Đo đạc và bản đồ là một ngành kỹ thuật, có truyền thống hơn 60 năm xây dựng và phát triển, hạ tầng đo đạc bản đồ cơ bản, dữ liệu địa không gian ngày càng được hoàn thiện cả về công tác quản lý nhà nước, và chức năng cung cấp cho các ngành, các cấp, cho người dân và xã hội nguồn thông tin dữ liệu địa lý vô cùng quan trọng.

Là Ngành có mức độ số hóa cao, công nghệ hiện đại, tiên tiến, đến nay hầu hết các sản phẩm, dữ liệu ĐĐ&BĐ đều được cung cấp, lưu trữ và chia sẻ ở dạng số. Điều này cho thấy những chủ trương, định hướng và chiến lược phát triển của Ngành trong các giai đoạn vừa qua đã đúng với chủ trương, quan điểm của Đảng và nhà nước trong hoạt động điều tra cơ bản về các khoa học Trái đất.

Ngành đã có nhiều đóng góp cho Bộ TN&MT nói riêng và các cấp, các ngành và xã hội nói chung. Dữ liệu bản đồ địa hình số, cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia, các mạng lưới đo đạc quốc gia là những số liệu điều tra cơ bản đồng bộ, đảm bảo cung cấp kịp thời cho các ứng dụng của xã hội số.

Vai trò của công tác nghiên cứu khoa học công nghệ trong lĩnh vực ĐĐ&BĐ được xác định là vô cùng quan trọng, bởi vì Nghiên cứu khoa học nhằm tạo nền tảng cơ sở và luận cứ khoa học cho xây dựng văn bản pháp luật phục vụ hoạt động quản lý nhà nước; nghiên cứu khoa học sẽ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số quốc gia, cung cấp các số liệu, dữ liệu về đo đạc, bản đồ, viễn thám và thông tin địa lý, làm nền tảng cho phát triển các ứng dụng trong không gian như: Quy hoạch, kế hoạch và quản lý xã hội; nghiên cứu khoa học để đưa các công nghệ mới, thiết bị mới, giải pháp mới, sản phẩm mới trong thu nhận, xử lý, cung cấp và chia sẻ dữ liệu không gian địa lý đầy đủ, chính xác, kịp thời, phục vụ các yêu cầu của quản lý nhà nước về lãnh thổ, đất đai, tài nguyên thiên nhiên, phát triển KT-XH; bảo đảm QP-AN, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.

Với vai trò như vậy, trách nhiệm của công tác nghiên cứu khoa học và của đội ngũ các nhà khoa học phải là những người đi tiên phong trong tìm tòi, đổi mới và sáng tạo trong bối cảnh của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư.

Từ những yêu cầu và thách thức đó, công tác nghiên cứu KHCN một lần nữa khẳng định đúng và rõ ràng hơn về vai trò, vị thế và tầm vóc của hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia hiện nay, trao đổi kết quả nghiên cứu mới, định hướng cho phát triển ứng dụng, lựa chọn các công nghệ và thiết bị cho tương lai, đóng góp thiết thực cho sự phát triển chung của Ngành cũng như nền khoa học ĐĐ&BĐ Việt Nam.

Năm 2021, mặc dù trải qua một năm với không ít khó khăn do dịch bệnh Covid-19, nhưng các cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Tổng cục Môi trường đã thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, đạt nhiều kết quả rất đáng khích lệ, thay đổi căn bản so với năm 2020. Trong đó, công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật được quan tâm thực hiện với khối lượng lớn, triển khai đồng bộ, nhịp nhàng, xuyên suốt, khoa học bảo đảm tiến độ và chất lượng trong bối cảnh thường xuyên phải làm việc trực tuyến, online,… Tổng cục đã trình ban hành được 2 nghị định, 4 quyết định, 1 chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và 1 thông tư của Bộ để tạo sự đồng bộ với các Luật mới được Quốc hội thông qua.

Bước sang năm 2022, là năm đầu tiên triển khai Luật BVMT 2020 với rất nhiều cơ chế, chính sách mới, tạo nền tảng thúc đẩy tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác BVMT trong thời gian tới. Vì vậy, ngay từ đầu năm, Tổng cục cần xây dựng Kế hoạch công tác một cách cụ thể, chi tiết, trên cơ sở xác định rõ những thời cơ và thách thức, khắc phục ngay những tồn tại và hạn chế, phấn đấu hoàn thành tốt yêu cầu nhiệm vụ mà thực tiễn đặt ra. Theo đó, Tổng cục cần tập trung một số vấn đề trọng tâm như:

Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến những nội dung, chính sách mới của Luật BVMT 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm, xuyên suốt trong năm 2022 và cả những năm tiếp theo. Đồng thời, xây dựng, hoàn thiện và trình đúng thời hạn các văn bản được giao; kiểm soát chặt chẽ việc tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính về môi trường, đảm bảo không để chậm xử lý hồ sơ, nhất là trong giai đoạn chuyển tiếp.

Chủ động thực hiện các hoạt động giám sát về môi trường đối với các cơ sở, dự án lớn có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao, đảm bảo các dư án vận hành, an toàn về môi trường; tăng cường công tác hậu kiểm; tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BVMT có trọng tâm, trọng điểm; rà soát, đánh giá, bảo đảm điều kiện về nguồn lực và nhân lực cần thiết để triển khai thi hành Luật BVMT; tăng cường sự tham gia của các Bộ, ngành trong thực hiện nhiệm vụ QLNN về BVMT. Xây dựng cơ chế phối hợp đồng bộ, hiệu quả, trong đó xác định và làm rõ vai trò thống nhất quản lý của Bộ TN&MT, vai trò tham gia quản lý của các bộ, ngành có liên quan trong QLNN về BVMT.

Ứng dụng CNTT trong thời gian qua đã góp phần thực hiện công tác cải cách hành chính, giảm giấy tờ, nâng cao năng suất lao động, tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong chỉ đạo, điều hành và chuyên môn nghiệp vụ cho toàn ngành TN&MT mà Cục CNTT&DL TN&MT đóng vai trò là một đơn vị chủ chốt trong việc triển khai hoạt động này.

Trong thời gian tới, Cục cần phát huy hơn nữa trí tuệ, tập trung nguồn lực, nỗ lực hoàn thành các đề án, dự án đảm bảo tiến độ, chất lượng các nhiệm vụ được giao. Trong đó ưu tiên nguồn lực thực hiện Dự án Kết nối liên thông, tích hợp Cổng dịch vụ công trực tuyến, một cửa điện tử Bộ TN&MT với Cổng dịch vụ công quốc gia; nhiệm vụ Kết nối, liên thông cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia; triển khai các dịch vụ công trực tuyến thiết yếu nâng cao chỉ số Chính phủ điện tử Việt Nam; triển khai ứng dụng Chính phủ điện tử, hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu phục vụ tạo nền tảng tiến tới Chính phủ số,…

Phát huy hơn nữa vai trò “nhạc trưởng” trong xây dựng cơ sở dữ liệu Ngành, Cục cần tập trung xây dựng kiến trúc tổng thể hệ thống thông tin quan trắc TN&MT quốc gia bao gồm: Mô hình kiến trúc tổng thể, thiết kế CSDL quan trắc quốc gia và kho dữ liệu gốc về quan trắc TN&MT. Đây là cơ sở cho việc xây dựng, quản lý, triển khai, duy trì và vận hành Hệ CSDL quốc gia về quan trắc TN&MT cho Bộ TN&MT, các bộ, ngành, địa phương và các tổ chức, cá nhân có liên quan. Đặc biệt, trong bối cảnh Chính phủ, Bộ TN&MT đang đẩy mạnh ứng dụng CNTT, triển khai Chính phủ điện tử, chuyển đổi số, Cục CNTT&DLTNMT cần chủ động tham gia Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và thực hiện 2 nhiệm vụ trọng taâm naêm 2022 như tieáp tuïc thöïc hieän Quyeát ñịnh số 964/QĐ-BTNMT. Thực hiện có hiệu quả, đúng thời hạn các đề án, dự án về phát triển Chính phủ điện tử tiến tới Chính phủ số đã được phê duyệt. Đưa ngành TN&MT cơ bản vận hành trên nền tảng số, phương thức làm việc của Ngành dựa vào phân tích, xử lý thông minh dữ liệu tổng hợp, đa ngành, góp phần quan trọng vào tiến trình xây dựng Chính phủ số, nền kinh tế số, xã hội số và đô thị thông minh.

Đứng trước những yêu cầu của Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, cùng với sự kỳ vọng ngày càng lớn của các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức và cá nhân, trong thời gian tới, đặc biệt là năm 2022, toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong ngành KTTV cần tiếp tục giữ vững và phát huy tinh thần đoàn kết, nỗ lực trong công tác và thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Tiếp tục tăng cường theo dõi chặt chẽ, sát diễn biến các hiện tượng KTTV, đặc biệt là các hiện tượng KTTV nguy hiểm phục vụ tốt công tác PCTT và tìm kiếm cứu nạn các cấp và cộng đồng; giảm thiểu thiệt hại do thiên tai có nguồn gốc KTTV gây ra.

Hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật phục vụ công tác quản lý nhà nước lĩnh vực KTTV. Thường xuyên rà soát, hoàn thiện các quy trình dự báo, cảnh báo KTTV, đặc biệt là các hiện tượng KTTV nguy hiểm để thống nhất thực hiện trong toàn hệ thống dự báo quốc gia. Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất là cần phải nhanh chóng triển khai đưa Chỉ thị 10 - CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác KTTV đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Chiến lược phát triển ngành KTTV đến năm 2030 đi vào cuộc sống.

Thúc đẩy triển khai các giải pháp nhằm chuyển đổi số toàn diện lĩnh vực KTTV. Tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ mới “Công nghệ 4.0”: IOT (Internet vạn vật), trí tuệ nhân tạo, các công nghệ khai thác dữ liệu lớn (BigData),... trong lĩnh vực KTTV, giám sát BĐKH.

Hoàn thành Quy hoạch mạng lưới trạm KTTV quốc gia đến năm 2030, đáp ứng yêu cầu chủ động các biện pháp phòng ngừa, ứng phó, giảm nhẹ hậu quả thiên tai, ứng phó với BĐKH.

Thực hiện các nhiệm vụ hợp tác quốc tế được giao, vai trò Trung tâm hỗ trợ khu vực nhằm nâng cao vị thế của Việt Nam trên cộng đồng Khí tượng thế giới.

Tăng cường công tác phối hợp với cơ quan, bộ, ngành để chủ động cung cấp thông tin, nâng cao hiệu quả công tác PCTT; tăng cường tuyên truyền để người dân chủ động trong PCTT nhất là tại các khu vực dễ bị tổn thương bởi các hiện tượng thời tiết cực đoan.

Mặc dù đối diện với nhiều khó khăn, nhiệm vụ phát sinh, nhưng tập thể Tổng cục QLĐĐ đã đoàn kết, tập trung hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao và được Đảng, Nhà nước đánh giá cao, đóng góp không nhỏ góp phần vào thành công chung của ngành TN&MT, nhất là việc hoàn thành và trình Quốc hội Quyết định QHSDĐ quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và KHSDĐ quốc gia 5 năm 2021-2025; tích cực thực hiện các nhiệm vụ Tổng kết Nghị quyết số 19/NQ-TW của BCH Trung ương Đảng khóa XI, tổng kết thi hành LĐĐ 2013 và xây dựng dự án LĐĐ (sửa đổi). Đây là cơ sở chính trị quan trọng để hoàn thiện Dự thảo Luật.

Năm 2021, Tổng cục tiếp nhận gần khối lượng 20.000 văn bản đến, tăng 6000 văn bản so với năm 2020, trong đó gần 4000 văn bản đã được Tổng cục hướng dẫn, trả lời các bộ, ngành, địa phương, tăng 1500 văn bản so với năm 2020. Công tác xây dựng CSDL đất đai được quan tâm xây dựng và được đánh giá là CSDL chủ chốt trong nền tảng CSDL quốc gia; góp phần cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho người dân và tổ chức, nâng cao chỉ số Chính phủ điện tử của Việt Nam theo đánh giá của Liên hợp quốc.

Năm 2022, lãnh đạo Tổng cục tiếp tục nêu cao tinh thần trách nhiệm, gắn trách nhiệm lãnh đạo các đơn vị trực thuộc trong việc triển khai thực hiện các đề án, dự án trình Chính phủ và các văn bản thuộc Chương trình xây dựng văn bản QPPL thuộc lĩnh vực đất đai và các nhiệm vụ được giao. Trọng tâm là tiếp tục tập trung chỉ đạo thực hiện tốt các nội dung tổng kết Nghị quyết số 19-NQ/TW; sửa đổi LĐĐ 2013 theo đúng kế hoạch, đảm bảo chất lượng, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Ban Cán sự đảng Chính phủ và Bộ Chính trị về các vấn đề lớn liên quan đến hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai. Hoàn thiện và trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định quy định chi tiết thi hành LĐĐ.

Tổ chức triển khai thực hiện tốt Nghị quyết số 39/2021/QH15 của Quốc hội về Quy hoạch SDĐ quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; góp ý các địa phương trong việc lập phương án phân bổ đất đai trong quy hoạch tỉnh, tổ chức thẩm định kế hoạch SDĐ 5 năm (2021-2025) QP-AN và cấp tỉnh. Cùng với đó, tập trung chỉ đạo quyết liệt việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai để kịp thời đưa vào vận hành, khai thác sử dụng theo đúng tiến độ theo yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Tú Quyên