Thực hiện Công ước Vienna về bảo vệ tầng ô-dôn, Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao là cơ quan đầu mối quốc gia triển khai thực hiện. Trong thời gian qua, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả trong quản lý, kiểm soát các chất làm suy giảm tầng ô-dôn được sử dụng chủ yếu trong sản xuất điều hòa không khí, thiết bị làm lạnh, sản xuất xốp, dập cháy và kiểm dịch hàng xuất khẩu.
Tiến sĩ Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu phát biểu tại Hội thảo
Theo đó, ngày 18/7, tại Hà Nội, Cục Biến đổi khí hậu (Bộ TN&MT) phối hợp cùng Ngân hàng Thế giới tổ chức Hội thảo tham vấn xây dựng Kế hoạch quản lý, loại trừ các chất HFC giai đoạn I và các chất HCFC giai đoạn III của Việt Nam với sự tham gia của đại diện các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan nghiên cứu, doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề có các hoạt động liên quan đến chất được kiểm soát; thảo luận, góp ý cho Kế hoạch quản lý, loại trừ các chất HFC giai đoạn I và các chất HCFC giai đoạn III của Việt Nam.
Đây cũng là cơ sở báo cáo những kết quả sau quá trình khảo sát, thu thập, phân tích dữ liệu và các phát hiện chính của khảo sát tiêu thụ các chất HCFC và HFC, đưa ra dự báo tăng trưởng, các kịch bản loại trừ dần các chất HFC ở Việt Nam và khuyến nghị cho việc thực hiện kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC giai đoạn III để đảm bảo việc tuân thủ cam kết quốc tế của Việt Nam; là các nội dung cơ bản quan trọng nhất của Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát theo Nghị định thư Montreal mà Cục Biến đổi khí hậu đang triển khai xây dựng.
Ông Ashraf El-Arini, Quản lý Dự án Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC của Việt Nam phát biểu tại Hội thảo
Thời gian qua, Cục Biến đổi khí hậu phối hợp với Ngân hàng Thế giới, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc thực hiện khảo sát, thu thập thông tin, số liệu về tình hình tiêu thụ các chất được kiểm soát tại Việt Nam. Với sự tham gia tích cực của các Bộ, ngành, cơ quan quản lý chuyên ngành, các tổ chức và nhiều chuyên gia trong lĩnh vực. Đến nay đã cơ bản nắm bắt được tình hình tiêu thụ và lĩnh vực sử dụng chính các chất HCFC, HFC tại Việt Nam, dự báo xu hướng tăng trưởng về nhu cầu sử dụng, dự kiến đề xuất một số biện pháp can thiệp về cơ chế, chính sách, đầu tư và hỗ trợ kỹ thuật cần thiết để đạt được mức giảm tiêu thụ theo cam kết quốc tế.
Phát biểu tại Hội thảo, Tiến sĩ Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cho biết, các chất HCFC đã được quản lý, loại trừ trải qua 2 giai đoạn Dự án Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC của Việt Nam (Dự án HPMP), do Quỹ đa phương tài trợ thông qua Ngân hàng Thế giới. Việt Nam sẽ tuân thủ lộ trình và dừng nhập khẩu các chất HCFC vào năm 2040. Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng Kế hoạch quốc gia quản lý, loại trừ các chất được kiểm soát theo Nghị định thư Montreal của Việt Nam để trình Thủ tướng trong tháng 9/2023. Một trong những nguyên tắc quan trọng của việc xây dựng Kế hoạch cho giai đoạn từ năm 2024 - 2045 là đảm bảo việc thực hiện cam kết quốc tế, đóng góp vào mục tiêu về giảm phát thải khí nhà kính, song vẫn bảo đảm phát triển kinh tế và đề ra các biện pháp tháo gỡ những khó khăn, rào cản để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Hội thảo làm rõ hơn nội dung với xu hướng gia tăng sử dụng các chất gây hiệu ứng nhà kính có tiềm năng làm nóng lên toàn cầu cao - các chất hydrofluorocarbon (HFC), là những chất được sử dụng để thay thế các chất HCFC - chất làm suy giảm tầng ô-dôn trong nhiều lĩnh vực... Ngày 04/9/2019, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 64/NQ-CP phê duyệt Bản sửa đổi, bổ sung Kigali về quản lý các chất HFC thuộc Nghị định thư Montreal nhằm không tăng lượng tiêu thụ và sẽ giảm lượng tiêu thụ các chất này theo lộ trình cam kết. Các chất HFC sẽ được quản lý, loại trừ từ năm 2024, không gia tăng lượng tiêu thụ trong giai đoạn 2024-2028 so với mức tiêu thụ trung bình (của 03 năm 2020, 2021 và 2022); giảm 10% trong giai đoạn 2029 - 2034; giảm 30% trong giai đoạn 2035-2039; giảm 50% trong giai đoạn 2040-2044; và giảm 80% từ năm 2045.
Quang cảnh Hội thảo
Ông Ashraf El-Arini, Quản lý Dự án Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC của Việt Nam giai đoạn II, Ngân hàng Thế giới nhận định, lộ trình hướng tới tuân thủ các mục tiêu loại trừ HFC giai đoạn 2024-2045 sẽ giúp Việt Nam tránh phát thải 1.974 triệu tCO2tđ/năm vào năm 2045 và đóng góp vào các mục tiêu khí hậu quốc gia. Nỗ lực quản lý mức tiêu thụ HFC cũng đồng thời thúc đẩy các hành động phát triển các-bon thấp.
Tại Hội thảo, đại diện Cục Biến đổi khí hậu đã có bài trình bày về tổng quan nghĩa vụ của Việt Nam đối với Nghị định thư Montreal và các quy định pháp lý liên quan. Đại diện Ngân hàng Thế giới và đơn vị tư vấn cũng chia sẻ báo cáo về kết quả khảo sát, thu thập, phân tích dữ liệu tiêu thụ các chất được kiểm soát tại Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2016 – 2022. Kết quả cho thấy, nhu cầu sử dụng các chất HCFC và HFC không ngừng tăng lên, đặc biệt là HFC (năm 2022 là hơn 5.600 tấn). Hiện nay, HFC đang được sử dụng trong 10 lĩnh vực khác nhau và dự báo, nhu cầu sẽ tiếp tục tăng.
Đại diện đơn vị tư vấn cho biết, đối với chất HCFC, Việt Nam đã gần thực hiện xong kế hoạch quản lý, loại trừ giai đoạn I, II và từ 2025 sẽ triển khai giai đoạn III. Khi đó, Việt Nam sẽ chỉ được nhập khẩu và sử dụng 1.300 tấn HCFC. Để đáp ứng nhu sử dụng vẫn rất lớn, chúng tôi hướng tới tăng cường kiểm soát rò rỉ và thực hiện thu hồi, tái chế, tái sử dụng chất HCFC, trọng tâm là lĩnh vực dịch vụ, nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước. Đối với HFC, chúng tôi sẽ đề xuất lộ trình chuyển đổi sang các môi chất lạnh tự nhiên thay thế.
N. Bách
Hai cơn bão số 10 và 11 đi qua, để lại những vết thương nặng nề cho miền núi phía Bắc và miền Trung. Nhưng trên mảnh đất ngập bùn, người dân vẫn kiên cường dựng lại mái nhà, khơi lại nguồn sống. Từ sự chỉ đạo sát sao của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đến sức mạnh đoàn kết của nhân dân, cả nước lại một lần nữa chứng minh: thiên tai có thể quật ngã đất, nhưng không thể quật ngã lòng người Việt Nam.
Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) vừa ra mắt bộ tài liệu 'Các biện pháp kỹ thuật để thích ứng, giảm thiểu thiệt hại do các loại hình thiên tai đối với sản xuất nông nghiệp'.
Gen Xanh không chỉ là cuộc thi đơn thuần mà còn là có ý nghĩa quan trọng nhằm xây dựng thế hệ trẻ Việt Nam tiên phong trong phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu.
Trong Kỳ 4, chúng ta đã phân tích vai trò của hợp tác quốc tế và tài chính khí hậu, chiếc “đòn bẩy” giúp Việt Nam tiếp cận công nghệ hiện đại, nguồn vốn xanh và tham gia thị trường tín chỉ carbon toàn cầu. Tuy nhiên, dù chính sách có rõ ràng và quốc tế có đồng hành, mọi cam kết sẽ chỉ là con chữ nếu không có những người trực tiếp thực hiện. Và những người đó chính là cộng đồng và doanh nghiệp, những chủ thể ở tuyến đầu biến mục tiêu giảm phát thải mê-tan thành hành động cụ thể.
Sau ba kỳ đầu tiên, chúng ta đã lần lượt phân tích bức tranh toàn cầu và cam kết của Việt Nam, các giải pháp trong nông nghiệp - chất thải và mặt trận then chốt năng lượng. Tuy nhiên, để biến những cam kết này thành hiện thực, Việt Nam không thể chỉ dựa vào nguồn lực trong nước. Hợp tác quốc tế và huy động tài chính khí hậu sẽ là chìa khóa mở ra cánh cửa thực thi, giúp Việt Nam vượt qua rào cản công nghệ, tài chính và quản lý.
Trong Bài 2, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã đi sâu vào tiềm năng và giải pháp giảm phát thải mê-tan trong nông nghiệp và quản lý chất thải - 02 lĩnh vực chiếm hơn 70% tổng phát thải quốc gia. Nhưng để hiện thực hóa cam kết giảm ít nhất 30% lượng phát thải vào năm 2030, Việt Nam không thể bỏ qua một “mặt trận” khác: năng lượng, đặc biệt là khai thác than và dầu khí. Đây là khu vực tiềm ẩn nguy cơ phát thải cao, nhưng cũng chính là nơi có thể giảm mạnh nếu tận dụng tốt công nghệ và chính sách.
