Diện tích đất nằm trong các dự án xây dựng công trình tại các địa phương được chuyển đổi từ đất nông nghiệp chuyên trồng lúa nước, cây hoa màu với kỹ thuật canh tác của người nông dân có kinh nghiệm lâu đời hàng nghìn năm và gắn chặt tình yêu với ruộng đồng đã tạo nên lớp đất màu mỡ để sản xuất nông nghiệp. Việc bóc tách và tái sử dụng nguồn đất màu bề mặt vùng đất của dự án là rất cần thiết vừa bảo vệ môi trường vừa khai thác sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả. Bài báo đã cung cấp thêm thông tin tham khảo về công tác bóc tách, tái sử dụng lớp đất màu từ đất nông nghiệp cho người đọc cũng như kỹ sư thiết kế công trình.
Đặt vấn đề
Khi tính toán thiết kế các dự án xây dựng, lớp đất hữu cơ trên mặt theo quan điểm công trình được coi là lớp đất yếu phải bóc bỏ hoặc đắp trực tiếp lên. Lớp đất này thường được tính toán bóc và vận chuyển để đổ đi hoặc do đắp nên bị chôn vùi dưới đáy công trình. Đối với trồng trọt thì lớp đất này lại là nguồn đất tốt và không dễ để có được. Vì vậy, cần thiết kế tái sử dụng ổn định nguồn tài nguyên đất có giá trị về mặt thổ nhưỡng có chất lượng tốt để phục vụ cho mục đích trồng trọt, nâng cao chất dinh dưỡng của đất tại các vùng đất có chất dinh dưỡng thấp. Sử dụng vào mục đích bổ sung chất lớp đất màu tại các khu đô thị, tuyến đường, tuyến đường phố có trồng cây xanh cũng như vườn ươm.
Bảo vệ và sử dụng tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước thực hiện theo quy định tại Điều 57 của Luật Trồng trọt trong đó có các quy định sau đây:
Tổ chức, cá nhân xây dựng các công trình trên đất được chuyển đổi từ đất chuyên trồng lúa nước có tác động đến tầng đất mặt thì phải bóc riêng tầng đất mặt đó để sử dụng vào mục đích nông nghiệp.
Độ sâu tầng đất mặt phải bóc tách từ 20 đến 25 cen-ti-mét tính từ mặt đất.
Tổ chức, cá nhân xây dựng công trình trên đất được chuyển đổi từ đất chuyên trồng lúa nước phải xây dựng phương án sử dụng tầng đất mặt theo Phụ lục XI ban hành kèm theo Nghị định này. Phương án sử dụng tầng đất mặt là thành phần hồ sơ xin phép chuyển mục đích SDĐ;
Cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích SDĐ chuyên trồng lúa nước sang xây dựng công trình có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc bóc tách, sử dụng tầng đất mặt.
Phương án thực hiện
Khảo sát hiện trạng
Tầng đất mặt được hiểu là lớp đất canh tác của đất chuyên trồng lúa nước có tính chất lý hóa phù hợp cho trồng lúa, tuỳ theo loại đất mà có độ dày khác nhau theo quy định phân hạng đất lúa của Bộ TN&MT.
Đo đạc xác định diện tích đất nông nghiệp được thu hồi để làm dự án; khảo sát lớp đất và lấy mẫu tầng đất màu; đào lớp đất theo trục thẳng đứng (khảo sát một số vị trí đại diện); xác định độ dày tầng đất màu theo chiều dọc của hố đào tại từng vị trí đào; lấy mẫu phân tích chất lượng đất theo QCVN 03:2023/BTNMT để đánh giá các thông số ô nhiếm có thể có để từ đó có phương án xử lý và sử dụng nguồn đất màu này vào mục đích có hiệu quả nhất.
Phương án bóc tách lớp đất màu bề mặt và giảm thiểu tối đa ô nhiễm môi trường
Sử dụng máy ủi bánh xích bóc lớp đất màu bề mặt; tạo đường giao thông để vận chuyển đất được bóc tách; tạo mương thoát nước chống úng ngập, rửa trôi đối với khu đất được bóc tách; bạt phủ và bao tải đất tại nơi bóc tách để phủ chống bụi và rửa trôi; sử dụng xe đào xúc đưa lên xe tải tự đổ tập kết về khu lưu giữ; nhân công thu gom đất bằng thủ công; có cầu rửa xe ra vào khu khai thác lớp đất màu bề mặt để tránh đất bám bánh xe, thành xe, vệ sinh, xúc dọn bùn đất cầu rửa xe (tái sử dụng bùn đất này); phun rửa đường chống bụi trong quá trình vận chuyển; xe vận chuyển phải được phủ bạt, chở đúng tải trọng cho phép; thực hiện lưu giữ đất được bóc tách tại vị trí tập kết: Có bảo vệ trông nom; che phủ đống đất bằng bạt dứa; bao tải đất đắp chặn; tránh úng ngập rửa trôi; lập tổng hợp khối lượng vận chuyển và tổng thể tích khối đất được lưu giữ, đưa về nơi sử dụng; thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn giao thông, an toàn lao động, phòng chống cháy nổ, phòng chống thiên tai.
Bảng 1. Các thông số cần phân tích mẫu đất màu bề mặt
.jpg)
Đề xuất một số vị trí sử dụng nguồn đất màu
Các Công ty thực hiện sản xuất, trồng cây xanh trên địa bàn, công viên cây xanh (vườn ươm và trồng cây đô thị); sử dụng cho việc trồng cây đô thị nội tại của dự án; nhu cầu sử dụng của địa phương và các vùng lân cận; lưu giữ để sử dụng vào mục đích trông cây sau này khi dự án, đơn vị có nhu cầu. (vận chuyển đất màu tại khu lưu giữ về nơi sử dụng sau khi đã được sự chấp thuận của các cơ quan quản lý và có báo cáo tài chính minh bạch).
Tổng hợp các hạng mục chính để dự toán kinh phí thực hiện
Khảo sát hiện trạng khu đất được bóc tách lớp đất màu bề mặt; xác định độ dày lớp đất màu bề mặt; lấy mẫu và phân tích mẫu đất; ca máy ủi bóc tách; ca máy đào xúc thu gom, san gạt; ca máy bơm dầu 15HP, 5,5 CV chống úng ngập; ca máy bơm điện 18,5 kw và 3 kw tại cầu rửa xe; ca máy xe rửa đường; phân công thủ công; bao tải đất chống úng; bạt phủ lưu giữ đất được bóc tách.
Kết luận
Lớp đất màu bề mặt tại các dự án Đầu tư xây dựng là loại đất nông nghiệp là tầng đất canh tác có giá trị cao về mặt kinh tế cũng như về mặt thổ nhưỡng cho cây trồng. Việc bóc tách lớp đất màu bề mặt là việc làm cần thiết để tái sử dụng vào mục đích trồng trọt tại các vùng đất kém màu mỡ khác cũng như nhu cầu sử dụng cho mục đích trồng cây xanh, vườn ươm tại các khu đô thị, phát triển cây xanh vườn hoa thảm cỏ khi thi công các tuyến đường tuyến phố mới đúng theo pháp luật đã quy định. Đây còn là việc khai thác tài nguyên một cách hợp lý đồng thời BVMT trong giai đoạn hiện nay.
Khối lượng đất được bóc tách triệt để, được quản lý và sử dụng một cách minh bạch.
Cho phép chủ đầu tư được chủ động phối hợp với các đơn vị có nhu cầu sử dụng nguồn đất mặt để phục vụ cho hoạt động trồng cây xanh, cải tạo đất nghèo dinh dưỡng đảm bảo sử dụng nguồn đất mặt một cách hợp lý. Bài báo đã trình bày phương án thực hiện, các công tác cần thiết để thiết kế tái sử dụng lớp đất màu khi lập các dự án xây dựng.
Tài liệu tham khảo
1. Luật Trồng trọt năm 2018 số 31/2018/QH14 ngày ngày 19/11/2018 của Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam khoá 14;
2. Quy chuẩn Kỹ thuật quốc gia QCVN 03:2023/BTNMT chất lượng đất;
3. Quy chuẩn Kỹ thuật quốc gia QCVN 05:2023/BTNMT Chất lượng không khí xung quanh.
ThS. LÊ THỊ HỒNG VÂN, ThS. VÕ THỊ HỒNG MINH
Bộ môn Địa kỹ thuật, Khoa Công trình, Trường Đại học Giao thông Vận tải
Nguồn: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 5 năm 2024
Tóm tắt: Bài báo nghiên cứu giải pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) bền vững cho Việt Nam thông qua tích hợp công nghệ vi sinh (phân hủy sinh học) và nhiệt phân. Trước áp lực gia tăng rác đô thị và yêu cầu phát triển kinh tế tuần hoàn, phương pháp này được đề xuất nhằm tận dụng tài nguyên từ rác, giảm chôn lấp và phát thải.
Nếu ở Kỳ 1, độc giả đã thấy những định hướng chiến lược và công nghệ xanh mở ra lối đi mới cho nông nghiệp Việt, thì đến Kỳ 2, điểm nhấn lại nằm ở những giải pháp cụ thể. Từ phòng thí nghiệm, nhiều nghiên cứu khoa học đã bước ra thực tiễn, đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo nên các mô hình thành công: từ công nghệ bảo quản mới, chế biến cà phê hiện đại, đến kinh tế tuần hoàn phụ phẩm tôm và nâng tầm sản phẩm truyền thống như nước mắm. Đây chính là những hạt nhân giúp nông sản Việt gia tăng giá trị và chinh phục thị trường quốc tế.
Cao chloroform của Bí kỳ nam (Hydnophytum formicarum Jack.) được sắc ký cột với các hệ dung môi có độ phân cực khác nhau và kết hợp với kỹ thuật sắc ký lớp mỏng để thực hiện quá trình phân lập và tinh sạch các hợp chất. Cấu trúc của các hợp chất được xác định bằng phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân và kết hợp so sánh với tài liệu tham khảo. Ba hợp chất được tinh sạch và xác định cấu trúc bao gồm luteolin (1), quercetin (2) và quercitrin (3).
Hoạt tính xua đuổi hiệu quả của p-menthan-3,8-diol (PMD) đã được chứng minh là hiệu quả an toàn cho sức khỏe, tuy nhiên, hợp chất này vẫn chưa được sử dụng phổ biến ở Việt Nam. Đã có một số công trình nghiên cứu khảo sát tổng hợp PMD chủ yếu sử dụng xúc tác acid H2SO4 loãng với các điều kiện phản ứng khác nhau về thời gian và nhiệt độ.
Cháy nổ trong sinh hoạt dân dụng vẫn là một vấn đề nhức nhối tại Việt Nam, gây ra những thiệt hại nặng nề về người và tài sản do sự bất cẩn hoặc lỗi thiết bị điện. Các hệ thống cảnh báo cháy truyền thống thường có độ trễ cao, chỉ phản ứng khi cháy đã xảy ra rõ ràng, dễ gây báo động giả và thiếu khả năng cảnh báo từ xa.
Khu vực đảo Palawan (Philippine), Sempoma SABAH (Malaysia) nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa với hai mùa mưa, mùa khô rõ rệt. Tại Palawan, trung bình năm nhiệt độ không khí 28,50C, độ ẩm trung bình 58,4%, tổng lượng mưa 2.920 mm, tổng số giờ nắng trong khoảng 2,180 - 2,307h, nhiệt độ nước biển 29,30C và độ muối nước biển 33,3‰.
