Kết quả, thành tựu tiểu biểu của Viện Khoa học Tài nguyên nước trong quá trình hình thành và phát triển

Viện Khoa học tài nguyên nước là tổ chức khoa học và công nghệ trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, được thành lập theo Quyết định số 1896/QĐ-TTg ngày 28/11/2017 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 838/QĐ-BTNMT ngày 16/3/2018 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Viện tổ chức Hội thảo với đối tác Hàn Quốc (9/2019)

Viện được thành lập với mục tiêu hỗ trợ tích cực trong công tác quản lý TNN chung của quốc gia; phát triển nhân lực ngành TN&MT gắn liền với phát triển KT-XH; đồng thời, thúc đẩy mạnh mẽ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Đội ngũ nghiên cứu của Viện năng động, sáng tạo, được dẫn dắt bởi những nhà khoa học đầu ngành có trình độ chuyên môn và giảng dạy cao, gồm: 01 PGS, 06 TS, 02 NCS và 17 Thạc sỹ.

Trong thời gian 5 năm hoạt động vừa qua, Viện đã và đang thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu về TNN, môi trường nước, cung cấp các bản tin dự báo, cảnh báo và thông báo về TNN gồm ô nhiễm nguồn nước, hạn hán, xâm nhập mặn..; nghiên cứu quản lý, khai thác, sử dụng hợp lý TNN, phòng chống ô nhiễm nguồn nước; đánh giá những vấn đề phát sinh trong quản lý nguồn nước và phát triển KT-XH; tham gia thực hiện các chương trình dự án, đề tài nghiên cứu KH&CN về môi trường, khí tượng thủy văn, hải dương học,… với hơn 40 đề tài, nhiệm vụ và dự án KH&CN trong và ngoài nước, góp phần thực thi Luật TNN năm 2012, bảo vệ nguồn nước, hỗ trợ nhiệm vụ QLNN về TN&MT nói chung và TNN nói riêng. Cụ thể:

Về nội dung hỗ trợ QLNN về TN&MT, Viện Khoa học TNN đã và đang thực hiện các nghiên cứu phục vụ điều chỉnh Luật TNN năm 2012; đề xuất nhiều giải pháp về trữ nước cho Đồng bằng sông Cửu Long; rà soát điều chỉnh quy trình vận hành liên hồ chứa sông Hồng, đánh giá sức chịu tải cho lưu vực sông Trà Khúc; xây dựng công nghệ cảnh báo sớm nguồn nước mùa cạn cho Đồng bằng sông Cửu Long; xây dựng hệ thống theo dõi và dự báo dòng chảy vào hồ chứa theo thời gian thực, áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo dự báo lưu lượng vào hồ chứa áp dụng cho lưu vực sông Ba, cảnh báo ngập lụt hạ lưu hồ chứa nước và đề xuất giải pháp ứng phó cho các hồ, đập và vùng hạ du trong các tình huống xả lũ, vỡ đập khu vực Bắc Trung Bộ; kiểm kê TNN,…

Bên cạnh nhiệm vụ hỗ trợ địa phương trong quản lý TNN, Viện cũng đã chủ trì nhiều nội dung được đặt hàng bởi các Sở KH&CN, Sở TN&MT như xây dựng hệ thống giám sát tự động và cảnh báo sớm chất lượng nước các sông Giá, sông Rế và sông Đa Độ phục vụ cấp nước sinh hoạt cho TP. Hải Phòng; ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo phục vụ dự báo và kiểm soát chất lượng nước lưu vực sông Nhuệ - Đáy trên địa bàn TP. Hà Nội; đánh giá khả năng tiếp nhận nước thải, sức chịu tải của nguồn nước sông, hồ trên địa bàn TP. Hải Phòng,…

Trong hoạt động hợp tác quốc tế, Viện thực hiện các hợp tác đa phương và song phương với các đối tác chủ chốt như: JICA, UNDP, World Bank, PACT Thái Lan, Đại sứ quán Hà Lan, Cơ quan Môi trường Hàn Quốc (Korean Environment Coorporation - KECO), Viện Thủy lợi Quốc gia Cu Ba, trường Đại học Gent của Vương quốc Bỉ, Ủy ban nguồn nước Ấn Độ (CWC) và các Viện thủy lợi và trường Đại học tại các quốc gia châu Á. Viện đã và đang thực hiện các nghiên cứu hỗ trợ cho đối tác cũng như nhận hỗ trợ để thực hiện các nghiên cứu cho Việt Nam về lĩnh vực TNN như nghiên cứu hiện trạng nguồn nước mặt và dự báo xâm nhập mặn tại lưu vực sông Cauto làm cơ sở đề xuất các giải pháp tăng cường sản xuất lúa gạo và và cải thiện cấp nước cho người dân theo như thỏa thuận trong Nghị định thư ký kết bởi Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Cộng hòa Cuba; ký kết ý định thư với Hà Lan về quản lý tổng hợp TNN và phối hợp trong nghiên cứu tìm giải pháp trữ nước tổng thể cho Đồng bằng sông Cửu Long; xây dựng hệ thống cảnh báo sớm và giám sát hạn hán khu vực Tây Nguyên nhận được sự hỗ trợ của trường Đại học Gent, Bỉ; xác định vị trí lắp đặt hệ thống quan trắc chất lượng nước tại tỉnh Tiền Giang với sự tài trợ của Chính phủ Hàn Quốc,... Đồng thời, Viện tiếp tục thực hiện vai trò đầu mối Mục tiêu phát triển bền vững thứ 6 của Liên hợp quốc về nước sạch và vệ sinh (SDG6) tại Việt Nam.

Viện cập nhật và ứng dụng công nghệ vào lĩnh vực tài nguyên nước

 Với hoạt động tư vấn, nhiệm vụ của Viện là cung cấp dịch vụ tư vấn có chất lượng cao để hỗ trợ phát triển KT-XH và phục vụ cho công tác quản lý TNN nói riêng và quản lý môi trường nói chung được tốt hơn. Viện đã thực hiện hơn 30 hợp đồng dịch vụ tư vấn về TNN cho các tỉnh thành khác nhau trên khắp cả nước.

Kết quả của các đề tài, nhiệm vụ và dự án KH&CN trong và ngoài nước được nghiệm thu đạt kết quả tốt và được các hội đồng nghiêm thu đánh giá cao.

Hiện nay, Viện Khoa học TNN đang quản lý hoạt động KH&CN theo hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015 và vận hành hệ thống giám sát và cảnh báo thiên tai theo thời gian thực tai website https://canhbaotainguyennuoc.wri.vn. Trong hoạt động nghiên cứu, nhiều tiến bộ kĩ thuật mới được chuyển giao và phát triển thông qua việc thực hiện các đề tài, dự án tăng cường năng lực như: Hệ thống dự báo toàn cầu (Global Forecasting System), Mô hình HEC - HMS (Hydrologic Engineering Center - Hydrologic Model System), Ứng dụng công nghệ máy bay không người lái (Unmanned Aerial Vehicles - UAV), Mô hình MIKE,…

Trong phương diện nghiên cứu khoa học, các cán bộ của Viện phát huy tính sáng tạo, năng động bằng các bài báo, công trình nghiên cứu về các đề tài liên quan đến TNN. Nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả cũng như nhóm tác giả trực thuộc Viện đã được công bố trên các tạp chí uy tín trong và ngoài nước. Đồng thời, năm 2022 Viện đã tổ chức Hội thảo tổng kết hoạt động KHCN của lĩnh vực TNN giai đoạn 2011 - 2021 và cho xuất bản “Tuyển tập Báo cáo khoa học Hội thảo: Ứng dụng KHCN trong quản lý TNN” tập hợp những công trình nghiên cứu nổi bật nhất.

             Viện Khoa học Tài nguyên nước