Hà Tĩnh triển khai mô hình tưới tiết kiệm nước trên đồng ruộng vụ Xuân năm 2026

Nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nước tưới, giảm phát thải khí nhà kính và tăng năng suất cây trồng, tỉnh Hà Tĩnh hướng tới triển khai mô hình tưới “ngập - khô xen kẽ” trên quy mô 5.000 ha lúa trong vụ Xuân 2026. Đây là bước đi quan trọng trong lộ trình hiện đại hóa sản xuất nông nghiệp, hướng tới nền nông nghiệp xanh, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Hà Tĩnh là địa phương có tiềm năng lớn về phát triển nông nghiệp, với diện tích gieo cấy lúa hàng năm đạt trên 103.000 ha/2 vụ. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp và nguồn nước ngày càng khan hiếm, việc đổi mới phương thức canh tác trở thành yêu cầu cấp thiết.

Một trong những giải pháp được giới khoa học và ngành nông nghiệp đánh giá cao là biện pháp quản lý nước theo phương thức tưới ngập - khô xen kẽ (AWD). Phương thức này giúp hạn chế hình thành và phát thải khí CH₄, tiết kiệm đáng kể lượng nước tưới mà vẫn duy trì năng suất ổn định.

Rõ hơn về tính hiệu quả của mô hình này có thể kể đến việc triển khai thí điểm mô hình tưới AWD tại xã Thiên Cầm với quy mô 250 ha do Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Bắc Trung Bộ phối hợp với Công ty Green Carbon Inc (Nhật Bản) thực hiện trong năm 2025. Kết quả đánh giá cho thấy, mô hình giúp giảm 2 lần tưới nước mỗi vụ mà không ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây lúa. Năng suất trung bình vụ xuân đạt 72,5 tạ/ha, tăng 6,15% so với ruộng lúa ngập thường xuyên; vụ hè thu đạt 37,6 tạ/ha, tăng 3,74%.

Đặc biệt, kết quả quan trắc cho thấy mức phát thải khí nhà kính giảm đáng kể. Lượng phát thải từ ruộng áp dụng tưới ngập - khô xen kẽ giảm 70,48% trong vụ xuân và 49,1% trong vụ hè thu so với phương thức tưới ngập liên tục. Đây là cơ sở quan trọng để Hà Tĩnh nhân rộng mô hình canh tác lúa thân thiện môi trường trong thời gian tới.

Theo kế hoạch, vụ xuân năm 2026, Hà Tĩnh dự kiến mở rộng áp dụng công nghệ tưới ngập - khô xen kẽ trên khoảng 5.000 ha và tiếp tục mở rộng lên 40.000 ha giai đoạn 2028 - 2030.

Bên cạnh đó, địa phương này cũng sẽ lựa chọn và tập trung xây dựng các mô hình sản xuất lúa hàng hóa giảm phát thải tại những địa phương có điều kiện thuận lợi và thế mạnh về sản xuất lúa. Cùng với đó, tiếp tục đẩy mạnh việc nhân rộng các mô hình sử dụng mạ khay, máy cấy kết hợp với quản lý nước tưới tiên tiến nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm chi phí và bảo vệ môi trường. Đồng thời, phấn đấu thu gom và xử lý trên 80% lượng rơm rạ, vỏ trấu sau thu hoạch để làm phân hữu cơ, phục vụ tái sử dụng trong sản xuất nông nghiệp, góp phần phát triển nền nông nghiệp xanh, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Để triển khai mô hình canh tác lúa một cách hiệu quả và đạt kết quả như kỳ vọng cần tiến hành tập huấn kỹ thuật cho nông dân trước khi áp dụng, lắp đặt hệ thống tiêu thoát và kiểm soát nước tốt ở cấp nội đồng, theo dõi chặt chẽ điều kiện thời tiết, triển khai thí điểm trên diện tích nhỏ trước, sau đó nhân rộng. Đặc biệt là cần có sự phối hợp giữa hợp tác xã – trạm khuyến nông – viện nghiên cứu để hỗ trợ kỹ thuật cho người dân…

Với những kết quả tích cực từ mô hình thí điểm và định hướng rõ ràng trong giai đoạn tới, Hà Tĩnh đang khẳng định bước đi đúng hướng trong chuyển đổi nền nông nghiệp xanh, tiết kiệm tài nguyên và giảm phát thải khí nhà kính