Sáng 14/11, tại TP. Vinh, tỉnh Nghệ An, Sở TN&MT tỉnh Nghệ An đã phối hợp với Cục Quản lý Tài nguyên nước (Bộ TN&MT) tổ chức Hội nghị phổ biến pháp luật về Luật TNN năm 2023 và công tác quản lý khí tượng thủy văn trong phòng chống thiên tai và ứng phó biến đổi khí hậu.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Lê Quang Huy - Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Nghệ An cho biết, được sự thống nhất của UBND tỉnh Nghệ An, Sở TN&MT phối hợp với Cục Quản lý TNN tổ chức Hội nghị tập huấn, tuyên truyền, phổ biến Luật TNN năm 2023 và công tác quản lý khí tượng thủy văn trong phòng chống thiên tai và ứng phó biến đổi khí hậu. “Đây là một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt, nhằm nâng cao nhận thức, củng cố kiến thức và năng lực cho các địa phương cũng như các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp trong lĩnh vực TNN, khí tượng thủy văn, biến đổi khí hậu” - ông Lê Quang Huy nhấn mạnh!.
.jpg)
Ông Lê Quang Huy - Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Nghệ An phát biểu
Ông Lê Quang Huy cũng cho biết, Nghệ An là tỉnh có diện tích rộng nhất cả nước, có nguồn tài nguyên phong phú đa dạng, trong đó TNN mặt có trữ lượng dồi dào, khoảng trên 20 tỷ m3, tổng trữ lượng khai thác tiềm năng các tầng chứa nước dưới đất của tỉnh khoảng 2,4 triệu m3/ngày đêm. Đây là nguồn tài nguyên quan trọng cho sự phát triển của thảm thực vật và cũng chính là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến khí hậu, là một trong những nguồn nước chính cung cấp cho nước sinh hoạt và phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Hoạt động thăm dò, khai thác TNN, cảnh báo dự báo về khí tượng thủy văn đang ngày được quan tâm, công tác quản lý nhà nước thời gian qua đã có nhiều bước chuyển biến tích cực; thời gian qua các cấp ủy, chính quyền các cấp đã tập trung nhiều giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước về TNN, khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu nhằm đáp ứng kịp xu thế trong giai đoạn hiện nay.
Theo ông Lê Quang Huy, trong bối cảnh tình hình biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp, thiên tai xảy ra ngày càng nghiêm trọng, việc nâng cao hiểu biết và năng lực quản lý TNN là nhiệm vụ cấp bách. Tỉnh Nghệ An đã và đang chịu nhiều ảnh hưởng từ các hiện tượng thiên tai, vì vậy, bảo vệ TNN và tăng cường công tác quản lý khí tượng thủy văn là rất quan trọng trong việc giảm thiểu tác động tiêu cực của thiên tai và đảm bảo phát triển bền vững. Hội nghị này sẽ là cơ hội để các đại biểu cùng nhau thảo luận, cập nhật những quy định mới nhất, cũng như chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn trong quản lý TNN và ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu. Qua đó, nâng cao khả năng triển khai các chính sách và quy định của pháp luật về TNN, tăng cường năng lực quản lý, giám sát và phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Quản lý TNN Nguyễn Hồng Hiếu cho biết, Luật TNN đã được Quốc hội Khóa XV, Kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 27/11/2023, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2024. Để quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật, Chính phủ ban hành 02 Nghị định gồm Nghị định số 53/2024/NĐ-CP ngày 16/52024 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật TNN và Nghị định số 53/2024/NĐ- CP ngày 16/5/2024 quy định chi tiết việc hành nghề khoan nước dưới đất, kê khai, đăng ký, cấp phép, dịch vụ tài nguyên nước và tiền cấp quyền khai thác TNN; Bộ cũng đã ban hành 03 Thông tư hướng thi hành Luật, đảm bảo có hiệu lực đồng bộ với hiệu thi hành Luật TNN.
Luật TNN và các văn bản quy định chi tiết được ban hành, đánh dấu bước tiến lớn về tư duy, cách tiếp cận, thay đổi phương thức quản trị TNN trong bối cảnh nguồn nước Việt Nam được đánh giá là còn nhiều thách thức. Theo đó, có bốn nhóm chính sách, gồm (1) Bảo đảm an ninh nguồn nước; (2) Xã hội hóa ngành nước; (3) Kinh tế TNN và (4) Bảo vệ TNN, phòng, chống tác hại do nước gây ra được thể hiện xuyên suốt trong Luật.
Luật TNN và các văn bản quy định chi tiết được ban hành đã quy định trách nhiệm cụ thể của các cơ quan, ban, ngành ở Trung ương và địa phương, trong đó Luật đã giao cho địa phương thực thi 28 nội dung để tổ chức thi hành Luật. Việc phân cấp, phân quyền, chú trọng đề cao vai trò, trách nhiệm các bên liên quan đã được cụ thể hóa trong 02 Nghị định, 03 Thông tư hướng dẫn thi hành Luật TNN.
Tại Hội nghị, Phó Cục trưởng Nguyễn Hồng Hiếu cũng mong muốn các đại biểu đóng góp những ý kiến trao đổi về nội dung, phạm vi trách nhiệm được giao để sau hội nghị, các chính sách pháp luật về TNN được triển khai hiệu quả, thông suốt trong thực tế.
Toàn cảnh Hội nghị
Tại hội nghị, các đại biểu đã được nghe các báo cáo viên thuộc Cục Quản lý Quản lý TNN giới thiệu những nội dung quan trọng của Luật TNN 2023 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành Luật. Cùng với đó, các báo cáo viên của phòng chuyên môn thuộc Cục Quản lý TNN cũng phổ biến trách nghiệm của các cấp, ngành ở địa phương; trách nhiệm của các tổ chức khai thác, sử dụng nước trong việc chấp hành các quy định của Giấy phép khai thác và quy định pháp luật về TNN.
Trong đó, cấp tỉnh có những nhiệm vụ, trách nhiệm chủ yếu như sau: Ban hành các văn bản quản lý theo thẩm quyền; chỉ đạo cơ quan có liên quan sử dụng kinh phí sự nghiệp bảo vệ môi trường cho các nội dung về bảo vệ TNN, phục hồi nguồn nước, ô nhiễm nguồn nước thuộc nội dung điều tra cơ bản TNN; cập nhật phương án khai thác, sử dụng vào quy hoạch tỉnh theo quy định Luật quy hoạch và Luật TNN; công bố chức năng nguồn nước nội tỉnh; Ban hành danh mục hồ ao không được san lấp, lấn chiếm; Ban hành danh mục hồ chứa phải có quy chế phối hợp; chỉ đạo lập kế hoạch sử dụng nước phù hợp với kịch bản nguồn nước do Bộ TNMT công bố ; Ban hành kế hoạch bảo vệ nước dưới đất; đăng ký khai thác nước mặt; lập hành lang, cắm mốc hành lang bảo vệ nguồn nước ; Chỉ đạo Sở TNMT, cơ quan liên quan cung cấp, cập nhật dữ liệu điều tra cơ bản vào CSDL TNN quốc gia; công bố sức chịu tải nguồn nước nội tỉnh; cấp phép khai thác TNN; Thanh tra TNN, kiểm tra TNN;…
Cấp huyện có nhiệm vụ: tiếp nhận tờ khai đăng ký khai thác nước dưới đất (trừ khai thác hộ gia đình); quản lý mốc hành lang bảo vệ nguồn nước; phối hợp với cơ quan, tổ chức quản lý trạm, công trình quan trắc, đo đạc, giám sát TNN; các nhiệm vụ khác theo quy định của khoản 2 Điều 80 Luật TNN: Thực hiện các biện pháp bảo vệ TNN theo quy định của pháp luật; phối hợp với cơ quan, tổ chức quản lý trạm, công trình quan trắc, đo đạc, giám sát TNN, công trình thăm dò, khai thác nước, xả nước thải vào nguồn nước để bảo vệ các công trình này; tổ chức ứng phó, khắc phục sự cố ô nhiễm nguồn nước; theo dõi, phát hiện và tham gia giải quyết sự cố ô nhiễm nguồn nước theo thẩm quyền; tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống và khắc phục tác hại do nước gây ra; phổ biến, tuyên truyền về TNN nhằm nâng cao nhận thức về bảo vệ TNN, khai thác, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật về TNN trên địa bàn; định kỳ tổng hợp, báo cáo UBND cấp tỉnh tình hình quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng TNN, phòng, chống và khắc phục tác hại do nước gây ra; tiếp nhận, quản lý, bảo vệ mốc giới hành lang bảo vệ nguồn nước theo phân công; tổ chức đăng ký hoạt động khai thác, sử dụng TNN, theo thẩm quyền;…
Cấp xã có nhiệm vụ tiếp nhận tờ khai đăng ký khai thác nước dưới đất hộ gia đình; Tiếp nhận, quản lý mốc hành lang bảo vệ nguồn nước; phối hợp với cơ quan, tổ chức quản lý trạm, công trình quan trắc, đo đạc, giám sát TNN; các nhiệm vụ khác quy định của khoản 3 Điều 80 Luật TNN: Thực hiện các biện pháp bảo vệ TNN theo quy định của pháp luật; phối hợp với cơ quan, tổ chức quản lý trạm, công trình quan trắc, đo đạc, giám sát TNN, công trình thăm dò, khai thác nước, xả nước thải vào nguồn nước để bảo vệ các công trình này; phổ biến, tuyên truyền về TNN nhằm nâng cao nhận thức về bảo vệ TNN, khai thác, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về TNN trên địa bàn; tiếp nhận, quản lý, bảo vệ mốc giới hành lang bảo vệ nguồn nước theo phân công; giám sát các hoạt động trong hành lang bảo vệ nguồn nước, vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt theo quy định; định kỳ tổng hợp, báo cáo UBND cấp huyện việc khai thác nước dưới đất của hộ gia đình để sử dụng cho sinh hoạt; Thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước về TNN theo phân cấp hoặc ủy quyền của UBND cấp trên.
Tại Hội nghị, Lãnh đạo Cục Quản lý TNN và các báo cáo viên cũng trao đổi, giải đáp các ý kiến, vướng mắc của các đại biểu trong việc áp dụng Luật TNN năm 2023 và các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật trong thực tế tại đơn vị, địa phương.
Thanh Tâm
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiếu nước và ô nhiễm gia tăng, việc quản lý tài nguyên nước đòi hỏi không chỉ là con người và chính sách, mà cần thêm một yếu tố quyết định: dữ liệu và công nghệ. Với quyết tâm chuyển đổi số toàn diện, Cục Quản lý tài nguyên nước đang xây dựng nền móng cho một nền quản trị thông minh, nơi mỗi quyết định về tài nguyên nước được hậu thuẫn bởi dữ liệu thời gian thực, hệ thống phân tích dự báo và nền tảng ra quyết định dựa trên công nghệ số.
Xây dựng thể chế hiện đại, cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương là những nền tảng quan trọng để ngành tài nguyên nước bước vào giai đoạn quản trị mới, hiệu lực, hiệu quả và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Trong bối cảnh thời tiết cực đoan, khô hạn kéo dài, thách thức từ biến đổi khí hậu và nhu cầu sử dụng nước ngày một gia tăng, việc chủ động điều hòa, phân bổ nguồn nước không còn là giải pháp tình thế, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết cho an ninh nguồn nước quốc gia. Sáu tháng đầu năm 2025, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai hàng loạt giải pháp điều tiết linh hoạt, dựa trên dữ liệu thời gian thực, mang lại hiệu quả rõ rệt trong cấp nước hạ du, kiểm soát dòng chảy và quản lý tài nguyên bền vững.
Tài nguyên nước, một trong những yếu tố sống còn của sự sống trên Trái đất đang đứng trước những thách thức to lớn. Suy giảm chất lượng nước, cạn kiệt nguồn nước ngọt, khai thác quá mức, ô nhiễm do công nghiệp và sinh hoạt,… là những mối nguy hại ngày càng nghiêm trọng, không chỉ ở quy mô địa phương mà đã mang tính toàn cầu.
Hiện nay, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải và sông Nhuệ mỗi ngày có hàng triệu m3 nước thải từ sinh hoạt, làng nghề, cơ sở sản xuất xả vào gây ô nhiễm nguồn nước.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, sử dụng hợp lý tài nguyên nước là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản.
