Hội nghị lần thứ 27 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu khai mạc tại Sharm el-Sheikh, Cộng hòa Ai-cập. Tham dự Hội nghị có ông Alok Sharma, Chủ tịch COP26/CMP 16/CMA 3; ông Sameh Shoukry, Chủ tịch COP 27/CMP 17/CMA 4; ông Hoesung Lee, Chủ tịch Ban Liên Chính phủ về biến đổi khí hậu; ông Simon Stiell, Tổng thư ký Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) cùng với đại diện các bên nước tham gia UNFCCC. Khoảng 40.000 đại biểu, trong đó có gần 100 nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu các chính phủ trên thế giới khí hậu toàn cầu của Liên hợp quốc (LHQ).

Đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị COP27 do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà làm trưởng đoàn, với sự tham gia của đại diện Văn phòng Chính phủ, các thành viên Ban công tác đàm phán của Việt Nam về biến đổi khí hậu từ các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Khoa học và Công nghệ, Giao thông vận tải, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng; một số doanh nghiệp.

Hội nghị COP27 với thông điệp xuyên suốt: “Cùng nhau hành động” - nhấn mạnh các ưu tiên của năm 2022 là cần hành động, chuyển đổi các cam kết, các tuyên bố thành những kết quả và hành động cụ thể.

Trong suốt thời gian diễn ra Hội nghị COP27, đoàn đại biểu Việt Nam đã tham dự các phiên họp, thực hiện các cuộc làm việc song phương, đa phương nhằm thúc đẩy các tiền trình thực hiện các cam kết về biến đổi khí hậu. Trong đó phải kể đến cuộc gặp với Chủ tịch COP26, ông Alok Shama và Nhóm các nước công nghiệp phát triển G7 về hỗ trợ Việt Nam trong quá trình chuyển đổi năng lượng xanh; buổi làm việc với ông Ravi Menon, Giám đốc điều hành Ngân hàng Trung ương Singapore về việc thúc đẩy hình thành thị trường các-bon tại Việt Nam trong thời gian tới; làm việc với Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về biến đổi khí hậu John Kerry nhằm thảo luận về hợp tác thực hiện các cam kết về khí hậu cũng như quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam; cùng Tổng Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) Rémy Rioux ký kết Bản ghi nhớ nhằm tăng cường hợp tác song phương về triển khai giảm phát thải các bon và chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam.

Ngày 6/11, bên lề Hội nghị COP27, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà đã có cuộc làm việc với ông Alok Sharma, Chủ tịch COP26 - đại diện cho Vương quốc Anh, Liên Minh châu Âu (EU) và Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) - về việc hỗ trợ Việt Nam trong quá trình chuyển đổi năng lượng.

Trong buổi làm việc này, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà khẳng định chuyển đổi năng lượng là yếu tố then chốt để Việt Nam thực hiện mục tiêu đưa mức phát thải ròng về "0" vào năm 2050 mà Việt Nam đã cam kết tại COP26. Tuy nhiên, bài toán khó ở Việt Nam là cần phải tìm nguồn điện để thay cho điện than.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà đề nghị Vương quốc Anh, EU và G7 hỗ trợ chuyển giao cho Việt Nam các công nghệ tiên tiến để giúp Việt Nam thực hiện thành công quá trình chuyển đổi năng lượng.

Năng lượng tái tạo là nguồn năng lượng sạch hết sức quan trọng, song việc đảm bảo ổn định hệ thống lưới điện đòi hỏi phải có công nghệ tiên tiến. Bộ trưởng nhấn mạnh phát triển năng lượng tái tạo phải đi đôi với đảm bảo an ninh năng lượng, đồng thời đề nghị Vương quốc Anh, EU và G7 hỗ trợ chuyển giao cho Việt Nam các công nghệ tiên tiến như công nghệ điện gió, điện Mặt Trời, lưu trữ điện năng để giúp Việt Nam thực hiện thành công quá trình chuyển đổi năng lượng, đảm bảo giá thành hợp lý cho tất cả mọi người có thể tiếp cận được.

Chủ tịch COP26, ông Alok Sharma hoan nghênh cam kết chuyển đổi năng lượng mạnh mẽ của Việt Nam, đồng thời nhất trí tiếp tục quá trình đàm phán để đi đến thống nhất để đảm bảo lợi ích hài hòa của cả hai bên.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà và ông Alok Sharma đã trao đổi những vướng mắc nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau, nhất trí rằng hai bên cần có các cam kết chính trị về vấn đề chuyển đổi năng lượng.

Với thông điệp "cam kết đi đôi với hành động" trong cuộc chiến chống biển đổi khí hậu, đoàn Việt Nam mong muốn tiếp tục chung tay cùng cộng đồng quốc tế xây dựng các cơ chế, chính sách, cơ sở pháp lý để thực hiện mục tiêu chung chống biến đổi khí hậu. Và đây cũng là cơ hội để huy động sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế nhằm giúp Việt Nam thực hiện mục tiêu đưa mức phát thải ròng về "0" vào năm 2050 mà Việt Nam đã cam kết tại COP26.

Ngày 7/11, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà đã có buổi làm việc với ông Ravi Menon, Giám đốc điều hành Ngân hàng Trung ương Singapore về việc thúc đẩy hình thành thị trường các-bon tại Việt Nam trong thời gian tới.

Tại buổi làm việc, theo ông Ravi Menon, để Việt Nam đạt được cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” đến năm 2050, phía Ngân hàng Trung ương Singapore cho rằng cần phải thúc đẩy hình thành thị trường các-bon cho Việt Nam, tạo ra tín chỉ chất lượng cao, thu hút nhiều nhà đầu tư, khối tư nhân tham gia hơn. Dự báo nhu cầu tín chỉ tại Việt Nam sẽ tăng lên. Trong khi đó, Singapore cũng như các nước trong khu vực đều cần tín chỉ các-bon. Đây là cơ hội cho Việt Nam tạo ra tín chỉ các-bon chất lượng cao và mở rộng trao đổi tín chỉ.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, Việt Nam không chỉ hình thành thị trường các-bon mà tiến tới xây dựng thị trường tài chính một cách đồng bộ. Việc trao đổi, mua bán tín chỉ có thể vượt ra khỏi phạm vi ASEAN, tham gia thị trường thế giới đến các châu lục khác. Hiện nay, đã có nhiều cơ chế của Ngân hàng Thế giới, Cơ chế Tín chỉ chung JCM của Nhật Bản và đây là cơ sở để Việt Nam nghiên cứu cơ chế phù hợp, tiến tới toàn cầu hóa. Thị trường hình thành khi có cơ sở pháp lý, có cung, có cầu. Việt Nam đề nghị phía Singapore hỗ trợ để sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý chính sách hình thành thị trường, sau đó là thiết chế để quản trị.

Việt Nam là 1 trong 4 nước đang thỏa thuận với các nước trong và ngoài Nhóm các nước Phát triển (G7) thảo luận về cơ chế Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP). Bộ trưởng khẳng định, đây là ưu tiên cao nhất của Việt Nam. Điều quan trọng là công nghệ và nguồn vốn để đầu tư cho các dự án, tạo ra nguồn cung cho thị trường các-bon.

Về Cơ chế JETP, Việt Nam vẫn đang xây dựng trình đàm phán, chuyển đổi sử dụng năng lượng than sang năng lượng sạch hơn. Ở tầm khu vực, khi xây dựng mạng lưới truyền tải điện, JETP sẽ xây dựng dự án ưu tiên ở Việt Nam. Phạm vi ký Thỏa thuận rất rộng nên cần xác định các hoạt động ưu tiên cụ thể.

Tại buổi làm việc, lãnh đạo hai cơ quan cũng trao đổi thêm nhiều nội dung liên quan đến nhu cầu hợp tác trong việc giảm giảm dần phát thải từ nhà máy điện than, ưu tiên để có thể có dự án cụ thể; giải pháp đảm bảo ổn định hệ thống điện trong bối cảnh tăng tỷ trọng điện từ năng lượng tái tạo; nhu cầu của Singapore về nhập khẩu điện từ nguồn năng lượng sạch; kinh nghiệm hình thành thị trường các-bon tại Singapore và nhu cầu từ phía các ngân hàng…

Ngày 7/11, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà dẫn đầu đã có cuộc làm việc với Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về biến đổi khí hậu John Kerry nhằm thảo luận về hợp tác thực hiện các cam kết về khí hậu cũng như quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam.

Tại cuộc làm việc, Bộ trưởng Trần Hồng Hà tái khẳng định cam kết đưa mức phát thải ròng về 0 vào năm 2050 mà Việt Nam đã đưa ra tại COP26. Bộ trưởng cho biết Việt Nam đã triển khai các biện pháp tổng thể, toàn diện trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng nhằm hướng tới mục tiêu nói trên. Tuy nhiên, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng lưu ý rằng việc vừa bảo đảm an ninh năng lượng để phục vụ phát triển kinh tế vừa giảm phát thải khí nhà kính là một bài toán khó khăn và phức tạp, đòi hỏi sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế về cả nguồn lực và công nghệ. 

Bộ trưởng đề nghị phía Mỹ và Nhóm các nền công nghiệp hàng đầu thế giới (G7) thực hiện các cam kết đã đưa ra về chuyển đổi năng lượng công bằng, đồng thời nhấn mạnh Việt Nam đã đưa ra các cam kết rất rõ ràng và đề nghị các đối tác cũng có các cam kết rõ ràng để cùng hợp tác và thực hiện.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà và ông John Kerry cũng đã trao đổi về các cách thức và giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu chống biến đổi khí hậu cũng như khống chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới ngưỡng 1,5 độ C theo Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.

Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về biến đổi khí hậu, ông John Kerry cho biết Mỹ - một thành viên G7 - đã có các cam kết trong chuyển đổi năng lượng, đồng thời nói rằng G7 sẽ tiếp tục rà soát lại các nội dung cam kết của nội bộ Nhóm. Ông khẳng định sẽ hỗ trợ Việt Nam trong quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng, ứng phó với biến đổi khí hậu, cũng như tích cực thúc đẩy hợp tác và thực hiện các cam kết với Việt Nam.

Bên lề COP27, lễ trao Biên bản ghi nhớ Chương trình hợp tác về môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp (ESG) giữa Bộ TN&MT và Ngân hàng HSBC Việt Nam cũng được tổ chức.

Theo đó, HSBC Việt Nam sẽ hỗ trợ Bộ TN&MT xây dựng phương pháp tiếp cận thực tế trong việc hiện thực hóa các chiến lược phù hợp với các mục tiêu phát thải ròng bằng "0" của Việt Nam, cũng như xây dựng cơ cấu để mở ra các nguồn tài chính quốc tế nhằm hỗ trợ các mục tiêu này.

Cụ thể, trong vòng 8 năm tới, Ngân hàng sẽ tập trung vào bốn mục tiêu chính như: Đóng góp vào quá trình thực hiện Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050 thông qua chia sẻ thông lệ và kinh nghiệm, nhằm giúp Chính phủ Việt Nam xây dựng, hoàn thiện cơ cấu và chính sách để khai thác các nguồn tài trợ tiềm năng từ nhà đầu tư và định chế tài chính quốc tế; giúp Việt Nam xây dựng nguồn lực và năng lực cần thiết trong lĩnh vực bền vững; xây dựng Tiêu chuẩn phân loại – định nghĩa tài sản bền vững và các sản phẩm tài chính tại Việt Nam; đóng góp và hỗ trợ Bộ TN&MT phát triển các bộ công cụ, hướng dẫn doanh nghiệp trong tất cả các lĩnh vực đánh giá mức độ phát thải, rủi ro chuyển đổi và phát triển các lộ trình hướng tới nền kinh tế giảm phát thải khí nhà kính.

Ngày 8/11, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã cùng Tổng Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) Rémy Rioux ký kết Bản ghi nhớ nhằm tăng cường hợp tác song phương về triển khai giảm phát thải các bon và chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam. Lễ ký kết diễn ra dưới sự chứng kiến của Bà Chrysoula Zacharopoulou, Quốc vụ khanh Pháp về phát triển.

Theo Bản ghi nhớ, trong vòng 5 năm tới, Bộ TN&MT và AFD sẽ cùng phát triển một chương trình nghiên cứu, nhằm đóng góp cho các chính sách công trong những lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ Việt Nam.

Chương trình bao gồm 3 định hướng. Trước tiên, hai bên sẽ triển khai áp dụng mô hình kinh tế vĩ mô được xây dựng bởi dự án GEMMES Vietnam và kết hợp mô hình này với một mô hình năng lượng nhằm phân tích những hệ quả kinh tế - xã hội của quá trình chuyển dịch năng lượng hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” ở Việt Nam.

Chương trình cũng định hướng nâng cao kiến thức và dự báo về tác động của biến đổi khí hậu ở Việt Nam, nhất là về những hiện tượng khí hậu cực đoan kết hợp với những sức ép từ các hoạt động của con người (ở cấp địa phương cũng như khu vực) lên môi trường. Cuối cùng là nâng cao kiến thức về các khía cạnh xã hội của chuyển đổi năng lượng công bằng.

AFD cũng sẽ hỗ trợ Bộ TN&MT về điều phối thực hiện các chương trình giảm phát thải, hướng đến mục tiêu chuyển đổi năng lượng công bằng, góp phần vào mục tiêu phát thải ròng bằng “0” đến năm 2050. Hỗ trợ quản lý tổng hợp tài nguyên nước và phát triển một mô hình quản lý tổng hợp lưu vực phù hợp, trong bối cảnh tăng cường khả năng thích ứng, chống chịu và phục hồi với biến đổi khí hậu ở Việt Nam. Hỗ trợ những hoạt động ưu tiên trong các lĩnh vực: Quản lý tài nguyên đất, quản lý và phát triển bên vững không gian biển và hải đảo, quản lý rác thải nhựa (bao gồm việc xây dựng và thực hiện các cơ chế chính sách). Bên cạnh những lĩnh vực ưu tiên trên, hai Bên có thể xem xét mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực khác được hai Bên thống nhất và phù hợp với chức năng nhiệm vụ.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà chia sẻ, mô hình phát triển kinh tế các-bon thấp, kinh tế tuần hoàn là xu hướng chủ đạo hiện nay trên toàn cầu. Việt Nam cùng nỗ lực với cộng đồng quốc tế để đạt một mục tiêu khí hậu chung. Hợp tác quốc tế là một trong những định hướng hành động chính của chúng tôi để triển khai chính sách quốc gia về biến đổi khí hậu và những cam kết của Việt Nam về đạt mức trung hòa các-bon. Sự kiện ký kết thỏa thuận hợp tác này góp phần nâng cao chất lượng mối quan hệ đối tác chiến lược Pháp – Việt và khẳng định hiệu quả của sự hợp tác dài hạn giữa Bộ TN&MT và AFD.

Bà Quốc vụ khanh Zacharopoulou khẳng định, Chính phủ Pháp hoàn toàn ủng hộ tất cả các quốc gia triển khai các hành động khí hậu và quá trình chuyển dịch xanh hóa. Pháp sẽ giúp Việt Nam định hướng quá trình chuyển dịch, thực hiện cam kết chung của hai bên để chống biến đổi khí hậu ở Việt Nam, cũng như ở khu vực Đông Nam Á và trên toàn cầu.

Tổng Giám đốc AFD Rémy Rioux cũng trao lại cho Bộ trưởng Trần Hồng Hà 2 báo cáo cuối cùng của Dự án nghiên cứu GEMMES Việt Nam, gồm: “Tác động của biến đổi khí hậu ở cấp quốc gia và thích ứng – báo cáo cuối cùng” và “Báo cáo tình trạng cấp bách của đồng bằng sông Cửu Long – Chiến lược thích ứng Môi trường và khí hậu tới năm 2050”.

Với việc trao lại và công bố các báo cáo nghiên cứu này, Pháp và AFD một lần nữa khẳng định mong muốn hỗ trợ cho Chính phủ Việt Nam phát huy các chính sách thích ứng với biến đổi khí hậu. Các báo cáo này không chỉ cung cấp những thông tin hữu ích và thực tiễn cho việc quy hoạch các chính sách trong tương lai và quá trình chuyển dịch công bằng, mà còn là minh chứng cụ thể cho chất lượng của mối quan hệ đối tác Pháp – Việt” - ông Rémy Rioux nhấn mạnh.

COP27 lần này với chủ đề “Cùng chung tay thực hiện”, kể cả vấn đề thích ứng, phòng chống thiên tai do biến đổi khí hậu gây ra đối với các nước đang chống chịu, cũng như thực hiện thỏa thuận phấn đấu tất cả các nước cùng tham gia để duy trì nhiệt độ toàn cầu không vượt quá 1,5 độ C và hướng tới phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 hoặc có thể sớm hơn.

Đến với COP27 lần này, Đoàn Việt Nam có 3 nhiệm vụ: Đầu tiên, là cùng với các bên tham gia công ước tiếp tục thảo luận để đưa tính hiệu lực hiệu quả, các cơ chế đã được thỏa thuận đi vào thực hiện trên thực tế. Đặc biệt lần này, các nước cũng nhấn mạnh việc sử dụng các nguồn lực đóng góp cam kết của các nước phát triển, để thực hiện các nhiệm vụ ưu tiên cho vấn đề thích ứng, đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ đã có cơ chế như vấn đề liên quan tổn thất và thiệt hại, vấn đề phát triển rừng, vấn đề liên quan hệ thống cảnh báo sớm…

Đồng thời tiếp tục bàn thảo để đưa ra các sáng kiến, cơ chế, chính sách mới giữa khối Chính phủ, khối các thể chế tài chính công và tư, khối các doanh nghiệp và các nhà khoa học, để thực hiện được lộ trình một cách chắc chắn, chuyển đổi năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo, đảm bảo an ninh bền vững, giải quyết các vấn đề xã hội do tác động của quá trình chuyển đổi gây nên. Như vậy chúng ta sẽ tiếp tục thúc đẩy quá trình đàm phán để đảm bảo chuyển đổi năng lượng dựa trên công bằng, công lý.

Thứ hai, tiếp nối thành công của Hội nghị COP26, Việt Nam đã xây dựng được hình ảnh một quốc gia cam kết có trách nhiệm và tiên phong đi đầu trong việc chuyển đổi năng lượng, cùng với chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. Đây là nhiệm vụ vừa mang tính xu thế của thời đại, đồng thời là nhiệm vụ đặt ra hết sức cần thiết đối với Việt Nam, trong vấn đề chuyển đổi cơ cấu nền kinh tế sang chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Chúng ta sẽ tiếp tục thực hiện chủ trương này, đó là chung tay cùng bạn bè quốc tế để thể hiện vai trò, vị thế của Việt Nam, một đất nước uy tín và có trách nhiệm.

Chúng ta sẽ huy động các nguồn lực của các đối tác phát triển, học hỏi kinh nghiệm đồng thời tham gia vào nhiều sáng kiến, đặc biệt các sáng kiến để huy động nguồn lực tài chính, các sáng kiến liên quan quá trình chuyển đổi này, đặc biệt là vấn đề chuyển giao công nghệ. Đây là những việc mà Việt Nam sẽ triển khai nhiều hoạt động song phương với các tổ chức quốc tế đa phương, với các doanh nghiệp liên quan chuyển đổi năng lượng, tiếp xúc các thể chế tài chính lớn như Ngân hàng thế giới (World Bank) và các tổ chức khác.

Trên thực tế tại COP26, Việt Nam đã gửi thông điệp đó là cam kết và có trách nhiệm để thực hiện được “Net Zero” vào năm 2050. Việt Nam coi vấn đề chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo là chủ trương nhất quán và là mô hình kinh tế mà Việt Nam lựa chọn. Việt Nam sẵn sàng cùng với bạn bè quốc tế để thực hiện chuyển đổi này dựa trên yêu cầu đảm bảo công bằng và công lý.