Giảm giá thành chăn nuôi: Hướng đến nền chăn nuôi bền vững và xuất khẩu

Trước thực tế thị trường nông sản toàn cầu đầy biến động, chi phí đầu vào tăng cao và áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt, diễn đàn “Giải pháp giảm giá thành chăn nuôi, ổn định nguồn cung sản phẩm thịt trong nước và xuất khẩu” do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo, phối hợp tổ chức bởi Báo Nông nghiệp và Môi trường, Cục Chăn nuôi và Thú y, cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Hà Nội đã diễn ra như một điểm sáng kết nối chiến lược phát triển chăn nuôi với thực tiễn sản xuất và thương mại hiện đại.

Trước thách thức lớn về việc giảm chi phí sản xuất, ổn định nguồn cung thịt trong nước và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế, Diễn đàn “Giải pháp giảm giá thành chăn nuôi” đã trở thành điểm kết nối quan trọng giữa cơ quan quản lý, giới chuyên gia và doanh nghiệp.

Diễn đàn được tổ chức với mục tiêu trở thành không gian đối thoại cởi mở và thực tiễn, nơi các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học và đại diện doanh nghiệp cùng nhau phân tích, trao đổi kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp mang tính ứng dụng cao nhằm giảm giá thành chăn nuôi, nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất.

Thông qua đó, diễn đàn hướng đến việc đảm bảo nguồn cung ổn định các sản phẩm thịt và sản phẩm chăn nuôi, đặc biệt trong giai đoạn cao điểm như dịp Tết Nguyên đán, đồng thời tăng cường sức cạnh tranh của ngành trên thị trường xuất khẩu.

Theo ông Đỗ Văn Hoan, Phó Trưởng phòng Giống vật nuôi, Cục Chăn nuôi và Thú y, cho biết: Giai đoạn 2020 - 2024, ngành chăn nuôi Việt Nam đã ghi nhận những bước chuyển biến tích cực và vững chắc sau cú sốc kép từ dịch tả lợn châu Phi và đại dịch COVID-19. Cụ thể: Đàn lợn cả nước tăng từ 25,8 triệu con lên hơn 32 triệu con, tương đương tốc độ tăng bình quân 4,4%/năm; sản lượng thịt lợn hơi đạt 5,18 triệu tấn, tăng trưởng trung bình 5,3%/năm; đàn gia cầm tăng từ 512,7 triệu con lên 584,4 triệu con; sản lượng thịt gia cầm đạt 2,46 triệu tấn, sản lượng trứng đạt 20,44 tỷ quả, tăng trưởng lần lượt 3,3%, 6,9% và 5,1%/năm.

Những con số này không chỉ cho thấy sự phục hồi ấn tượng của ngành chăn nuôi mà còn khẳng định vai trò trụ cột của ngành trong đảm bảo an ninh thực phẩm quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh giá thịt thế giới tăng cao và rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng nông sản toàn cầu.

Tuy vậy, ngành chăn nuôi vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Theo dự báo, đến năm 2025, đàn trâu sẽ còn 2,03 triệu con (giảm 2,2%); đàn bò giảm còn 6,21 triệu con (giảm 0,2%) và đàn dê, cừu cũng giảm nhẹ khoảng 0,5%. Xu hướng giảm này phản ánh sự khó khăn trong duy trì chăn nuôi gia súc ăn cỏ do chi phí thức ăn tăng, diện tích chăn thả giảm và hiệu quả kinh tế thấp hơn gia cầm, lợn.

Bên cạnh đó, chi phí sản xuất cao đang là rào cản lớn nhất khiến ngành chăn nuôi Việt Nam khó cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đồng thời gây áp lực lên giá bán lẻ trong nước, đặc biệt trong những thời điểm tiêu dùng cao như Tết Nguyên đán.

Theo các chuyên gia, chi phí chăn nuôi hiện nay chịu ảnh hưởng bởi: Giá thức ăn chăn nuôi chiếm 60 - 70% tổng chi phí sản xuất; giá thuốc thú y, vaccine và chi phí phòng dịch tăng mạnh sau COVID-19; chi phí nhân công, điện, nước và chi phí xử lý môi trường tăng do tiêu chuẩn cao hơn; mất cân đối cung, cầu theo vùng và mùa vụ, gây biến động giá và sản lượng.

Do đó, giảm giá thành không chỉ là bài toán kỹ thuật, mà cần một chuỗi giải pháp tổng thể, từ giống, dinh dưỡng, quản lý, công nghệ đến mô hình tổ chức sản xuất và thị trường.

Doanh nghiệp “hiến kế” giảm giá thành từ vaccine, dinh dưỡng đến mô hình chăn nuôi không tiếp xúc. Công ty Dabaco đã cắt kháng sinh, tối ưu dinh dưỡng, tăng đề kháng nhằm giảm chi phí.

Tại diễn đàn, ông Nguyễn Như Phán, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Gà giống Dabaco, đã nhấn mạnh đến chiến lược giảm kháng sinh, tăng vaccine, quản lý sinh học trong chăn nuôi gà lông màu. Theo ông Phán: “Sử dụng kháng sinh đại trà đang làm tăng chi phí không cần thiết và khiến sản phẩm khó tiếp cận thị trường xuất khẩu. Chúng tôi thay thế bằng vaccine, đồng thời tạo môi trường cân bằng, hài hòa gần với tự nhiên, giúp tăng sức đề kháng nội sinh”.

Về giải pháp dinh dưỡng, các doanh nghiệp nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng khẩu phần ăn dựa trên phân tích nhu cầu thực tế của vật nuôi theo từng giai đoạn sinh trưởng, đồng thời tính đến các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ ẩm, mật độ nuôi và tình trạng sức khỏe. Việc áp dụng phương pháp dinh dưỡng chính xác, tức “đúng nhu cầu, đủ liều lượng, đúng thời điểm”, không chỉ giúp tối ưu hiệu quả hấp thu dưỡng chất mà còn mang lại nhiều lợi ích toàn diện.

Theo ông Trần Huy Hoạt, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Kinh doanh Thuốc thú y Amavet, giới thiệu mô hình chăn nuôi không tiếp xúc, hướng đi đang được nhiều trang trại lớn học hỏi.

Cụ thể, đối với lợn nái, mô hình áp dụng các quy tắc nghiêm ngặt như tách biệt hoàn toàn người cho ăn và người vệ sinh; sử dụng sát trùng đa điểm ‘chân, tay, máng, lối đi’; không chạm trực tiếp vào lợn, không vét cám thừa, không cọ máng, chỉ dùng nước sạch; ghi chép cụ thể sức ăn, thân nhiệt từng con để chẩn đoán sớm; sử dụng phối giống bằng liệu pháp hormone, không dùng đực thí tình; mỗi con, mỗi đàn, một kim tiêm riêng biệt, giảm nguy cơ lây nhiễm chéo.

Đối với lợn thịt, cần chú ý, khi chuyển lợn cai sữa xuống chuồng thịt cần dạy lợn đi vệ sinh đúng chỗ. Công nhân vào chuồng nuôi phải nhúng ủng, sát trùng tay, cánh tay, sát trùng hành lang lối đi và máng ăn. Khi đổ thức ăn tránh tiếp xúc với máng ăn và lợn. Thực hiện không dọn phân, không quét chuồng, mọi thao tác vệ sinh đều thực hiện từ bên ngoài. Thực hiện tiêm phòng bằng vaccine không tiếp xúc, tiêm mỗi ô một kim.

Hiệu quả mang lại rõ rệt, giảm đáng kể tỷ lệ tử vong ở vật nuôi, hạn chế sử dụng thuốc thú y, tiết kiệm chi phí nhân công và thời gian vệ sinh chuồng trại; đồng thời giúp tăng tỷ lệ đậu thai, cải thiện tốc độ tăng trưởng và khối lượng thịt hơi. Mô hình này còn đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của thị trường nhập khẩu về an toàn sinh học, truy xuất nguồn gốc và phúc lợi động vật, những yếu tố then chốt trong chuỗi giá trị chăn nuôi hiện đại.

Đặc biệt, hệ thống pháp luật liên quan đến giống vật nuôi đã được củng cố, giúp siết chặt chất lượng và tăng minh bạch thị trường, hướng tới mục tiêu bảo đảm an ninh lương thực và nâng cao vị thế sản phẩm thịt Việt Nam trên thị trường quốc tế.