 (2026-2027) thiết lập nền tảng hạ tầng, tổ chức lực lượng và định hình mô hình; giai đoạn 2 (2027-2029) tăng tốc phát triển sản xuất, dịch vụ, du lịch, mở rộng sinh kế bền vững; giai đoạn 3 (2029-2030) hội nhập vùng - quốc tế, hoàn thiện mô hình đảo sinh thái - tự cường - quốc phòng vững mạnh.

PV: Với kỳ vọng phát triển kinh tế biển, du lịch biển, ông có thể chia sẻ chiến lược phát triển kinh tế biển gắn liền với sinh kế bền vững của đặc khu Cồn Cỏ trong thời gian tới?

Ông Trần Xuân Anh: Với quan điểm phát triển, đổi mới cách tiếp cận phát triển đảo theo mô hình “Kinh tế xanh - Hậu cần biển - Du lịch sinh thái - Quốc phòng toàn dân”, không coi bảo tồn là rào cản, mà là nền tảng để phát triển kinh tế biển bền vững, Cồn Cỏ sẽ không phát triển đơn lẻ, mà gắn kết trong chuỗi đảo - cảng - tuyến du lịch - kinh tế biển. Liên kết với Hòn La, Nhật Lệ, Cửa Việt, đảo Hòn Cỏ, tạo thành “trục phát triển biển đảo Bắc Trung bộ”.

Mô hình phát triển kinh tế của đặc khu Cồn Cỏ theo hướng bền vững, lấy du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng cao cấp làm trụ cột. Phát triển khu du lịch sinh thái tại phía Đông và Nam của đảo. Xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng lặn ngắm san hô, tham quan rạn san hô, tour tìm hiểu lịch sử đấu tranh bảo vệ đảo, du lịch tâm linh... để thu hút du khách.

Bên cạnh đó, đặc khu Cồn Cỏ có vị trí chiến lược tại khu vực Bắc Trung bộ, nằm gần các tuyến hàng hải quốc tế và ngư trường trọng điểm. Vì vậy, đặc khu cũng chú trọng đến việc hình thành trung tâm hậu cần nghề cá, du lịch biển đảo, kinh tế biển, góp phần vào chiến lược phát triển kinh tế biển quốc gia. Thúc đẩy liên kết vùng giữa Cồn Cỏ với đất liền tỉnh Quảng Trị và các tỉnh miền Trung, tạo nên chuỗi giá trị kinh tế mới, đóng góp vào tăng trưởng chung.

Về quốc phòng-an ninh, Cồn Cỏ là đảo tiền tiêu phía Đông của đất nước, có vai trò như “pháo đài giữa biển”. Việc xây dựng đặc khu này vững mạnh về quốc phòng-an ninh là thiết yếu để tạo thế phòng thủ liên hoàn giữa đất liền và biển đảo, góp phần giữ vững an ninh khu vực miền Trung; gắn phát triển kinh tế với quốc phòng giúp giữ dân, giữ đảo, từ đó nâng cao thế trận an ninh nhân dân trên biển.

Bên cạnh đó, việc tạo sinh kế bền vững cho người dân là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển của đặc khu Cồn Cỏ. Hiện nay, chính quyền đặc khu đang tập trung hỗ trợ người dân chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển các ngành nghề phù hợp với điều kiện tự nhiên của đảo như khai thác – nuôi trồng – chế biến thủy hải sản, dịch vụ hậu cần nghề cá, du lịch cộng đồng và bảo tồn sinh thái biển.

Chúng tôi cũng chú trọng công tác đào tạo nghề, nâng cao kỹ năng, giúp người dân có thể tham gia sâu hơn vào các hoạt động, nhất là dịch vụ, du lịch. Chính quyền đặc khu hỗ trợ kinh phí từ Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững, tổ chức cho người dân đi học tập kinh nghiệm ở một số địa phương có mô hình phát triển hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Đồng thời, đặc khu cũng phối hợp với các sở, ban, ngành và doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh để thu hút đầu tư, tạo thêm việc làm ổn định, nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống cho người dân, đồng thời gắn kết giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và chủ quyền biển đảo.

PV: Cách tiếp cận phát triển biển đảo theo mô hình “Kinh tế xanh - Hậu cần biển - Du lịch sinh thái - Quốc phòng toàn dân”, không coi bảo tồn là rào cản, mà là nền tảng để phát triển kinh tế biển bền vững, ông có thể chia sẻ rõ hơn về chiến lược này?

Ông Trần Xuân Anh: Kinh tế biển là trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển của đặc khu Cồn Cỏ. Trên cơ sở tiềm năng và lợi thế sẵn có, chúng tôi xác định phát triển kinh tế biển theo hướng bền vững, đa ngành và có giá trị gia tăng cao.

Cụ thể, đặc khu tập trung hoàn thiện cơ chế chính sách, tạo môi trường đầu tư thông thoáng, huy động mọi nguồn lực, đẩy mạnh khai thác tốt tiềm năng, lợi thế của địa phương để phát triển kinh tế, nhất là phát triển kinh tế tư nhân, nâng cao đời sống của người dân. Đồng thời tăng cường kêu gọi, thu hút đầu tư đa dạng hóa các loại hình du lịch, tạo chuỗi liên kết trong khai thác du lịch, dịch vụ, thuỷ sản...

PV: Với những định hướng phát triển bền vững, đâu là ngành nghề được xác định là chiến lược mục tiêu của đặc khu?

Ông Trần Xuân Anh: Như tôi chia sẻ, cơ cấu kinh tế đặc khu Cồn Cỏ định hình và phát triển theo hướng du lịch, dịch vụ, thủy hải sản, trong đó lĩnh vực dịch vụ, du lịch ngày càng phát triển, hạ tầng và chất lượng phục vụ được nâng lên đáp ứng nhu cầu của du khách.

Cồn Cỏ có vị trí quan trọng đối với kinh tế biển. Đảo nằm trong khu vực ngư trường Con Hổ (ngư trường miền Trung) có phạm vi gần vùng đánh cá chung, khi triển khai thực hiện Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc. Thêm vào đó, trữ lượng khai thác cá lớn nên có thể trở thành căn cứ hậu cần thuận lợi phục vụ lực lượng tàu thuyền đánh bắt hải sản xa bờ không chỉ của Quảng Trị mà còn các địa phương khác.

PV: Với tiềm năng du lịch lớn, vấn đề lưu trú và các tiêu chí đón khách như: điện, nước sạch, quy mô phòng... đặc khu có đáp ứng được không? 

Ông Trần Xuân Anh: Đặc khu Cồn Cỏ tập trung phát triển các ngành du lịch, dịch vụ trên địa bàn, do đó cần khai thác có hiệu quả các công trình, cơ sở dịch vụ du lịch hiện có. Đồng thời, đẩy mạnh đầu tư, thu hút đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch nhằm tạo bước bứt phá, từng bước hoàn thiện tuyến giao thông giữa đảo và đất liền, bến cảng du lịch, nâng cấp, mở rộng tuyến đường sinh thái, bãi tắm, âu tàu-cảng cá; xây dựng resort, nhà hàng, khách sạn...

Hệ thống cơ sở lưu trú trên địa bàn ngày càng được đầu tư nâng cấp, với tổng số phòng hiện có là 87 phòng và 254 giường, UBND đặc khu đang tập trung kêu gọi đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng như xây dựng các nhà hàng, khách sạn cho du lịch đảo Cồn Cỏ. Bên cạnh đó, khuyến khích các hộ dân tự đầu tư xây dựng các cơ sở lưu trú phục vụ du khách.

Đối với hệ thống điện lưới, Cồn Cỏ được đầu tư xây dựng nhà máy phát điện diezel và phòng trực vận hành, lắp đặt 2 tổ phát điện diesel công suất 2x500kVA cùng tổ máy 250kVA được xây dựng trước đó, hiện nay điện trên đảo được cung cấp 24/24h.

Đối với hệ thống nước, Cồn Cỏ đã xây dựng hệ thống bể dự trữ nước mưa, nước ngầm vào năm 2012; Đến năm 2022, hệ thống cấp nước tập trung giai đoạn 2 được đầu tư xây dựng với công suất 200 m3/ngày đêm, đảm bảo cung cấp nguồn nước cho cư dân sống trên đảo và khách tham quan.

PV: Vậy thưa ông, đặc khu có chiến lược hỗ trợ những người dân trên đảo để phát triển kinh tế bền vững, cũng như thêm người dân ra định cư lâu dài?

Ông Trần Xuân Anh: Chiến lược hỗ trợ người dân trên đảo cần tích hợp các biện pháp như đầu tư hạ tầng thiết yếu, đa dạng hóa sinh kế (du lịch cộng đồng, sản xuất bền vững), hỗ trợ đào tạo nghề và vay vốn để phát triển kinh tế, đồng thời có chính sách khuyến khích dân cư định cư lâu dài để xây dựng cộng đồng vững mạnh. Cụ thể, cần đầu tư hạ tầng để kết nối đảo với đất liền, hỗ trợ người dân phát triển các sản phẩm du lịch địa phương, dạy nghề để đáp ứng nhu cầu của ngành du lịch, khuyến khích sản xuất bền vững để bảo vệ môi trường và tạo sinh kế lâu dài. 

Nâng cấp và xây dựng hệ thống giao thông đường bộ, bến cảng để kết nối đảo với đất liền, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa, du khách và người dân. Xây dựng hệ thống điện, nước sạch, viễn thông và xử lý rác thải để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của người dân trên đảo. 

Hỗ trợ người dân phát triển nhiều ngành nghề khác nhau như nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, dịch vụ du lịch. Đào tạo và tư vấn cho người dân về kỹ thuật canh tác, nuôi trồng và khai thác bền vững để bảo vệ môi trường. Đảm bảo sự tham gia của người dân vào các dự án phát triển kinh tế trên đảo, từ đó tạo việc làm ổn định và tăng thu nhập. Hướng dẫn người dân phát triển du lịch cộng đồng, tạo ra các sản phẩm du lịch đặc thù, độc đáo, phù hợp với điều kiện tự nhiên và văn hóa của đảo.

Tổ chức các lớp đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế trên đảo, bao gồm cả kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm trong ngành du lịch và dịch vụ.

Phối hợp, xây dựng các chương trình cho vay vốn ưu đãi, hỗ trợ tài chính cho người dân để khởi nghiệp, mở rộng sản xuất kinh doanh và đầu tư vào các mô hình sinh kế mới. 

Đầu tư vào các công trình công cộng như trường học, bệnh viện, nhà văn hóa để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Khuyến khích người dân tham gia vào các hoạt động xã hội, bảo tồn di sản văn hóa và xây dựng cộng đồng vững mạnh. Xây dựng các chính sách hỗ trợ như cấp đất, cấp nhà cho các đối tượng di dân ra đảo, tạo điều kiện để người dân gắn bó lâu dài trên đảo, đặc biệt là thế hệ trẻ. 

Xin cảm ơn ông!