Mô hình chợ dân sinh giảm rác thải nhựa ở Hà Tĩnh

Trong những năm qua, mô hình “Chị em phụ nữ xách giỏ đi chợ” không còn xa lạ với chị em phụ nữ thành phố Hà Tĩnh. Việc xách giỏ nhựa, túi vải đi chợ đã góp phần tuyên truyền trong cán bộ, hội viên phụ nữ và người dân hạn chế sử dung túi ni lon trong sinh hoạt, hưởng ứng cuộc vận động xây dựng gia đình “5 không, 3 sạch” và phong trào chống rác thải nhựa để bảo vệ môi trường.

Thay đổi nhận thức

Với mong muốn mỗi tổ chức, mỗi gia đình, mỗi cá nhân nâng cao ý thức hạn chế tối đa, tiến tới không sử dụng túi ni lông và các sản phẩm nhựa dùng một lần trong sinh hoạt và phát động phong trào giảm nhựa trong cộng đồng đặc biệt là hướng tới các tiểu thương và phụ nữ trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh, Dự án Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương đã phối hợp với Hội LHPN thành phố xây dựng mô hình giảm rác thải nhựa tại chợ Hà Tĩnh.

“Giảm rác thải nhựa là việc cần làm ngay của chính mỗi người, vì sức khỏe của bản thân, của những người thân yêu và vì thiên nhiên trong sạch. Bạn có thể quyết định việc đó!” – Đây là thông điệp truyền đi từ WWF - Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên trong Chiến dịch truyền thông giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam.

Mô hình “Chợ dân sinh giảm rác thải nhựa” chợ giảm rác nhựa được thực hiện đồng loạt bằng nhiều hình thức: Tổ chức các hoạt động truyền thông, cung cấp thêm thông tin về ô nhiễm rác thải nhựa cho Ban Quản Lý chợ, tiểu thương tại chợ để nâng cao nhận thức của nhóm kinh doanh. Lắp đặt hệ thống 06 Pano tuyền truyền giảm nhựa tại các vị trí nổi bật. Nội dung tuyên truyền gần gũi đơn giản có thể thực hiện.

Hỗ trợ 500 túi đi chợ dùng nhiều lần (túi tái chế từ lưới và pano) để hạn chế phát sinh túi ni-lông mới. Huy động sự cam kết giảm thiểu túi ni-lông và rác nhựa 1 lần của ít nhất 50 tiểu thuơng tại chợ. Cung cấp 02 tủ chứa túi ni-lông sạch tái sử dụng (do hội viên Hội LHPN quyên góp và các tiểu thương sẽ sử dụng) nhằm giảm lượng ni-lông mới phát thải ra môi trường.

Thực hiện 15 cuộc tuyên truyền giảm sử dụng túi ni-lông và các sản phẩm nhựa dùng 1 lần khác tại 15 chi hội phường xã thuộc thành phố. Vận động hội viên giảm sử dụng túi ni-lông hoặc nếu có sử dụng thì thực hiện thu gom, quyên góp để tái sử dụng. Thực hiện truyền thông trên hệ thống loa phát thanh hàng ngày về mô hình tại chợ để tăng cường nhận thức cho tiểu thương và người đi chợ.

Ngày 17/5/2023, Hội LHPN thành phố đã tổ chức sự kiện truyền thông cho hơn 300 tiểu thương tại chợ Hà Tĩnh. Sự kiện có sự góp mặt của lãnh đạo tỉnh và thành phố Hà Tĩnh và ban quản lý chợ cho thấy quyết tâm cao của địa phương trong nỗ lực giảm thiểu rác thải nhựa.

Mô hình chợ giảm túi ni-lông tại chợ Hà Tĩnh với sự phối hợp giữa Dự án và Hội LHPN thành phố Hà Tĩnh đã đạt những kết quả ban đầu rất tích cực, từ việc truyền thông cho hơn 300 tiểu thương và khách hàng, vận động 50 tiểu thương tại chợ ký cam kết giảm rác nhựa, 12 kg túi ni-lông cũ sạch được hội viên Hội LHPN quyên góp và tái sử dụng từ tháng 5-9/2023, phát sóng các tin bài về việc vận hành mô hình trên các phương tiện truyền thông đại chúng...

Với các kết quả đó, Hội LHPN thành phố đã đề xuất Dự án tiếp tục hỗ trợ để nhân rộng mô hình này tới 2 chợ khác trên địa bàn thành phố là chợ Cầu Đông và chợ Trung Đình.

Để hành động lan tỏa

Đầu tháng 9/2023, Hội LHPN đã phối hợp với các ban ngành địa phương thực hiện truyền thông cho hơn 150 người là tiểu thương và khách hàng tại 2 chợ Cầu Đông và Trung Đình và nhận được quyên góp 2 kg túi ni-lông sạch tái sử dụng. Trong giai đoạn tiếp theo, Hội LHPN thành phố sẽ tiếp tục tuyên truyền vận động các tiểu thương tại chợ cam kết giảm túi ni lông và tái sử dụng những túi ni lông sạch đã được quyên góp. Các tiểu thương này sau khi nhận thức và cam kết sẽ là những tuyên truyền viên hiệu quả trong việc giảm túi ni-lông tại chợ và trong cộng đồng.

Với sự hỗ trợ của Dự án Giảm thiểu rác thải nhựa, Hội LHPN Hà Tĩnh đã tổ chức hội nghị phát động phong trào chống rác thải trong đội ngũ cán bộ 13 huyện, thành, thị và các đơn vị trực thuộc. Theo đó, các đơn vị đã triển khai kế hoạch tổ chức phát động trong cán bộ hội viên phụ nữ. Kết quả đến nay, đã triển khai đến tận 100% cán bộ hội từ tỉnh đến cơ sở. Hiện nay, các cấp hội đang tập trung tuyên truyền, hướng dẫn đến các đối tượng hội viên phụ nữ.

Định hướng tiếp theo của mô hình, Hội LHPN sẽ chú trọng công tác tuyên truyền và vận động chị em hội viên thực hành việc mang túi cá nhân/túi dùng nhiều lần khi đi chợ để cùng góp phần giảm phát thải lượng túi mới từ các hoạt động mua sắm thường nhật.

Thông qua chương trình, mong muốn tuyên truyền đến đông đảo người dân, Dự án Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương cũng như Hội LHPN các tiểu thương và đoàn viên thanh niên nâng cao tinh thần trách nhiệm, tích cực tham gia, tổ chức các hoạt động chống rác thải nhựa bằng các sáng kiến và hành động cụ thể, thiết thực. Thay đổi thói quen, nói không với các sản phẩm nhựa sử dụng một lần, túi ni-lông thông qua việc mua sắm, trong sinh hoạt, làm việc, lao động thường ngày; sử dụng thay thế bằng các loại sản phẩm thân thiện với môi trường. Tham gia tích cực các hoạt động bảo vệ môi trường tại nơi sinh sống bằng những hành động nhỏ nhất như phân loại, tái chế, tái sử dụng chất thải, sử dụng tiết kiệm nguyên, nhiên liệu; lên án kịp thời những hành vi gây ô nhiễm môi trường, thói quen sử dụng lãng phí tài nguyên, năng lượng…

Hoạt động bảo vệ môi trường, nâng cao nhận thức cho phụ nữ, đoàn viên, thanh niên về phong trào chống rác thải nhựa, bảo vệ môi trường sống đã được các cấp bộ đoàn toàn tỉnh triển khai thường xuyên, liên tục. Nổi bật như việc tổ chức đồng loạt các “Ngày Chủ nhật xanh”, tổ chức cuộc thi "Thách thức để thay đổi", cuộc thi "Hành trình thứ 2 của lốp xe", thực hiện các công trình thanh niên “Biến điểm rác thành vườn hoa thanh niên”, công trình “Tranh tường bích họa”, “Cột điện nở hoa”, “Tường tranh thanh niên”… Các hoạt động đã thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên, tình nguyện bảo vệ môi trường bằng các hành động thiết thực, phát huy tinh thần tình nguyện, sáng tạo của đoàn viên, thanh niên.

Từ những hành động tưởng chừng rất nhỏ nhưng đã góp phần tích cực trong việc thay đổi thói quen hằng ngày, xây dựng và hình thành ý thức hạn chế túi nilon, đồ nhựa dùng 1 lần của chị em phụ nữ. Với hành động nhỏ nhưng mang ý nghĩa lớn đã mang lại những thay đổi tích cực trong ý thức và thói quen của mỗi người. Đồng thời, cùng lan toả hành động đẹp và thể hiện vai trò, trách nhiệm của phụ nữ đối với công tác giữ gìn, bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp.

Diệp Anh