Thừa Thiên Huế thường xuyên gánh chịu ảnh hưởng của thiên tai, biến đổi khí hậu nên công tác phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu luôn được cấp ủy Đảng, chính quyền đặc biệt quan tâm thực hiện nhằm giảm đến mức thấp nhất thiệt hại về người, tài sản và môi trường, góp phần quan trọng trong việc bảo đảm phát triển bền vững của tỉnh.
.jpg)
Hạn hán xảy ra khiến người nông dân Huế khốn khó
Thiên tai, khí tượng thủy văn và công tác phòng chống
Thừa Thiên Huế là một tỉnh có yếu tố địa hình và vị trí đặc biệt về địa lý, nên hàng năm thường chịu ảnh hưởng của nhiều loại thiên tai, trong đó bão và lũ lụt gây nhiều thiệt hại về người và tài sản. Điển hình như cơn bão năm 1985 (Cecil), bão số 6 năm 2006 (Xansane), bão số 9 năm 2009 (Ketsana), trận lũ năm 1983. Đặc biệt, trận lũ lịch sử tháng 11/1999 xảy ra từ ngày 1 đến ngày 6/11/1999 toàn tỉnh đã có mưa to gây nên trận lũ lịch sử chưa từng có trong gần 100 năm. Năm 2021, thiên tai gây ra ngập lụt, ngập úng kéo dài tại nhiều vùng thấp trũng ven sông, ven phá, gây sạt lở đất tại vùng núi, giao thông chia cắt, đi lại khó khăn. Song song với thiên tai, dịch bệnh Covid-19 cũng ảnh hưởng nặng nề đến đời sống dân sinh, KT-XH trên địa bàn tỉnh.
Thiên tai diễn ra dị thường, khốc liệt, không theo quy luật, với quy mô rộng lớn, cường độ rất mạnh và gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Trên địa bàn tỉnh, nhiều vùng có nguy cơ trượt lở đất đá cao, nhiều khu vực có nguy cơ rất cao. Các đợt thiên tai mưa lũ lớn kéo dài gây ra tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển; trượt lở đất đá ở các tuyến giao thông, đầu mối công trình hồ đập thủy điện. Tỉnh có hơn 64 km/tổng chiều dài các sông 1.056 km hiện đang bị sạt lở nặng tập trung chủ yếu các sông như: Sông Hương, sông Bồ, sông Ô Lâu, sông Phú Bài, sông Nong, sông Truồi,... ảnh hưởng trực tiếp đến hàng ngàn hộ dân sinh sống sát bờ sông, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, ảnh hưởng các công trình di tích lịch sử, các công trình hạ tầng kỹ thuật của địa phương, ảnh hưởng giao thông đi lại. Hơn 10 km trên tổng số 127 km bờ biển bị sạt lở nặng tập trung các khu vực như: Phong Hải - huyện Phong Điền; Quảng Công, Quảng Ngạn - huyện Quảng Điền; Hải Dương - thị xã Hương Trà; thị trấn Thuận An, Phú Thuận, Phú Hải, Phú Diên, Vinh Thanh - huyện Phú Vang; Vinh Hải và Vinh Hiền - huyện Phú Lộc đe dọa đến tính mạng và tài sản của hơn 1.000 hộ dân cũng như cơ sở hạ tầng, KT-XH khu vực ven biển của tỉnh.
Báo cáo của Ban chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh cho biết, hiện nay toàn tỉnh có hơn 12,4 km bờ biển (trong tổng số 127 km bờ biển) bị sạt lở nặng tập trung các khu vực các huyện như Phong Điền, Quảng Điền, Phú Vang, Phú Lộc. Vào mùa mưa bão tốc độ xói lở trung bình hàng năm từ 3-5 m có nơi từ 5-7 m. Đặc biệt, điểm sạt lở bờ biển tại xã Phú Thuận (huyện Phú Vang) bờ biển xâm thực sâu vào đất liền từ 10-30 m, ảnh hưởng ảnh hưởng trực tiếp đến 500 hộ dân.
Một số giải pháp trong phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu
Trong PCTT, Thừa Thiên Huế, luôn nhận được sự chỉ đạo kịp thời, sát sao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ,... có nhận định ngay từ đầu năm về tình hình thiên tai, KTTV, khả năng xảy ra bão mạnh, lũ lớn do tác động của BĐKH. Do đó, cấp ngành, địa phương trong tỉnh có kế hoạch chuẩn bị, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai kịp thời và có hiệu quả. Nhờ thông tin về thiên tai đã về thực sự về tận cơ sở, đến được với đại đa số người dân trên toàn tỉnh chủ động và kịp thời triển khai, chấp hành thực hiện các biện pháp ứng phó với thiên tai do các cấp, ban ngành đã đề ra. Nhận thức, ý thức PCTT của cán bộ và nhân dân được nâng cao, cùng với hệ thống thông tin truyền tin cảnh báo thiên tai được tăng cường sâu rộng là những nhân tố đặc biệt quan trọng để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.
Năng lực phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai nhất là sự quan tâm đầu tư trong nhiều năm qua của nhà nước và nhân dân trong việc xây dựng các hồ đập thủy lợi thủy điện, đặc biệt là vai trò của hồ Tả Trạch cắt giảm lũ cho vùng hạ lưu sông Hương; các công trình PCTT đê kè, cầu cống, đường sá, nhà chống bão, nâng cấp tầng hóa, kiên cố nhà cửa, hệ thống thông tin truyền thông,... đã góp phần đáng kể giảm thiểu tác động của thiên tai.
Sự phối hợp của các ngành, địa phương, đơn vị trong tỉnh trong công tác ứng phó, khắc phục hậu thiên tai đã được nâng lên; công tác truyền tin, cung cấp số liệu KTTV, sự phối hợp của các đơn vị quản lý khai thác hồ đập, các chủ hồ đã có nhiều tiến bộ hơn so với trước. Hệ thống trạm quan trắc KTTV trên địa bàn tỉnh còn nhiều khó khăn, nhưng công tác dự báo mưa đã có nhiều cải thiện ngày càng tốt hơn, kết hợp việc hệ thống đo mưa tự động Vrain, các trạm mưa của các hồ đập, cùng với hệ thống hạ tầng thông tin được cải thiện đã góp phần tích cực cho công tác tham mưu dự báo, tính toán các phương án vận hành hồ chứa, liên hồ chứa trên địa bàn tỉnh đạt hiệu quả vừa đảm bảo an toàn công trình hồ đập, vừa đảm bảo an toàn vùng hạ du, hạn chế thiệt hại do lũ. Việc áp dụng KHCN, sử dụng các phần mềm cảnh báo thiên tai như: Windy, typhoon hay sử dụng thông tin Cơ quan khí tượng Nhật Bản, hải quân Mỹ và trực tiếp là những công cụ dự báo cảnh báo thiên tai của Trung tâm dự báo KTTV quốc gia, hệ thống thông tin thiên tai của Ban Chỉ đạo trung ương về PCTT, phần mềm theo dõi hệ thống hồ chứa của Bộ NN&PTNT,... đã giúp tỉnh chủ động trong công tác phòng chống thiên tai. Ông Phan Thanh Hùng, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết: Dưới tác động của BĐKH đang diễn ra với mức độ khốc liệt, bất thường, khó đoán định, có thể vượt xa sự chuẩn bị ứng phó của các cấp chính quyền và cộng đồng, tỉnh cũng đã và đang triển khai nhiều phương án để ứng phó với thiên tai. Theo đó, tinh thần chính vẫn là “sẵn sàng đối diện, sẵn sàng ứng phó trong mọi tình huống”, bảo vệ tính mạng con người phải đặt lên hàng đầu. Phát huy phương châm “4 tại chỗ”, phương châm này được áp dụng rất hiệu quả và là nhân tố quyết định trong công tác PCTT. Tỉnh đã chỉ đạo các sở, ban, ngành kiểm kê nguồn nước trữ trong các hồ chứa thủy điện theo từng giai đoạn để kịp thời điều chỉnh kế hoạch cấp nước cho hạ du các hồ chứa nước thủy điện trong mùa khô 2022, trong đó tập trung ưu tiên cấp nước cho dân sinh, sản xuất nông nghiệp và các ngành kinh tế khác. Cùng với đó, theo dõi chặt chẽ thông tin dự báo KTTV, kế hoạch vận hành của các nhà máy thủy điện, các hồ chứa nước thủy lợi để vận hành phù hợp, chỉ đạo vận hành bổ sung nguồn nước theo nhu cầu bảo đảm phục vụ sản xuất nông nghiệp và cấp nước dân sinh, đồng thời phải bảo đảm an toàn tuyệt đối đập, hồ chứa nước.
Hiện nay, Thừa Thiên Huế đang triển khai Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với những tác động của BĐKH cho các cộng đồng dễ bị tổn thương ven biển Việt Nam” do Quỹ khí hậu xanh tài trợ không hoàn lại thông qua Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP). Qua đó, hỗ trợ xây 581 nhà chống chịu bão, lụt với số tiền hơn 25,6 tỷ đồng. Năm 2022 tỉnh tiếp tục thực hiện hỗ trợ xây dựng 150 nhà ở chống chịu bão lụt và trồng mới 40 ha rừng ngập mặn ven biển tại xã Hương Phong, TP. Huế với tổng kinh phí hơn 24,3 tỷ đồng.
Được biết, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã ban hành Quyết định số 1720/QĐ-UBND ban hành Kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050. Mục tiêu tổng quát của Kế hoạch hành động nhằm nâng cao khả năng ứng phó với BĐKH của cơ quan quản lý các cấp và cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của Tỉnh trong bối cảnh BĐKH; định kỳ rà soát, điều chỉnh, bổ sung cơ chế, chính sách, chiến lược gắn với tăng trưởng xanh, thích ứng BĐKH và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính phù hợp với định hướng phát triển mới. Tận dụng các cơ hội phát triển theo hướng các-bon thấp, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, phòng tránh, cảnh báo thiên tai, giảm thiểu những hiểm họa của BĐKH và qua đó, đóng góp tích cực vào việc thực hiện hiệu quả công tác ứng phó với BĐKH của địa phương.
NGUYỄN HOÀNG NAM
Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn Thừa Thiên Huế
Gen Xanh không chỉ là cuộc thi đơn thuần mà còn là có ý nghĩa quan trọng nhằm xây dựng thế hệ trẻ Việt Nam tiên phong trong phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu.
Trong Kỳ 4, chúng ta đã phân tích vai trò của hợp tác quốc tế và tài chính khí hậu, chiếc “đòn bẩy” giúp Việt Nam tiếp cận công nghệ hiện đại, nguồn vốn xanh và tham gia thị trường tín chỉ carbon toàn cầu. Tuy nhiên, dù chính sách có rõ ràng và quốc tế có đồng hành, mọi cam kết sẽ chỉ là con chữ nếu không có những người trực tiếp thực hiện. Và những người đó chính là cộng đồng và doanh nghiệp, những chủ thể ở tuyến đầu biến mục tiêu giảm phát thải mê-tan thành hành động cụ thể.
Sau ba kỳ đầu tiên, chúng ta đã lần lượt phân tích bức tranh toàn cầu và cam kết của Việt Nam, các giải pháp trong nông nghiệp - chất thải và mặt trận then chốt năng lượng. Tuy nhiên, để biến những cam kết này thành hiện thực, Việt Nam không thể chỉ dựa vào nguồn lực trong nước. Hợp tác quốc tế và huy động tài chính khí hậu sẽ là chìa khóa mở ra cánh cửa thực thi, giúp Việt Nam vượt qua rào cản công nghệ, tài chính và quản lý.
Trong Bài 2, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã đi sâu vào tiềm năng và giải pháp giảm phát thải mê-tan trong nông nghiệp và quản lý chất thải - 02 lĩnh vực chiếm hơn 70% tổng phát thải quốc gia. Nhưng để hiện thực hóa cam kết giảm ít nhất 30% lượng phát thải vào năm 2030, Việt Nam không thể bỏ qua một “mặt trận” khác: năng lượng, đặc biệt là khai thác than và dầu khí. Đây là khu vực tiềm ẩn nguy cơ phát thải cao, nhưng cũng chính là nơi có thể giảm mạnh nếu tận dụng tốt công nghệ và chính sách.
Trong Kỳ 1 của loạt bài, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã phác họa bức tranh toàn cầu về khí mê-tan - loại khí có sức nóng gấp 28 lần CO₂ trong chu kỳ 100 năm và tới 80 lần trong 20 năm cũng như cam kết mạnh mẽ của Việt Nam khi tham gia Global Methane Pledge, đặt mục tiêu giảm ít nhất 30% phát thải vào năm 2030 so với 2020. Bước sang Kỳ 2, bài viết đi sâu vào hai lĩnh vực phát thải lớn nhất của Việt Nam: nông nghiệp và quản lý chất thải, nơi chiếm hơn 70% tổng lượng mê-tan quốc gia. Đây không chỉ là thách thức, mà còn là cơ hội vàng để Việt Nam hiện thực hóa cam kết toàn cầu, đồng thời đem lại lợi ích thiết thực cho kinh tế và xã hội.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, khí mê-tan, loại khí nhà kính có sức nóng gấp 28 lần CO₂ - đang trở thành tâm điểm trong các nỗ lực toàn cầu. Việt Nam, cùng hơn 150 quốc gia, đã tham gia Cam kết giảm phát thải mê-tan toàn cầu (Global Methane Pledge) với mục tiêu cắt giảm ít nhất 30% vào năm 2030 so với mức năm 2020. Bên lề Hội thảo “Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về giảm phát thải khí mê-tan” tổ chức ngày 25/9/2025 tại Hà Nội, nhiều chuyên gia và nhà quản lý đã chia sẻ về lộ trình hành động, những thách thức cũng như cơ hội để Việt Nam thực hiện thành công cam kết này.
