Với giá trị kinh tế cao, giá trên thị trường đắt đỏ, tiềm năng xuất khẩu lớn, cây mắc ca đã từng được mệnh danh là “cây tỷ đô”, với vùng trồng của yếu ở khu vực Tây Nguyên. Mê mẩn với “loài cây ngoại tệ” này, chàng thanh niên xứ Thanh đã đưa về vùng núi xã Thượng Ninh, tỉnh Thanh Hóa trồng, với hy vọng đổi đời…
Gác bằng đại học trồng “cây tỷ đô”
Những ngày này về thôn Vân Hòa, xã Thượng Ninh, tỉnh Thanh Hóa chúng ta không khó để bắt gặp cảnh người dân thu hái mắc ca từ những vườn cây xanh mướt, mà trước đó không lâu đó là những quả đồi trọc, đồi keo, sắn kém hiệu quả kinh tế, với khuôn mặt niềm nở, bởi mắc ca được mùa, được giá. Một loại cây trồng mới, nhưng đã nhanh chóng trở thành cây trồng có giá trị nhất vùng.
Có mặt tại vườn mắc ca của gia đình anh Đỗ Trọng Học, chị Phạm Thị Thu, thôn Vân Hòa, xã Thượng Ninh, chúng tôi cảm nhận được không khí trong lành, mát mẻ từ những tán cây mắc ca xanh mướt, sai trĩu quả chờ thu hoạch. Dưới tán cây mắc ca, những thùng ong được sắp xếp thẳng hàng, chờ đợi mùa mật ngọt…
Anh Đỗ Trọng Học, người đầu tiên đưa cây mắc ca về chinh phục vùng đồi trọc ở Thượng Ninh cho biết, anh sinh năm 1986, từng tốt nghiệp Trường đại học Thể dục thể thao Bắc Ninh, còn chị Phạm Thị Thu vợ anh sinh năm 1987, tốt nghiệp khoa sư phạm Toán, Trường Đại học Hồng Đức, tỉnh Thanh Hóa. Sau khi chị Thu tốt nghiệp, hai người đã kết hôm và cùng đi dạy hợp đồng tại một ngôi trường trên địa bàn. Tuy nhiên, lương giáo viên hợp đồng không đủ trang trải, nên vợ chồng anh vẫn tranh thủ làm vườn, làm nông tăng gia sản xuất.
“Tình cờ một lần tôi xem ti vi, tôi rất ấn tượng về một phóng sự nói về “cây tỷ đô” mác ca đang được trồng rất nhiều ở Tây Nguyên. Nghe bài toán kinh tế tôi “kết” lắm, nhưng băn khoăn liệu mắc ca có phù hợp trồng ở Thanh Hóa hay không?”, anh Học chia sẻ.
Anh Học tự đặt ra câu hỏi và rồi vào tìm hiểu và biết được rằng khí hậu và thổ nhưỡng ở vùng phía Tây Thanh Hóa khá giống với Tây Nguyên, nên đã quyết tâm vào Lâm Đồng mục sở thị và đưa “cây tỷ đô” về Thanh Hóa trồng, với hi vọng cây phát triển tốt giúp bà con nơi đây làm giàu.
Được gia đình ủng hộ, năm 2010, gia đình anh Học, chị Thu trồng thử 350 cây trên 1,5 ha đất đồi. Những ngày đầu, hai vợ chồng tự gùi nước, ủ phân, chăm từng gốc cây. Thiếu kinh nghiệm, có vụ mất đến cả trăm cây, nhưng họ không nản. “Đêm nào cũng mày mò đọc tài liệu, hỏi kỹ sư, rồi đi học hỏi ở các tỉnh Nghệ An, Lâm Đồng... Cứ thế, dần dần cũng hiểu cây, hiểu đất nên việc chăm sóc cũng dễ dàng hơn”, anh Học nhớ lại.
Để tận tâm, có thời gian chăm sóc cây mắc ca, hai vợ chồng đã quyết định nghỉ làm giáo viên dạy hợp đồng, “gác bằng đại học” lên đồi trồng, chăm sóc mắc ca, mặc dù tương lai phía trước còn rất nhiều chông gai.
Sau bao ngày vất vả chăm sóc, rồi những cây mắc ca đầu tiên ra hoa rồi kết trái. “Hồi hộp, lo lắng và hạnh phúc vỡ òa, khi quả mắc ca chín, cho nhân có hàm lượng các chất dinh dương cao tương đương với mác ca trồng ở Tây Nguyên”, chị Thu vui vẻ cho biết.
Chia sẻ “quả mgọt”, cùng nhau làm giàu
Thành công bước đầu, gia đình anh Học, chị Thu quyết định mở rộng diện tích lên 5 ha, trồng hơn 1.500 cây. Kinh nghiệm ngày càng dày dặn, nên vườn mắc ca của gia đình anh phát triển rất tốt, ít sâu bệnh. Nhận thấy vào mùa hoa mắc ca, lượng hoa rất nhiều, chất lượng mật của hoa mắc ca rất tốt anh đã quyết định nuôi thêm ong lấy mật và chè.
“Việc nuôi ong mật, không chỉ tận dụng được nguồn mật từ vườn hoa mắc ca, mà còn giúp cho hoa thụ phấn tốt hơn. Mật ong hoa mắc ca có vị ngọt nhẹ, màu vàng sánh nếu dùng thường xuyên rất tốt cho sức khỏe, nhất là các bệnh liên quan đến tiêu hóa, đường ruột, hay cổ họng…”, anh Học chia sẻ.
Năm 2022, anh Đỗ Trọng Học thành lập Hợp tác xã (HTX) mắc ca Thành Phát nhằm gắn kết những hội viên, người trồng mắc ca khu vực lân cận và vùng miền núi xứ Thanh. Từ 12 thành viên, với diện tích trồng mắc ca 10 ha, hiện nay, HTX mắc ca Thành Phát gồm 45 thành viên, diện tích trồng mắc ca hơn 70 ha. Ngoài ra, với tư cách là giám đốc HTX, anh đã xây dựng thành công sản phẩm OCOP 3 sao và đang hoàn thiện hồ sơ công nhập OCOP 4 sao.
Riêng năm 2024, vườn mắc ca của gia đình Học mang lại doanh thu khoảng 400 triệu đồng, lợi nhuận 300 triệu đồng, chưa kể 90 triệu đồng từ mật ong và 150 triệu đồng từ chè búp. Một nguồn thu không hề nhỏ là niềm mơ ước không chỉ của gia đình anh Học, mà của tất những người dân nơi đây. Không chỉ làm giàu cho gia đình, anh Học còn giúp cho nhiều người dân thoát nghèo và vươn lên làm giàu từ chính mảnh đất quê hương mình.
Từ những triền đồi từng chỉ biết đến sắn và keo, Thượng Ninh hôm nay khoác lên mình màu xanh mới của những vườn mắc ca trĩu quả. Giữa vùng đất còn nhiều gian khó, người dân nơi đây đã tìm được hướng đi bền vững, biến những đồi đất khô cằn thành những “đồi vàng”.
Gia đình chị Lường Thị Phán, thôn Vân Hòa, xã Thượng Ninh một trong những gia đình lựa chọn cây mắc ca trồng trên đất đồi để thay thế cho cây trồng kém hiệu quả trước đây. Với diện tích 2 ha, đến nay mắc ca đã sinh trưởng và phát triển được hơn 3 năm. Chị Phán phấn khởi vì đây là lứa mắc ca đầu tiên, hứa hẹn đem lại hiệu quả cho những năm về sau. Được hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, ổn định đầu ra cho sản phẩm là những gì chị Phán cũng như nhiều hộ dân trồng mắc ca trên vùng đồi Thượng Ninh mong muốn để yên tâm khi trồng.
Hiện những sản phẩm được tạo nên từ quả mắc ca ngày càng phong phú đa dạng hơn: mắc ca sấy hạt, tách hạt, mật ong mắc ca, tinh dầu mắc ca, rượu mắc ca... đã và đang được thị trường ưa chuộng. Đến nay, HTX mắc ca Thành Phát là địa chỉ để nhiều người thân, bạn bè đến tận hưởng bầu không khí trong lành, mát mẻ, bình yên và thưởng thức các sản phẩm từ vườn đồi. Với cách làm 100% hữu cơ, sạch, an toàn và vẻ đẹp của vườn mắc ca, gia đình anh Học, chị Thu đang hướng đến kết hợp làm du lịch nông nghiệp sinh thái, kết hợp với giáo dục sinh học, thiên nhiên…
Ông Lê Đức Tuấn, Chủ tịch UBND xã Thượng Ninh, cho biết: “Hợp tác xã Thành Phát là đơn vị tiên phong đưa cây mắc ca về địa phương. Giờ đây, cây mắc ca không chỉ giúp người dân ổn định kinh tế mà còn góp phần bảo vệ đất rừng, phủ xanh đồi trọc. HTX không chỉ làm kinh tế, mà còn tạo việc làm cho hàng chục lao động thường xuyên, giúp nhiều hộ nghèo, cận nghèo có thu nhập ổn định, góp phần giúp địa phương phát triển kinh tế và giảm nghèo bền vững”.
Giữa vùng đồi nùi xã Kiên Thọ (Thanh Hóa), khu nhà màng phủ kín màu xanh mướt của dưa vàng kim hoàng hậu nổi bật giữa nắng gió xứ Thanh. Chủ nhân của khu vườn ấy là ông Lê Văn Công (49 tuổi) người nông dân lam lũ ngày nào, nay thu về gần 1,7 tỷ đồng mỗi năm từ loại dưa được ví là “nữ hoàng của các loại dưa”.
Phong trào xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh Lào Cai không chỉ lan tỏa sâu rộng mà còn tạo nên những mô hình hay, cách làm sáng tạo, góp phần quan trọng vào thành công chung của tỉnh Lào Cai.
Mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, cùng sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, bản Nà Sài vươn lên trở thành điểm sáng phát triển kinh tế, nâng cao đời sống và giảm nghèo bền vững.
Từ thành công giảm nghèo đa chiều, Việt Nam đang chuyển sang giai đoạn giảm nghèo thích ứng, hướng tiếp cận mới giúp người dân chủ động vươn lên, thích nghi với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.
Ba mươi năm qua, Việt Nam đã trở thành điểm sáng toàn cầu trong công cuộc giảm nghèo, khi tỷ lệ hộ nghèo giảm từ hơn 58% xuống còn khoảng 1%. Thành quả ấy bắt nguồn từ sự lãnh đạo nhất quán, chính sách đúng đắn và đặc biệt là vai trò của tài chính bao trùm, động lực then chốt cho phát triển bền vững và không ai bị bỏ lại phía sau.
Từng trắng tay sau khi đầu tư tiền tỷ vào trồng lan đột biến, anh Lê Văn Hùng ở xã Hoằng Lộc (Thanh Hóa) đã không bỏ cuộc. Trở về từ Hàn Quốc, anh kiên trì khởi nghiệp lần nữa với mô hình nuôi cầy hương, loài động vật hoang dã đã được thuần hóa, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Chỉ sau vài năm, anh đã sở hữu trang trại hơn 400 con, doanh thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm, trở thành tấm gương điển hình trong phong trào làm giàu trên chính quê hương.
