Ngày 25/11 tại Hà Nội, Viện Khoa học tài nguyên nước tổ chức Hội thảo khoa học và công nghệ lần thứ I nhân dịp kỷ niệm 5 năm thành lập Viện Khoa học TNN. Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành đến dự và phát biểu tại Hội thảo.
Báo cáo tại Hội thảo khoa học, TS. Nguyễn Anh Đức, Phó Viện trưởng Viện Khoa học TNN cho biết trong 5 năm qua, Viện đã và đang thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu TNN như cung cấp các bản tin dự báo, cảnh báo về ô nhiễm nguồn nước, hạn hán, xâm nhập mặn,...
Các cán bộ Viện đã tham gia thực hiện các chương trình dự án nghiên cứu khoa học và công nghệ với hơn 40 đề tài, dự án trong và ngoài nước; góp phần thực thi và sửa Luật TNN năm 2012, hỗ trợ nhiệm vụ quản lý của nhà nước về TN&MT nói chung và TNN nói riêng.
TS. Nguyễn Anh Đức, Phó Viện trưởng Viện Khoa học TNN báo cáo tại Hội thảo
Trong giai đoạn 2017-2022 Viện đã đạt được những kết quả như: Đề xuất giải pháp ứng phó sự cố vỡ đập, tính huống xả lũ khẩn cấp cho các đập khu vực Bắc Trung Bộ; xây dựng hệ thống chỉ tiêu kiểm kê TNN. Áp dụng thử nghiệm ở lưu vực sông Ba; nghiên cứu xác định nguyên nhân sạt lở bờ sông và đề xuất công nghệ cảnh báo, dự báo mức độ sạt lở bờ sông tại một số khu vực sạt lở trọng điểm ở Đồng bằng sông Cửu Long; xây dựng hệ thống cảnh báo lũ, ngập lụt theo thời gian thực; hệ thống giám sát, cảnh báo hạn cho vùng Tây nguyên; xây dựng công nghệ giám sát hồ chứa ngoài lãnh thổ sử dụng số liệu viễn thám, đánh giá ảnh hưởng của hồ chứa ngoài lãnh thổ đến dòng chảy vào Việt Nam; xây dựng bản tin cảnh báo TNN cho Đồng bằng sông Cửu long; đề xuất giải pháp trữ nước cho Đồng bằng sông Cửu Long.
Hiện nay, Viện cũng thực hiện các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia và cấp Bộ, các đề tài cấp cơ sở, các hoạt động tư vấn dịch vụ trong lĩnh vực TNN cho các địa phương. Ngoài ra, Viện cũng được giao là đầu mối quốc gia về giám sát tổng hợp việc thực hiện Mục tiêu 6 (SDG6) về nước sạch và vệ sinh của Mục tiêu phát triển bền vững. Với nhiều công trình nghiên cứu đã đăng trên các tạp chí trong nước và quốc tế, gồm 22 bài báo đăng trên các tạp chí uy tín trong nước và 10 bài báo đăng trên các tạp chí quốc tế.
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành đánh giá cao những kết quả đã đạt được của Viện qua 5 năm thành lập và phát triển, khẳng định các thành tựu của Viện không chỉ góp phần củng cố thêm tri thức khoa học trong lĩnh vực TNN mà còn đóng góp trực tiếp cho hoạt động quản lý nhà nước về TNN. Tuy nhiên, Thứ trưởng nhấn mạnh, lĩnh vực TNN sẽ đối mặt với nhiều thách thức trong thời gian tới, các vấn đề như biến đổi khí hậu, hoạt động khai thác và sử dụng nước đầu nguồn sông xuyên biên giới; khai thác và sử dụng nước kém hiệu quả, phân bổ TNN chưa hợp lý,... sẽ tác động trực tiếp đến số lượng, chất lượng TNN. Do đó, để có thể quản lý hiệu quả TNN công tác nghiên cứu khoa học về TNN là nhiệm vụ quan trọng của Viện trong thời gian tới.
Để tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được trong thời gian qua và đảm bảo thực hiện được các nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn tới, Viện Khoa học TNN cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị trong lĩnh vực TNN và các đơn vị có liên quan trong và ngoài Bộ, mở rộng quan hệ với các địa phương, nắm bắt các yêu cầu thực tiễn quản lý TNN ở trung ương và địa phương, tiếp tục nghiên cứu ứng dụng các thành tựu KH&CN trong nước và quốc tế để thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ được giao.
Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành trao Bằng khen cho tập thể và cá nhân đạt thành tích
Tại Hội thảo, các chuyên gia đã trình bày một số báo cáo báo gồm: Giới thiệu một số kết quả ứng dụng công nghệ mới trong nghiên cứu TNN của Viện; phân tích sự phát triển bền vững của nước dưới đất sử dụng phương pháp mô hình, nghiên cứu tại hệ thống tầng chứa nước ven biển Trà Vinh; xây dựng bộ công cụ cảnh bảo nguồn nước mùa cạn vào vùng ĐBSCL; công nghệ dự bảo thủy văn phục vụ quy trình vận hành liên hồ chứa; quản lý nước trong kinh tế tuần hoàn; một số kết quả nghiên cứu trong công tác dự báo thủy văn - TNN giai đoạn 2017-2022 của Viện Khoa học KTTV&BĐKH.
Phương Chi
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiếu nước và ô nhiễm gia tăng, việc quản lý tài nguyên nước đòi hỏi không chỉ là con người và chính sách, mà cần thêm một yếu tố quyết định: dữ liệu và công nghệ. Với quyết tâm chuyển đổi số toàn diện, Cục Quản lý tài nguyên nước đang xây dựng nền móng cho một nền quản trị thông minh, nơi mỗi quyết định về tài nguyên nước được hậu thuẫn bởi dữ liệu thời gian thực, hệ thống phân tích dự báo và nền tảng ra quyết định dựa trên công nghệ số.
Xây dựng thể chế hiện đại, cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương là những nền tảng quan trọng để ngành tài nguyên nước bước vào giai đoạn quản trị mới, hiệu lực, hiệu quả và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Trong bối cảnh thời tiết cực đoan, khô hạn kéo dài, thách thức từ biến đổi khí hậu và nhu cầu sử dụng nước ngày một gia tăng, việc chủ động điều hòa, phân bổ nguồn nước không còn là giải pháp tình thế, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết cho an ninh nguồn nước quốc gia. Sáu tháng đầu năm 2025, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai hàng loạt giải pháp điều tiết linh hoạt, dựa trên dữ liệu thời gian thực, mang lại hiệu quả rõ rệt trong cấp nước hạ du, kiểm soát dòng chảy và quản lý tài nguyên bền vững.
Tài nguyên nước, một trong những yếu tố sống còn của sự sống trên Trái đất đang đứng trước những thách thức to lớn. Suy giảm chất lượng nước, cạn kiệt nguồn nước ngọt, khai thác quá mức, ô nhiễm do công nghiệp và sinh hoạt,… là những mối nguy hại ngày càng nghiêm trọng, không chỉ ở quy mô địa phương mà đã mang tính toàn cầu.
Hiện nay, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải và sông Nhuệ mỗi ngày có hàng triệu m3 nước thải từ sinh hoạt, làng nghề, cơ sở sản xuất xả vào gây ô nhiễm nguồn nước.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, sử dụng hợp lý tài nguyên nước là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản.
