Trong năm 2021, dịch Covid-19 vẫn tiếp tục diễn ra nghiêm trọng, bên cạnh việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về giãn cách xã hội phòng chống dịch, Tiểu ban chuyên môn về Công viên địa chất toàn cầu Việt Nam cùng mạng lưới các Công viên địa chất Việt Nam đã tham gia và thực hiện được rất nhiều hoạt động có ý nghĩa và đạt được các kết quả nhất định.
Kết quả đạt được
Trong năm vừa qua, Tiểu ban chuyên môn về Công viên địa chất (CVĐC) đã có nhiều hoạt động, góp phần trong việc nghiên cứu, khai thác sử dụng các di sản địa chất một cách hợp lý, đóng góp cho phát triển KT-XH. Tiểu ban đã tích cực tham dự các hội nghị, cuộc họp, các diễn đàn, hội thảo chuyên đề trực tuyến do Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu (CVĐCTC) và Mạng lưới CVĐC khu vực châu Á - Thái Bình Dương tổ chức như Diễn đàn trực tuyến lần thứ 2 của mạng lưới CVĐCTC UNESCO về việc tổng kết hoạt động năm 2020 và trao đổi thông tin và kinh nghiệm trong việc xây dựng và phát triển danh hiệu CVĐCTC; Hội nghị trực tuyến vinh danh và chào mừng các CVĐCTC mới do Mạng lưới CVĐCTC UNESCO tổ chức ngày 22/4/2021; tham gia chương trình đào tạo trực tuyến của Mạng lưới CVĐCTC (GGN) với chủ đề “CVĐCTC UNESCO và phát triển bền vững”; Chương trình đào tạo trực tuyến quốc tế hè lần thứ 5 về CVĐC, phát triển vùng bền vững và Cuộc sống lành mạnh do Trường đại học Trás-os-Montes e Alto Douro (Vila Real, Bồ Đào Nha) tổ chức; trao đổi về các hoạt động nhân ngày Quốc tế dân tộc thiểu số do mạng lưới CVĐCTC khu vực châu Á Thái Bình Dương tổ chức; Hội nghị hang động núi lửa quốc tế lần thứ 19, năm 2021 do Hiệp hội hang động núi lửa quốc tế tổ chức và CVĐCTC Đăk Nông được chấp thuận là đơn vị đăng cai tổ chức Hội nghị hang nghị hang động núi lửa quốc tế lần thứ 20 năm 2022 tại tỉnh Đắk Nông; lập forum “Kết nối cộng đồng ở CVĐC. Ví dụ ở châu Á Thái Bình Dương, tổ chức trực tuyến do Malaysia chủ trì; tham dự Hội nghị quốc tế UNESCO lần thứ 9 về CVĐC tại Hàn Quốc với hình thức trực tuyến.
Tích cực hưởng ứng CVĐCTC UNESCO và mạng lưới CVĐCTC khu vực châu Á Thái Bình Dương phát động: Ngày Trái đất (22/4), ngày Quốc tế bảo tàng (18/5), ngày Môi trường thế giới (5/6), ngày Du lịch thế giới (27/9); Hưởng ứng ngày Quốc tế các dân tộc thiểu số (9/8), Hưởng ứng ngày Làm cho thế giới sạch hơn (19/8): Theo đó, đã có các hoạt động ý nghĩa như tổ chức các hoạt động dọn dẹp vệ sinh môi trường, trồng cây xanh tại trường học, các điểm di sản trong vùng CVĐC, thiết kế poster giới thiệu hình ảnh một số dân tộc thiểu số trong vùng CVĐC. Tổ chức cuộc thi tuyển chọn học sinh, sinh viên tham gia Diễn đàn thanh niên CVĐCTC UNESCO vào tháng 8/2021.
Tiểu ban cũng nâng cao công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng trong các vùng CVĐC, tổ chức nhiều các hoạt động có ý nghĩa để tuyên truyền quảng bá rộng rãi hình ảnh của CVĐC. Các CVĐCTC đã tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng; tổ chức nhiều các lớp tập huấn cho các đối tượng lái xe, giáo viên, học sinh, người dân; thuyết minh viên tiếng Anh. Duy trì chuyên trang, chuyên mục tuyên truyền về CVĐCTC UNESCO trên báo đài, Đài Phát thanh và Truyền hình và fanpage của CVĐC; tuyên truyền về CVĐC trên địa bàn huyện thông qua pano, băng rôn, tờ rơi, biển bảng, trang thông tin điện tử của huyện, hệ thống truyền thanh đến các thôn, xã; làm phim tư liệu về di sản địa chất núi lửa Nâm Blang và hệ thống hang động núi lửa ở CVĐCTC UNESCO Đắk Nông để làm tư liệu tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng; làm phim quảng bá về CVĐC Non nước Cao Bằng tham gia Liên hoan phim lần thứ Nhất của Mạng lưới CVĐCTC UNESCO. Tiểu ban đã tổ chức cuộc thi tìm hiểu về CVĐCTC UNESCO ở các mạng lưới CVĐC bằng tiếng Anh năm 2021 cho học sinh cấp THCS và THPT; cuộc thi “Thanh niên với Diễn đàn Mạng lưới CVĐCTC UNESCO” ở tỉnh Cao Bằng; Cuộc thi “Tìm kiếm Đại sứ CVĐCTC UNESCO Non nước Cao Bằng” cho học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông trong vùng CVĐC Non nước Cao Bằng); tham gia các hoạt động online và gửi các file ảnh, video để quảng bá CVĐC và giao lưu, hợp tác với Mạng lưới CVĐCTC khác; tổ chức nhiều lễ hội như Lễ hội hoa tam giác mạch lần thứ 7 tại Hà Giang.
Phát triển Công viên địa chất trong thời gian tới
Trong năm 2022, Tiểu ban đề ra một số nhiệm vụ trọng tâm, phát triển CVĐC Việt Nam theo những hướng đi mới.
Trình Tiểu ban Khoa học Tự nhiên (Bộ KHCN) một số đề xuất mới nhằm hỗ trợ các địa phương trong việc phát triển CVĐC; tiếp tục cùng chuyên gia tư vấn quốc tế hỗ trợ các CVĐC Việt Nam, cụ thể đưa ra một số định hướng: Chú trọng tới một số lĩnh vực khác sau đại dịch Covid-19. Chẳng hạn như sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên (nước, khoáng sản…), BVMT, bảo tồn thiên nhiên, phòng tránh giảm nhẹ thiên tai, ứng phó với BĐKH, giảm phát thải khí nhà kính, tôn trọng tự nhiên, công bằng xã hội - là những vấn đề sẽ ảnh hưởng tới những hoạt động trong tương lai của Mạng lưới CVĐCTC UNESCO cũng như trong phạm vi từng CVĐC.
Phối hợp với các CVĐC tiếp tục triển khai xây dựng và thực hiện Đề án thu phí tham quan trong vùng CVĐC đối với khách du lịch; xây dựng một trang Web chính thức của Mạng lưới CVĐC Việt Nam; tiếp tục cùng chuyên gia tư vấn quốc tế, các cơ quan nghiên cứu trong nước hỗ trợ CVĐCTC Cao nguyên đá Đồng Văn chuẩn bị tái thẩm định năm 2022; cùng chuyên gia tư vấn quốc tế, các cơ quan nghiên cứu trong nước hỗ trợ CVĐCTC Đắk Nông nghiên cứu xác định thêm các giá trị địa chất mang tầm quốc tế, quốc gia bổ sung hồ sơ phục vụ tái thẩm định CVĐC vào năm 2024; xây dựng ứng dụng du lịch (app) trong vùng các CVĐCTC UNESCO để hướng dẫn và cung cấp cho du khách thông tin chi tiết các điểm đến thuộc các tuyến du lịch của CVĐC; hỗ trợ triển khai Đề án “Khoanh vùng và đề xuất phương án bảo tồn, phát huy giá trị di sản trong vùng CVĐCTC UNESCO Đắk Nông giai đoạn 2020-2025, định hướng đến năm 2030”; phối hợp với nhóm chuyên gia tư vấn khảo sát, lựa chọn điểm và vận hành tuyến du lịch thứ 4 trong vùng CVĐCTC Đắk Nông. Phối hợp với CVĐCTC Đắk Nông, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam tổ chức Hội nghị Hang động núi lửa quốc tế lần thứ 20 tại tỉnh Đắk Nông. Tham gia các chương trình, Hội nghị, Hội thảo do Mạng lưới quốc gia, khu vực và quốc tế tổ chức.
HƯƠNG TRÀ
Hơn 80 năm qua, ngành Địa chất Việt Nam đã đóng vai trò quan trọng trong khai thác và quản lý tài nguyên khoáng sản, góp phần phát triển kinh tế bền vững. Bài viết tổng hợp hành trình phát triển, những chính sách đổi mới và phong trào thi đua tiêu biểu, đồng thời định hướng chiến lược cho giai đoạn 2026-2030, hướng ngành Địa chất Việt Nam phát triển hiện đại, minh bạch và bền vững.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tiếp tục tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh than và cung cấp than cho sản xuất điện trong tình hình mới.
Tiếp nối phần khai mạc và định hướng từ cơ quan quản lý, Toạ đàm “Luật Địa chất và Khoáng sản - Nền tảng phát huy hiệu quả nguồn lực địa chất khoáng sản và công nghiệp khai khoáng” bước sang thảo luận chuyên sâu. Các đại biểu đại diện doanh nghiệp, hiệp hội và báo chí - truyền thông đã cùng phân tích những điểm mới, khó khăn và giải pháp để đưa Luật đi vào đời sống.
Ngày 16/9 tại Hà Nội, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam tổ chức Toạ đàm “Luật Địa chất và Khoáng sản - Nền tảng phát huy hiệu quả nguồn lực địa chất khoáng sản và công nghiệp khai khoáng”. Mở đầu chương trình, đại diện cơ quan quản lý đã phân tích sâu vai trò, ý nghĩa và các giải pháp chiến lược để Luật 2024 đi vào thực tiễn.
Ngày 16/9/2025, tại Hà Nội, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam tổ chức Tọa đàm “Luật Địa chất và Khoáng sản - Nền tảng phát huy hiệu quả nguồn lực địa chất khoáng sản và công nghiệp khai khoáng”. Tọa đàm có sự tham dự của các chuyên gia đại diện cơ quan quản lý Nhà nước, hiệp hội doanh nghiệp, cơ quan báo chí - truyền thông cùng tập trung thảo luận về Luật Địa chất và Khoáng sản, đề xuất các giải pháp nhằm triển khai thực thi hiệu quả Luật trong đời sống.
Để Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 nhanh chóng đi vào đời sống, vai trò của Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam được xem là then chốt. Không chỉ tham mưu, xây dựng chính sách, Cục còn trực tiếp tuyên truyền, hỗ trợ địa phương, giám sát khai thác và tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn, bảo đảm Luật được triển khai đồng bộ, hiệu quả và bền vững.
