Trong phiên thảo luận tại hội trường chiều ngày 5/11 về dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy đã giải trình, tiếp thu các ý kiến của đại biểu Quốc hội, làm rõ nhiều vấn đề quan trọng. Những nội dung này không chỉ giúp hoàn thiện khung pháp lý mà còn định hướng quản lý tài nguyên khoáng sản bền vững và hiệu quả.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy báo cáo tiếp thu, giải trình một số nội dung về dự án Luật Địa chất và Khoáng sản
Cập nhật giải thích từ ngữ: Đảm bảo rõ ràng, thống nhất
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải thích từ ngữ tại Điều 2 trong dự thảo Luật. Đây là cơ sở để các điều khoản khác được áp dụng đồng bộ, tránh mâu thuẫn hoặc hiểu sai trong thực tế. Theo đó, cơ quan soạn thảo đã tiếp thu hầu hết các ý kiến đóng góp từ đại biểu Quốc hội, cam kết rà soát kỹ lưỡng và chỉnh sửa để các quy định trở nên dễ hiểu, dễ thực thi.
Việc giải thích rõ ràng không chỉ đảm bảo tính pháp lý mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân trong quá trình áp dụng luật. Đặc biệt, điều này sẽ giúp tăng cường hiệu quả quản lý khoáng sản ở cả cấp trung ương và địa phương, tránh tình trạng diễn giải không đồng nhất.
Quản lý khoáng sản chiến lược: Linh hoạt nhưng chặt chẽ
Phân nhóm khoáng sản theo công dụng và mục đích quản lý là một điểm nhấn trong dự thảo Luật lần này, phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy thừa nhận rằng cần có sự linh hoạt trong việc điều chỉnh, nhất là với các loại khoáng sản chiến lược như đất hiếm hay vonfram, vì giá trị của chúng có thể thay đổi theo thời gian và bối cảnh kinh tế.
Ông dẫn chứng rằng các khoáng sản chiến lược, dù thuộc cùng nhóm, vẫn có đặc điểm và giá trị khác biệt. Ví dụ, đất hiếm và titan không chỉ có vai trò kinh tế mà còn mang ý nghĩa chiến lược đối với an ninh quốc gia. Bộ trưởng kiến nghị Quốc hội giao quyền phân loại chi tiết cho Chính phủ, nhằm đảm bảo khả năng điều chỉnh kịp thời và phù hợp với tình hình thực tiễn. Đồng thời, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang nghiên cứu xây dựng khung chính sách riêng biệt cho các khoáng sản chiến lược, đảm bảo phát huy tối đa giá trị kinh tế và an ninh tài nguyên quốc gia.
Bộ trưởng cũng chia sẻ rằng, đối với các loại khoáng sản nhóm 4 dùng làm vật liệu xây dựng, sẽ cần một cơ chế quản lý vừa chặt chẽ, vừa đơn giản hóa thủ tục hành chính, để đáp ứng nhu cầu phát triển hạ tầng trong bối cảnh cạnh tranh tài nguyên toàn cầu ngày càng gay gắt.
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy phát biểu tại hội trường Quốc hội chiều 5/11
Tháo gỡ vướng mắc quy hoạch: Đảm bảo quyền lợi địa phương và môi trường
Liên quan đến quy hoạch khoáng sản, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phân công hợp lý trách nhiệm giữa các cơ quan. Chính phủ sẽ chịu trách nhiệm chính trong việc tổ chức lập quy hoạch, điều chỉnh linh hoạt các bất cập phát sinh, như trường hợp quy hoạch bôxít mà nhiều địa phương đang gặp khó khăn.
Đối với những loại khoáng sản đặc thù như bôxít hay titan, quy hoạch cần được đánh giá kỹ lưỡng từ nhiều góc độ, bao gồm cả tác động môi trường và kinh tế - xã hội. Bộ Tài nguyên và Môi trường hiện đang phối hợp với các bộ, ngành và địa phương để rà soát, loại bỏ những vị trí không phù hợp, từ đó tạo không gian cho các dự án phát triển kinh tế khác.
Bộ trưởng cũng chia sẻ rằng, việc quy hoạch bôxít tại một số địa phương đã gặp khó khăn do các yếu tố đặc thù về phân bố và tác động kinh tế - xã hội. Ông nhấn mạnh vai trò của sự phối hợp giữa các cơ quan để đảm bảo quy hoạch được triển khai một cách đồng bộ và khả thi, tránh lãng phí nguồn lực.
Quy định trách nhiệm đóng góp của doanh nghiệp khai thác khoáng sản vào hạ tầng kỹ thuật địa phương cũng được nhấn mạnh. Theo Bộ trưởng, quy định mới sẽ tăng tính linh hoạt, đảm bảo các địa phương được hỗ trợ thích đáng, nhưng không gây khó khăn quá mức cho nhà đầu tư.
Dự án Luật chủ động tháo gỡ vướng mắc cho địa phương
Chống đầu cơ khoáng sản và đảm bảo công bằng
Một vấn đề quan trọng khác được làm rõ là quy định về tiền cấp quyền khai thác khoáng sản. Bộ trưởng giải thích, khoản tiền này là phí chuyển đổi từ tài nguyên thuộc sở hữu toàn dân sang quyền sở hữu của tổ chức, cá nhân, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Duy trì cơ chế hiện tại không chỉ đảm bảo minh bạch, mà còn giúp ngăn chặn tình trạng đầu cơ khoáng sản - một thực trạng từng gây bất ổn thị trường. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh việc thiết kế các quy định mới trong dự thảo Luật nhằm giảm thiểu thủ tục hành chính, đồng thời đáp ứng các yêu cầu về công nghệ và khoa học hiện đại trong khai thác, chế biến khoáng sản.
Bên cạnh việc quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên, dự thảo luật cũng chú trọng đến trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc hỗ trợ phát triển hạ tầng và bảo vệ môi trường tại địa phương. Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho biết, những quy định hiện hành đã tồn tại nhưng còn thiếu tính rõ ràng về thẩm quyền.
Dự thảo mới đề xuất giao quyền quyết định mức đóng góp cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, trên cơ sở thực tế hoạt động khai thác tại địa phương. Điều này không chỉ đảm bảo linh hoạt mà còn giúp địa phương có thêm nguồn lực để cải thiện hạ tầng và giảm thiểu tác động tiêu cực từ khai thác khoáng sản.
Ngoài ra, Bộ trưởng nhấn mạnh rằng mỗi hoạt động khai thác có mức độ tác động khác nhau, nên việc áp dụng các quy định linh hoạt là cần thiết để vừa bảo vệ lợi ích cộng đồng, vừa không gây trở ngại cho doanh nghiệp.
Dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản không chỉ định hình lại cách thức quản lý tài nguyên, mà còn thể hiện cam kết của Chính phủ trong việc thúc đẩy phát triển bền vững, đảm bảo an ninh tài nguyên và bảo vệ môi trường. Những giải trình của Bộ trưởng Đỗ Đức Duy là bước quan trọng để hoàn thiện luật, đáp ứng kỳ vọng của Quốc hội và nhân dân.
PV
Trong khuôn khổ “Lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội”, ngày 11/10, Văn phòng UNESCO tại Việt Nam phối hợp Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức chuỗi hoạt động tôn vinh nghệ thuật trà đạo Việt Nam - một thực hành văn hóa lâu đời mang đậm tính thiền, sự kết nối cộng đồng và sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên.
Mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề của hạn hán, bão lũ và những khó khăn trong quá trình sáp nhập, tổ chức lại bộ máy chính quyền hai cấp, nhưng sản xuất trồng trọt vùng Duyên hải Nam Trung Bộ - Tây Nguyên vẫn cơ bản hoàn thành kế hoạch năm 2025. Tại hội nghị tổng kết, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cùng đại diện các địa phương đã đánh giá toàn diện kết quả sản xuất, đồng thời đề ra định hướng phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu, hướng tới mô hình nông nghiệp xanh, tuần hoàn và phát thải thấp.
Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đứng trước yêu cầu hội nhập sâu rộng và phát triển bền vững, Hội nghị khoa học công nghệ bảo quản, chế biến nông lâm thủy sản và cơ giới hóa nông nghiệp toàn quốc 2025 ngày 12/9 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo tổ chức đã trở thành diễn đàn để lãnh đạo, nhà khoa học và doanh nghiệp cùng ngồi lại, chia sẻ giải pháp. Giảm tổn thất sau thu hoạch, phát triển nông nghiệp tuần hoàn, thúc đẩy công nghệ xanh và đào tạo nhân lực chất lượng cao được coi là bốn trụ cột quan trọng, mở ra con đường mới để nâng tầm nông sản Việt.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật về môi trường. Trong đó, chủ động nghiên cứu, kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu trong Văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Tập trung hoàn thiện các chính sách hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp; các quy định về quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi tín chỉ carbon.
Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc nội dung cuộc trò chuyện với TS. Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội. Trong cuộc phỏng vấn này, TS. Tạ Đình Thi đã chia sẻ những quan điểm sâu sắc về tầm quan trọng của việc hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trong công tác bảo vệ môi trường, cũng như những giải pháp xây dựng hệ thống này sao cho phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.
Việt Nam đề nghị Hokkuren hợp tác đào tạo nhân lực theo mô hình 'Học tại Hokkaido - Về nước phát triển HTX', gắn với khuyến nông và khởi nghiệp nông thôn.
