Đất đai là sinh kế chính, quan trọng nhất, chi phối mạnh nhất tới cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Vì vậy, quan điểm của lãnh đạo tỉnh Hòa Bình: “Tiếp cận đất đai với người dân nói khó mà lại không quá khó. Với họ, đất dù quý đến mấy, nhưng cái lý, cái tình với đất, với người vẫn là điều quý giá nhất”.
Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân và Bí thư Tỉnh ủy Hòa Bình Nguyễn Phi Long cùng đoàn công tác tại buổi tuyên truyền về Luật Đất đai 2024 tại Hòa Bình (tháng 5/2024). Ảnh minh họa
Đối thoại với nhân dân về thực hiện thủ tục hành chính
Để Luật Đất đai 2024 đi vào cuộc sống của người dân một cách khoa học, bài bản, UBND tỉnh Hòa Bình đã yêu cầu các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố tổ chức triển khai, tuyên truyền sâu rộng các nội dung của Luật đến cán bộ, công chức, viên chức, tầng lớp nhân dân. Xác định nội dung công việc, thời gian, tiến độ hoàn thành trong việc tổ chức triển khai thi hành Luật Đất đai 2024 đã được nêu cụ thể tại Kế hoạch triển khai Luật Đất đai số 31/2024/QH15 được ban hành theo Quyết định số 800/QĐ-UBND, ngày 08/5/2024 của UBND tỉnh. Phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) và các bộ, ngành có liên quan tham gia góp ý kiến xây dựng các nghị định và thông tư hướng dẫn thi hành Luật Đất đai năm 2024,...
Khoảng trên 70% câu hỏi, vướng mắc pháp luật của người dân là liên quan đến đất đai, nhà ở
Với vai trò và trách nhiệm là cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành tại địa phương, chiều ngày 9/7/2024, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp UBND TP. Hòa Bình tổ chức hội nghị tiếp xúc, đối thoại với nhân dân về thực hiện thủ tục hành chính (TTHC) và giải quyết TTHC lĩnh vực đất đai trên địa bàn TP. Hòa Bình. Theo đó, 6 tháng đầu năm, TP. Hòa Bình đã giải quyết 10/10 hồ sơ thuộc thẩm quyền; Sở TN&MT tiếp nhận 5.246 hồ sơ về đất đai, đã giải quyết 4.324 hồ sơ, đang giải quyết 922 hồ sơ, có 11 hồ sơ quá hạn.
TP. Hòa Bình đã thực hiện công bố công khai kế hoạch sử dụng đất năm 2024 theo Thông báo số 80/TB-UBND, ngày 4/7/2024 của UBND TP. Hòa Bình. Đối với công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, trong 6 tháng đầu năm, thành phố thực hiện cho thuê đất đối với 3 dự án, ban hành quyết định giao đất cho 1 hộ và chuyển mục đích sử dụng đất cho 5 hộ. Ngoài ra, thực hiện tốt công tác đăng ký, thống kê đất đai và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận (GCN) quyền sử dụng đất và công tác đo đạc, trích đo, trích lục.
Tuy nhiên, bên cạnh những những kết quả đã đạt được, Hòa Bình vẫn còn nhiều ý kiến, kiến nghị của người dân liên quan đến vấn đề đất đai gửi đến các sở, ngành chức năng và UBND TP. Hòa Bình. Một số ý kiến như: phản ánh việc chậm trễ giải quyết TTHC khi thực hiện cấp GCN lần đầu, cấp đổi GCN quyền sử dụng đất; chậm trả kết quả đề nghị trích đo, trích lục, hướng dẫn thủ tục cấp GCN quyền sử dụng đất cho các hộ mua nhà thanh lý, được giao nhà ở; việc thực hiện quyền của người sử dụng đất đối với các khu vực có dự án treo; việc điều chỉnh dự án ra khỏi hành lang an toàn giao thông, thể hiện hành lang an toàn giao thông lên GCN; việc di dời bãi tập kết cát, sỏi do các bãi tập kết gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến mỹ quan thành phố,…
Các ý kiến, kiến nghị của người dân được lãnh đạo các sở, ngành, UBND TP. Hòa Bình và các phòng chuyên môn UBND thành phố trực tiếp trả lời, giải trình làm rõ để người dân được tường tận và hiểu rõ về chính sách pháp luật về đất đai mới được quy định cụ thể trong Luật Đất đai 2024.
Để tiếp tục quán triệt, tuyên truyền, phổ biến và thực hiện nghiêm túc Luật Đất đai năm 2024 (Luật có hiệu lực từ ngày 1/8/2024), ông Bùi Quang Toàn, Giám đốc Sở TN&MT đã đề nghị các sở, ngành, UBND TP. Hòa Bình phối hợp tổ chức tuyên truyền Luật, cùng các luật liên quan và các chỉ thị, nghị quyết của Tỉnh ủy, UBND tỉnh về công tác quản lý đất đai tại địa phương.
“Bên cạnh đó, nâng cao chất lượng công tác dự báo, lập, thẩm định, phê duyệt, quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và công bố công khai để tổ chức thực hiện. Thực hiện số hóa và thiết lập phần mềm hệ thống dữ liệu về đất đai trên phạm vi toàn tỉnh. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách TTHC về lĩnh vực TN&MT theo hướng công khai, minh bạch, thuận tiện, rút ngắn thời gian. Nâng cao công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tạo sự đồng thuận trong nhân dân khi triển khai thực hiện quy định pháp luật về TN&MT. Tiếp tục rà soát, đẩy nhanh tiến độ cấp GCN lần đầu cho các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất khi có điều kiện,…”- ông Bùi Quang Toàn nhấn mạnh!.
Tăng khả năng tiếp cận đất đai và hòa giải cho đồng bào dân tộc
Được biết, có khoảng trên 70% câu hỏi, vướng mắc pháp luật của người dân là liên quan đến đất đai, nhà ở. Có thể thấy, lĩnh vực đất đai là lĩnh vực được người dân quan tâm, cũng xuất hiện nhiều vướng mắc nhất ở cơ sở. Thực tế này cũng xuất phát rất tự nhiên vì nó liên quan tới một tài sản rất giá trị của con người nói chung, người nông dân nói riêng.
Một buổi tuyên truyền về Luật Đất đai 2024 cho người dân Hòa Bình
Xác định giải quyết tranh chấp, vướng mắc về đất đai phải xuất phát từ gốc, ngay từ lúc mới phát sinh, thông qua hòa giải cơ sở cũng là một trong những ưu tiên. Nhờ vậy, đã có hơn 3.200 người được đào tạo, tư vấn về quyền và giải quyết tranh chấp đất đai, hơn 600 hòa giải viên cơ sở được tập huấn và trang bị một bộ cẩm nang hòa giải đất đai chuyên nghiệp, bài bản lần đầu tiên được xây dựng.
Theo bà Đinh Thị Hồng - Chủ tịch Hội Nông dân xã Hiền Lương (huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình), nếu như trước đây các thành viên tổ hòa giải làm việc chủ yếu theo cảm tính, tự nguyện, nhiệt tình nhưng giờ đã được trang bị kiến thức hòa giải cơ bản nói chung, hòa giải đất đai nói riêng. Khi làm các thủ tục liên quan đến đất đai như chuyển nhượng, chia tách sổ, người dân cũng được tiếp cận, được hướng dẫn, được biết rõ hơn về các thủ tục mình cần làm, làm như thế nào, gặp ai, ở đâu.
Bộ cẩm nang về hòa giải đất đai ở cơ sở với các nội dung được chắt lọc kỹ càng, cách trình bày khoa học, hấp dẫn, ngắn gọn, súc tích, từ ngữ đơn giản, dễ hiểu, đã trở thành một tài liệu tham khảo hữu ích đối với tổ hòa giải và các tổ chức đoàn thể, các cơ quan liên quan trong việc xử lý các vấn đề về đất đai. Đồng thời, giúp đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng và người dân nói chung nâng cao kiến thức pháp luật về đất đai và các cơ chế hỗ trợ giải quyết các vướng mắc liên quan tới đất đai.
Để làm tốt công tác hòa giải đất đai, người làm công tác hòa giải về đất đai không chỉ phải vững về kiến thức mà còn phải thạo về phương pháp, kỹ năng. Vì vậy, không gì khác phải dấn thân vào thực tế hoặc thử thách qua những gì gần với thực tế nhất. Được biết, trước đó, trong năm 2022, tại Hòa Bình đã có chuỗi 8 hội thi giao lưu sân khấu hóa nhằm tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cộng đồng về pháp luật đất đai và hòa giải ở cơ sở. Tất cả đều được người dân Hòa Bình đón nhận và hưởng ứng nhiệt tình.
Song song với nâng cao năng lực cho cán bộ cơ sở, nhiều hoạt động truyền thông về đất đai cũng góp phần làm thay đổi tư duy của người dân vùng cao Hòa Bình về sử dụng đất đai. Những chương trình truyền thanh được sản xuất phát sóng ngay tại địa bàn, những chương trình đối thoại, cổ động trực quan,… dần dần đưa việc tuân phủ pháp luật về đất đai và nắm bắt các thủ tục hành chính về đất đai đi vào tâm thức của người dân.
Ngày 1/8/2024 Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực - Đây được kỳ vọng sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để người dân có thể tiếp cận một cách đầy đủ hơn với đất đai cũng như giúp công tác quản lý nhà nước về đất đai hiệu lực, hiệu quả hơn.
Trong lúc chờ đợi Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực, nhiều cách làm hiệu quả cũng đang được các cấp, các ngành, các địa phương vùng cao triển khai, phù hợp với điều kiện thực tiễn, để giúp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của người dân ngay tại chỗ. Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh Hòa Bình cũng tính đến những giải pháp lâu dài mang tính bền vững.
Minh Hiếu
Chiều ngày 22/9, Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội thảo "Nhận diện "điểm nghẽn" và đề xuất giải pháp khắc phục liên quan đến lĩnh vực đất đai" nhằm nhận diện những "điểm nghẽn" về chính sách, thể chế và khó khăn vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành của lĩnh vực pháp luật về đất đai, từ đó đề xuất các giải pháp mang tính đột phá, bảo đảm pháp luật đất đai ngày càng được hoàn thiện, đồng bộ, thông suốt, khả thi, hiệu lực, hiệu quả.
Sau gần một năm thi hành, Luật Đất đai 2024 đã mở ra nhiều đổi mới, góp phần khơi thông nguồn lực đất đai, nhưng cũng phát sinh không ít vướng mắc, nhất là trong tính tiền chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở. Quan tâm tới dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về vấn đề này, các chuyên gia đánh giá cao giải pháp của Chính phủ và cho rằng chính sách cần bảo đảm công bằng, tránh xảy ra tình trạng có thể làm gia tăng đơn thư khiếu nại của các cá nhân, hộ gia đình.
Chính phủ mới ban hành Nghị quyết tháo gỡ, xử lý vướng mắc để triển khai các dự án trong thời gian chưa được phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia; trong đó yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục rà soát, hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để trình cấp có thẩm quyền quyết định, phù hợp với đơn vị hành chính mới sau sắp xếp, sáp nhập.
Mới đây, UBND TP. Hồ Chí Minh đã ký Quyết định số 1358/QĐ-UBND phê duyệt Dự án xây dựng Bảng giá đất lần đầu trên địa bàn Thành phố, áp dụng từ ngày 01/01/2026.
Từ 01/9- 30/11, cả nước sẽ tiến hành rà soát, làm sạch toàn bộ cơ sở dữ liệu đất đai đã được xây dựng qua các thời kỳ tại 2.342/3.321 đơn vị cấp xã; thu thập, số hóa, tạo lập dữ liệu đối với Giấy chứng nhận (đất ở, nhà ở) đã cấp nhưng chưa xây dựng cơ sở dữ liệu. Trên cơ sở đó, Cục Quản lý đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện chiến dịch làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.
Từ ngày 01/9 đến 30/11/2025, cả nước sẽ triển khai Chiến dịch rà soát, chuẩn hóa, đồng bộ dữ liệu đất đai với cơ sở dữ liệu dân cư và hệ thống Quốc gia.
