Đôi điều ghi nhận về công tác đào tạo nguồn nhân lực ngành Tài nguyên và Môi trường

Với sứ mệnh đào tạo nguồn nhân lực ngành Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) phục vụ cho công tác quản lý ngành và công cuộc phát triển kinh tế - xã hội bền vững của đất nước, trong những năm qua, mặc dù phải đối mặt với rất nhiều thách thức nhưng các Trường Đại học trực thuộc Bộ TN&MT (Đại học TN&MT Hà Nội; Đại học TN&MT TP. Hồ Chí Minh; Trường Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ TN&MT) đã nỗ lực cố gắng, đi tắt đón đầu, mạnh dạn đầu tư và đổi mới công tác đào tạo; bồi dưỡng cán bộ TN&MT đóng góp phần không nhỏ trong việc nâng cao tri thức, chuyên môn nguồn nhân lực ngành TN&MT.

Chú trọng tuyển sinh, đổi mới trong giáo dục - đào tạo

Tại Trường Đại học TN&MT Hà Nội, nhiều thành tựu đã được ghi nhận trong giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực trẻ phục vụ cho đất nước và ngành TN&MT.

Hiện nay, một số ngành học của Trường Đại học TN&MT Hà Nội mang tính chất đặc thù gắn liền với chuyên môn về tài nguyên và môi trường, thậm chí có nhiều ngành học khó như: Khí tượng thủy văn, Quản lý đất đai, Trắc địa - Bản đồ,… hoặc những ngành học mang tính ứng dụng kỹ thuật như Biển và Hải đảo,...cũng làm cho nhiều người e ngại khi quan tâm đến việc chọn lựa những ngành học này, phần nào gây ảnh hưởng đến quá trình tuyển sinh của Trường. Tuy nhiên, để xóa đi những rào cản đó, Nhà trường đã áp dụng thực hiện một số biện pháp trong việc tăng cường hỗ trợ và tư vấn. Với đội ngũ cán bộ, giảng viên thường trực, luôn sẵn sàng cung cấp thông tin rõ ràng và chi tiết về ngành học. Ngoài ra, Trường còn có hệ thống trả lời tự động qua trang Fanpage, website và đường dây nóng để hỗ trợ, giải đáp các vấn đề học tập cho sinh viên.

Theo đó, Trường đã thu hút thêm sinh viên thông qua công tác thông tin rộng rãi và quảng bá, giới thiệu những thành công và cơ hội trong các chuyên ngành học. Cụ thể, thông qua trang Fanpage trên các nền tảng mạng xã hội, Trường tích cực tạo các nội dung tuyên truyền, giới thiệu ngành học đa dạng, phong phú liên quan đến công việc đầu ra hay mức lương khởi điểm cho các em thời điểm ra trường, hay cho những học sinh/đối tượng đăng ký ứng tuyển,… nhằm hướng mạnh đến sự quan tâm chú ý, hào hứng và thu hút các em tham gia tuyển sinh.

Bên cạnh đó, Nhà trường đã xây dựng chương trình đào tạo theo định hướng ứng dụng, các môn học thường kết hợp lý thuyết với thực hành, thực tập tại các cơ quan, doanh nghiệp, đa dạng trong phương pháp giảng dạy để làm cho việc học trở nên thú vị và hấp dẫn hơn đối với sinh viên. Đồng thời, hỗ trợ, khuyến khích sự hợp tác, giao lưu giữa sinh viên và giảng viên, giúp sinh viên cảm thấy tự tin hơn trong quá trình học tập, nghiên cứu.

Đặc biệt năm 2024, Nhà trường đã xây dựng và đưa vào sử dụng hệ thống đào tạo trực tuyến HUNRE E-LEARNING, hệ thống này hỗ trợ rất nhiều trong công tác giảng dạy cũng như tuân thủ quy định mới ban hành của Bộ Giáo dục và Đào tạo về ứng dụng công nghệ trong giảng dạy...

Trong đợt tuyển sinh 2024 vừa qua, Trường Đại học TN&MT Hà Nội đã chuẩn bị nhiều phương án để thu hút sinh viên. Có thể kể đến việc tham gia các ngày hội tư vấn tuyển sinh. Bởi tham gia ngày hội tuyển sinh là cách hiệu quả để giới thiệu về Trường và các ngành học chuyên ngành của tài nguyên và môi trường. Trường đã tham dự tư vấn tuyển sinh tại các trường THPT ở nhiều tỉnh thành để giới thiệu chương trình, tư vấn hướng nghiệp và nhận được nhiều quan tâm của các em học sinh cũng như quý vị phụ huynh.

Đối với các ngành học khó, đặc thù, ngoài việc xây dựng môi trường học tập tích cực, Nhà trường có chế độ miễn giảm ký túc xá cho sinh viên các ngành học này, kèm thêm nhiều chính sách học bổng khuyến khích học tập cho sinh viên hàng năm. Tất cả biện pháp này đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công tác tuyển sinh, các đối tượng sinh viên có nhiều lựa chọn phong phú phù hợp với nhu cầu và thực tiễn.

 Đổi mới trong công tác tuyển sinh đã được song hành cùng với đổi mới trong giáo dục - đào tạo. Công tác tuyển sinh không chỉ là việc thu hút sinh viên vào các chương trình học, mà còn là cơ hội để thể hiện những giá trị và cam kết của Trường đối với việc cung cấp một môi trường học tập tốt nhất. Do đó, việc đổi mới trong công tác tuyển sinh thường đi kèm với việc đổi mới trong các chương trình giáo dục và đào tạo.

Nhà trường thường xuyên cập nhật và điều chỉnh chương trình học để phản ánh các xu hướng mới của xã hội. Những năm gần đây, dựa trên tinh thần thực học và lấy người học làm trung tâm, Nhà trường đã xây dựng Chiến lược phát triển trường đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035. Ghi nhận trong kỳ tuyển sinh đại học chính quy năm 2023, Trường đã tuyển được gần 3.500 sinh viên trên tổng số 100.000 lượt thí sinh đăng ký vào trường (tăng hơn 20% so với năm 2022), đánh dấu những sự khởi sắc trong đổi mới giáo dục tại Trường.

Theo PGS.TS Hoàng Anh Huy, sự thay đổi trong công tác tuyển sinh và giáo dục đào tạo không chỉ vì mục tiêu nâng cao vị thế của Nhà trường, mà còn vì các mục tiêu và ý nghĩa khác nhau. Mục tiêu chính của sự thay đổi trong công tác tuyển sinh và giáo dục đào tạo thường là nâng cao chất lượng giáo dục. Bằng cách cập nhật chương trình học, cải thiện phương pháp giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tích cực, trường hướng tới việc cung cấp cho sinh viên một trải nghiệm học tập tốt nhất.

Bên cạnh đó, việc thay đổi cũng nhằm mục đích tăng năng lực cạnh tranh lành mạnh. Từ việc thu hút được những thế hệ sinh viên có tiềm năng và tài năng, Trường có thể đạt được danh tiếng và uy tín cao hơn trong cộng đồng giáo dục. Ngoài ra, chúng tôi hướng tới mục tiêu đáp ứng nhu cầu của xã hội và thị trường lao động. Bằng cách đổi mới chất lượng hình thức giáo dục, đào tạo, xây dựng những chương trình đào tạo linh hoạt phản ánh nhu cầu của thị trường lao động, Nhà trường có thể giúp sinh viên tìm được việc làm sau khi tốt nghiệp, đóng góp nguồn nhân lực chất lượng, phù hợp, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, phục vụ sự nghiệp phát triển ngành TN&MT.

Đa dạng hoá ngành nghề đào tạo

Cùng nằm trong hệ thống giáo dục và đào tạo và trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, Trường Đại học TN&MT TP. Hồ Chí Minh đã và đang đa dạng ngành nghề để đào tạo những công dân tương lai sống và làm việc có trách nhiệm với môi trường.

Năm học 2024-2025 đánh dấu cột mốc quan trọng trong lộ trình phát triển của Nhà trường theo chiến lược phát triển của Nhà trường giai đoạn 2021-2025 và tầm nhìn đến năm 2035. Những kết quả mà Nhà trường đạt được trong giai đoạn vừa qua là nền tảng vững chắc để bước vào giai đoạn mới, nâng cao mức độ tự chủ tài chính của một cơ sở giáo dục đại học trong bối cảnh hội nhập sâu rộng. Những thành tựu này là kết quả của nỗ lực từ toàn hệ thống, của từng cá nhân và tập thể trong Nhà trường, dưới sự chỉ đạo sát sao và hỗ trợ từ Bộ Tài nguyên và Môi trường, cùng sự hợp tác chặt chẽ từ các đối tác.

Những kết quả và thành tựu này được thể hiện qua việc Trường đã đạt chuẩn chất lượng giáo dục theo bộ tiêu chuẩn mới, với hơn 60% chương trình đào tạo được kiểm định và đạt chuẩn chất lượng quốc gia. Quy mô và ngành nghề đào tạo liên tục được mở rộng, đáp ứng kịp thời nhu cầu xã hội và mục tiêu phát triển của Nhà trường. Trong giai đoạn vừa qua, Trường đã mở thêm 4 ngành mới ở trình độ chính quy và 5 ngành ở trình độ sau đại học, nâng tổng số ngành đào tạo hệ đại học lên 19 và hệ sau đại học lên 7. Vị thế của Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh ngày càng được củng cố trong hệ thống giáo dục đại học trong nước và lan tỏa tầm ảnh hưởng ở khu vực cũng như trên thế giới.

Với phương châm “người học là trung tâm”, Nhà trường không ngừng cải thiện và nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị giảng dạy, đồng thời rà soát, điều chỉnh chương trình đào tạo theo hướng liên ngành - xuyên ngành. Phương pháp giảng dạy tích cực được giảng viên chú trọng áp dụng nhằm phát huy tối đa tính sáng tạo và kỹ năng của sinh viên, học viên. Hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên Nhà trường phát triển mạnh mẽ, với số lượng công bố quốc tế và trong nước tăng đột phá trong năm 2024 góp phần lớn vào sự cán mốc 1.000 công bố cho giai đoạn 2020-2024, trong đó gần 300 bài thuộc danh mục ISI và SCOPUS.

Theo PGS.TS Huỳnh Quyền - Hiệu trưởng Nhà trường cho biết, năm học 2023-2024, nhìn lại chặng đường đã qua với muôn vàn thách thức, khó khăn, toàn hệ thống của chúng ta đã kiên trì từng bước để hoàn thành sứ mệnh và nhiệm vụ được giao. Đối với cá nhân tôi, đó là thành quả của sự lao động miệt mài, là những giọt mồ hôi và đôi khi cả những giọt nước mắt của quý thầy cô và cán bộ nhà trường. Bên cạnh công tác giảng dạy trực tiếp của các khoa chuyên ngành và giảng viên, là sự đóng góp âm thầm của các phòng ban, cán bộ quản lý, nhân viên trong việc hỗ trợ công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học của Nhà trường.

 “Là cái nôi đào tạo nguồn nhân lực cho ngành TN&MT khu vực phía Nam, Trường Đại học TN&MT TP. Hồ Chí Minh luôn xác định phải luôn làm tốt nhiệm vụ và xác định sứ mệnh của mình là đào tạo, cung cấp nguồn nhân lực trình độ cao, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực Khoa học Trái đất, Tài nguyên, Môi trường, Biến đối khí hậu và các lĩnh vực ngành nghề khác phục vụ cho ngành TN&MT và cho xã hội”- PGS.TS Huỳnh Quyền khẳng định!

Với 19 ngành nghề trong 6 nhóm ngành: Quản lý kinh tế; khoa học trái đất và ứng dụng; kỹ thuật công nghệ; máy tính - công nghệ thông tin; xây dựng kiến trúc; tài nguyên và môi trường, sinh viên sau khi tốt nghiệp sẽ có khối kiến thức để giải quyết các vấn đề phức tạp liên quan đến nhiều ngành nghề trong đó cốt lõi là môi trường và tài nguyên.

Trước định hướng phát triển kinh tế bền vững tại Việt Nam, một số ngành nghề hiện có nhu cầu nguồn nhân lực cao của Nhà trường phải kể đến: Quản lý tài nguyên biển đảo, quản lý tài nguyên nước, biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, địa chất khoáng sản,…

Đặc biệt, Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh với mức học phí 12-14 triệu đồng/năm luôn là điều kiện tốt để thí sinh có thể tham gia xét tuyển, thực hiện ước mơ tại trường.

Được biết, Nhà trường đang có đội ngũ tham gia giảng dạy và nghiên cứu khoa học là những giáo sư, phó giáo sư, tiến sỹ, thạc sỹ với nhiều kinh nghiệm và được đào tạo bài bản ở các tổ chức nghiên cứu khoa học và đào tạo uy tín trong và ngoài nước.

Trong những năm gần đây, trước những thách thức từ yêu cầu của nguồn nhân lực thời kỳ công nghiệp 4.0, thời kỳ của kỷ nguyên số, Nhà trường đã có những sự thay đổi nhanh chóng trong việc thiết kế các chương trình đào tạo dựa trên với triết lý “Giáo dục toàn diện - Phát triển bền vững - Hội nhập Quốc tế” và phương châm đào tạo “lấy người học làm trung tâm”, các chương trình đào tạo của Nhà trường đã được rà soát cập nhật, đảm bảo tính liên ngành, xuyên ngành, được tổ chức tự đánh giá và đánh giá ngoài theo bộ tiêu chuẩn quốc gia và hướng đến các tiêu chuẩn quốc tế. Tỷ lệ sinh viên ra trường có việc làm tại TP. Hồ Chí Minh chiếm trên 90% và được các doanh nghiệp, nhà tuyển dụng đánh giá cao.

Cũng trong năm 2024, Nhà trường mở thêm một số chuyên ngành mới, với mục đích đón đầu xu hướng phát triển và đổi mới của đất nước. Chính điều này đã làm cho Chương trình đào tạo ngành Quản trị đô thị và công trình của Khoa Trắc địa, Bản đồ và Thông tin địa lý của Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh đang trở thành ngành học tiêu điểm trong giai đoạn hiện nay. Ngành Quản lý đô thị và công trình được mở tại Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh theo Quyết định số 153/QĐ-TĐHTPHCM ngày 22/02/2022.

Ngành Quản lý đô thị và công trình nhằm tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực quy hoạch, xây dựng và quản lý đô thị với mong muốn đào tạo ra thế hệ nhà quản lý trong tương lai có khả năng lãnh đạo và giải quyết những vấn đề đô thị có hiệu quả; có năng lực làm chủ công nghệ để ứng dụng vào các giải pháp tích hợp trong quản lý và vận hành đô thị hướng đến phát triển thông minh và bền vững.

Bên cạnh đó, chương trình đào tạo của ngành học này cũng cung cấp cho người học kiến thức và kỹ năng nền tảng về quản lý quy hoạch đô thị, công trình kiến trúc, công trình hạ tầng kỹ thuật trong đô thị các vấn đề về môi trường và đất đai đô thị. Các kiến thức này được cung cấp thông qua việc lập và xây dựng các chính sách, quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc, cảnh quan đô thị và vùng ven đô, quản lý hạ tầng và môi trường đô thị, chính sách phát triển kinh tế đô thị và quản lý dự án xây dựng công trình đô thị.

Cũng theo PGS.TS Huỳnh Quyền, những chương trình đào tạo của Nhà trường luôn luôn cập nhật theo hướng liên ngành- xuyên ngành, nghiên cứu ứng dụng đáp ứng nhu cầu hiện nay, đặc biệt trong thời kỳ Giáo dục 4.0. Các kiến thức về môi trường không đơn thuần đi riêng mà phải kết hợp với một số kiến thức khác, trong đó có cả văn hóa nhận thức của con người. Đơn cử, một hoạt động về thực hiện quy hoạch một khu công nghiệp đòi hỏi một cử nhân, kỹ sư ngành Quản lý Đất đai ngoài kiến thức, kỹ năng chuyên môn về tài nguyên đất, quy hoạch đất còn phải hiểu biết các kiến thức về đánh giá tác động môi trường, về phát triển bền vững,... Để từ đó thực hiện quy hoạch được hài hòa giữa các mối quan hệ kinh tế, văn hóa, xã hội khu vực đó.

Nâng cao trình độ, chuyên môn cho cán bộ ngành Tài nguyên và Môi trường

Thường xuyên triển khai nhiều hình thức đào tạo, chú trọng chất lượng bài giảng và giảng viên, trong nhiều năm qua Trường Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ TN&MT đóng góp phần không nhỏ trong việc nâng cao tri thức, chuyên môn nguồn nhân lực ngành TN&MT.

Trong những năm qua, Trường Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Tài nguyên và Môi trường luôn làm tốt công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ theo đúng phương châm: “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”, nhằm đưa Trường trở thành đầu mối trọng điểm về đào tạo, nâng cao năng lực, tăng cường trình độ chuyên môn cho đội ngũ cán bộ toàn ngành TN&MT.

Bên cạnh đó, phát huy tối đa việc áp dụng, sử dụng tài liệu và dữ liệu số trong giảng dạy đối với đội ngũ giảng viên, báo cáo viên và cán bộ quản lý. Đối với điểm mới trong việc triển khai công tác, nhiệm vụ đào tạo năm 2024, Trường xây dựng các kế hoạch bồi dưỡng phù hợp với nhu cầu thực tế của các đơn vị địa phương, đặc biệt trong các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho các đơn vị cấp Quản lý Nhà nước; biên soạn các chương trình đào tạo xen kẽ với các văn bản quy phạm, cập nhật các bài giảng liên quan đến các bộ Luật mới và tăng cường mở rộng hợp tác, quan hệ, tìm kiếm cơ hội hợp tác trong các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực ngành TN&MT ngày càng vững mạnh.

Không chỉ trong công tác đào tạo chuyên môn, Trường đã mở rộng hoạt động lĩnh vực hợp tác quốc tế, hợp tác song phương trong việc đào tạo nguồn nhân lực,… Trường đã phối hợp với các đối tác nước ngoài về đào tạo, bồi dưỡng và kết nối, hợp tác với Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), cũng như được Bộ TN&MT phê duyệt chủ trương cho phép tham gia Dự án hỗ trợ kỹ thuật sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) không hoàn lại của Chính phủ Nhật Bản; ký kết Biên bản thảo luận hợp tác thực hiện Dự án với Chủ dự án phía Việt Nam (Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) và JICA.

Trong những tháng đầu năm 2024, Trường đã chủ trì, phối hợp với Tổ chức Tài chính quốc tế tổ chức Khóa đào tạo giảng viên nguồn về Hệ thống Quản lý Môi trường và Xã hội, đồng thời mở lớp tập huấn về Kiểm soát ô nhiễm nước tại Hà Nội, hai lớp học đều được các cán bộ tại nhiều cơ quan, đơn vị, sở, ban, ngành phụ trách chuyên môn tham gia, hưởng ứng nhiệt tình.

Theo ông Dương Thanh An - Hiệu trưởng Trường Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ TN&MT, để đạt được những thành tựu đó không thể không kể đến sự góp sức của tất cả những cán bộ, viên chức, người lao động làm việc tại Trường. Đây là yếu tố chính trong việc tạo nên một Trường Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ TN&MT “vừa hồng, vừa chuyên”, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ do Bộ TN&MT tin tưởng giao phó cũng như trở thành Trường điểm của công tác đào tạo cán bộ toàn ngành TN&MT.

Việt Anh