Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho ngành thủy sản trong thời kỳ hội nhập

Ngành thủy sản Việt Nam đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng hiện đại, bền vững và hội nhập sâu rộng nên yêu cầu về đội ngũ nguồn nhân lực có chuyên môn cao trở thành yếu tố quyết định. Với vai trò là một trong những đơn vị đào tạo hàng đầu, Khoa Thủy sản (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) thời gian qua đã nỗ lực đổi mới toàn diện công tác đào tạo, từng bước nâng cao chất lượng giảng dạy, nghiên cứu và gắn kết chặt chẽ với thực tiễn sản xuất.

Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, lấy người học làm trung tâm

Theo PGS, TS. Kim Văn Vạn, Trưởng Khoa Thủy sản, đội ngũ cán bộ giảng dạy là “xương sống” trong hoạt động đào tạo. Hiện nay, Khoa Thủy sản có 26 cán bộ, trong đó 14 giảng viên, gồm 3 phó giáo sư, tiến sỹ, 6 tiến sỹ và 5 thạc sỹ, với mặt bằng chung thì đây là một cơ cấu mạnh so với quy mô hiện tại của Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Trong năm 2024 vừa qua, Khoa tiếp tục chú trọng bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho giảng viên, trong đó có cán bộ đang đào tạo nghiên cứu sinh và hai cán bộ trúng tuyển nghiên cứu sinh tại Học viện. Đây là bước đi quan trọng nhằm bổ sung nguồn lực khoa học trẻ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hoạt động đào tạo và nghiên cứu.

Bên cạnh đó, giảng viên trong khoa luôn tích cực tham gia các lớp bồi dưỡng, cập nhật phương pháp giảng dạy, công nghệ thông tin, nghiệp vụ sư phạm và các khóa tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp. Hoạt động này góp phần thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy và học, tăng tính tương tác và khả năng ứng dụng thực tế trong từng bài giảng.

Năm 2024 vừa qua là năm đánh dấu nhiều kết quả nổi bật trong đào tạo bậc đại học. Nhờ tăng cường quảng bá ngành, đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp và xây dựng các kênh truyền thông, Khoa Thủy sản đã tuyển sinh được 43 sinh viên khóa 69 cho hai ngành Nuôi trồng thủy sản và Bệnh học thủy sản,  tăng nhiều so với các năm trước.

Trong công tác giảng dạy, các giảng viên thực hiện đầy đủ, nghiêm túc số tiết theo quy định; sử dụng 100% phương tiện hỗ trợ giảng dạy; tích cực đổi mới phương pháp theo hướng: Khuyến khích sinh viên tự nghiên cứu thông qua tiểu luận và chuyên đề. Tăng cường đưa sinh viên đi tham quan, khảo sát tại doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trang trại. Gắn giảng dạy lý thuyết gắn với mô phỏng, thực hành và các tình huống sản xuất thực tế nhằm giúp sinh viên khi ra trường vừa có kỹ năng vừa có chuyên môn, đáp ứng nhu cầu thực tế của đơn vị tuyển dụng.

Nhờ đó, chất lượng giảng dạy được sinh viên và học viên đánh giá cao, trong đó là sự nhiệt tình của giảng viên, chương trình học cập nhật và sự hỗ trợ sát sao trong học tập. Đặc biệt, Khoa Thủy sản xem thực hành – thực tập là “linh hồn” của đào tạo. Trong năm qua, Khoa đã tổ chức nhiều hoạt động như: Thực tập môn học tại hệ thống ao nuôi, phòng thí nghiệm và các mô hình tại cơ sở. Thực tập giáo trình cho sinh viên tại nhiều cơ sở sản xuất và viện nghiên cứu…

“Một điểm đáng tự hào của Khoa Thủy sản là, qua khảo sát năm 2024, 100% sinh viên ngành Nuôi trồng thủy sản tốt nghiệp năm 2023 có việc làm, làm việc tại doanh nghiệp FDI, viện nghiên cứu, cơ quan nhà nước hoặc tự mở trang trại. Sinh viên ngành Bệnh học thủy sản tiếp tục duy trì tỷ lệ việc làm cao, phù hợp với nhu cầu lớn của thị trường đối với nhân lực thú y thủy sản. Đây là minh chứng rõ ràng cho chất lượng đào tạo gắn với thực tiễn mà khoa đang theo đuổi” – PGS, TS. Kim Văn Vạn chia sẻ.

Đẩy mạnh đào tạo sau đại học gắn với nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ

Khoa Thủy sản không chỉ mạnh trong đào tạo đại học mà còn là đơn vị có uy tín về đào tạo sau đại học trong lĩnh vực khoa học thủy sản. Trong năm 2024, Khoa đã tổ chức cho 9 học viên cao học khóa 31 bảo vệ luận văn. Học viên sau đại học đánh giá cao sự linh hoạt trong chương trình đào tạo và chất lượng hướng dẫn của giảng viên.

Đặc biệt, Khoa Thủy sản đã hoàn thành mở ngành tiến sĩ ngành Nuôi trồng thủy sản và đã tuyển sinh được 5 nghiên cứu sinh, khẳng định vị thế khoa học của đơn vị. Hoạt động này tạo tiền đề để Khoa Thủy sản trở thành trung tâm đào tạo, nghiên cứu thủy sản hàng đầu cả nước. Hoạt động nghiên cứu khoa học của Khoa Thủy sản thời gian qua tiếp tục khởi sắc với 1 đề tài cấp quốc gia, 2 đề tài cấp bộ, 2 đề tài cấp học viện được nghiệm thu, 8 đề tài sinh viên nghiên cứu khoa học.

Đặc biệt, Khoa luôn duy trì hai nhóm nghiên cứu chủ lực là Dinh dưỡng – Thức ăn và Nuôi trồng thủy sản, Bệnh thủy sản. Các nhóm đều hoàn thành vượt tiến độ và có nhiều bài báo quốc tế, trong đó có 7 bài đăng tạp chí uy tín. Sự gắn kết giữa đào tạo – nghiên cứu – chuyển giao giúp sinh viên có môi trường thực hành tốt hơn, đồng thời khẳng định vị thế của Khoa trong cộng đồng khoa học thủy sản.

Trong thời đại toàn cầu hóa giáo dục, hợp tác quốc tế đóng vai trò hết sức quan trọng, PGS, TS. Kim Văn Vạn cho biết, năm 2024 vừa qua, các giảng viên khoa đã tham dự các hội thảo tại Pháp, Áo, Indonesia… Các hội thảo này vừa giúp các giảng viên của Khoa cập nhật những kiến thức mới, chuyên sâu từ các nước phát triển đồng thời giúp Khoa mở rộng quan hệ với các đối tác trong giáo dục, đào tạo. Khoa cũng đón nhận học viên trao đổi từ Đại học SWUST (Trung Quốc), đây là cơ hội để sinh viên, giảng viên của Khoa mở rộng hiểu biết và có cơ hội hợp tác quốc tế.

Ngoài ra, Khoa Thủy sản còn phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp trong quảng bá tuyển sinh, tổ chức thực tập, đào tạo chuyên đề, tuyển dụng sinh viên, lập quỹ học bổng hỗ trợ đào tạo và nghiên cứu… Sự kết nối này giúp chương trình đào tạo bám sát nhu cầu nhân lực của thị trường. Môi trường sinh viên năng động giúp rèn luyện kỹ năng mềm, gắn kết cộng đồng học tập và tăng cường năng lực nghề nghiệp khi ra trường.

Để đáp ứng nhu cầu phát triển ngành nông nghiệp và môi trường nói chung, ngành thủy sản nói riêng, đặc biệt là Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá giáo dục, coi giáo dục là nhân tố quyết định vận mệnh của dân tộc, Khoa Thủy sản đặt ra nhiều nhiệm vụ trọng tâm như: Tiếp tục đổi mới chương trình đào tạo, tăng cường thực hành, thực tập và chuẩn hóa học phần theo định hướng hiện đại. Đẩy mạnh tuyển sinh đại học, cao học và tiến sĩ, đặc biệt chú trọng ngành thủy sản để đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực lớn của xã hội. Tổ chức các đợt thực tập giáo trình và thực tế tại doanh nghiệp, viện nghiên cứu, địa phương. Tăng cường sự tham gia của chuyên gia quốc tế trong giảng dạy và nghiên cứu…

“Mặc dù còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, nhân lực và nguồn tuyển sinh nhưng với những kết quả đã đạt được trong đào tạo, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế và công tác sinh viên cho thấy Khoa Thủy sản đang đi đúng hướng, vững bước trên con đường hiện đại hóa và hội nhập. Với tinh thần đoàn kết, sáng tạo và chủ động đổi mới, Khoa Thủy sản sẽ tiếp tục khẳng định vị thế của một trung tâm đào tạo uy tín, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của ngành thủy sản nước nhà. Và với định hướng rõ ràng và sự quyết tâm đổi mới, Khoa Thủy sản đặt mục tiêu trở thành đơn vị đào tạo, nghiên cứu tiên phong trong khoa học và công nghệ thủy sản, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành thủy sản Việt Nam trong giai đoạn mới” – PGS, TS. Kim Văn Vạn nhấn mạnh.