Ngày 3/10/2023, Tổng cục Khí tượng Thủy văn tổ chức Lễ Kỷ niệm Ngày truyền thống ngành KTTV Việt Nam năm 2023 được tổ chức với chủ đề: “KTTV Việt Nam 78 năm liên tục đổi mới, hiện đại hóa công nghệ phục vụ cộng đồng”. Mục đích nhằm ôn lại truyền thống, những đóng góp cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của ngành KTTV Việt Nam; giáo dục, động viên phong trào thi đua lao động; khơi dậy và phát huy niềm vinh dự, tự hào, trách nhiệm trong thi hành nhiệm vụ, công vụ của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của ngành KTTV Việt Nam năng động, sáng tạo, liên tục đổi mới, hiện đại hóa công nghệ phục vụ cộng đồng.
Ngày 03/10/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành Sắc lệnh số 41 đưa Sở Thiên văn và Đài Thiên văn Phủ Liễn về trực thuộc Bộ Giao thông Công chính với tên gọi Sở Khí tượng, với ý nghĩa lịch sử đã được xác định, ngày 17/12/2019 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1821/QĐ-TTg lấy ngày 03/10 hằng năm là “Ngày truyền thống ngành KTTV Việt Nam”.
Phát biểu tại lễ kỷ niệm GS.TS. Trần Hồng Thái Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV cho biết, trên chặng đường 78 năm xây dựng và phát triển, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường Ngành KTTV Việt Nam đã đoàn kết một lòng, khắc phục mọi khó khăn, thách thức, nỗ lực vươn lên, liên tục đổi mới, hiện đại hóa công nghệ phục vụ ngày càng tốt hơn, hiệu quả hơn đối với sự nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc và an toàn của nhân dân.
Theo GS.TS Trần Hồng Thái, trong 78 năm qua, các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động của Ngành KTTV Việt Nam luôn phát huy tinh thần yêu nước cao độ, thi đua thực hiện tốt nhiệm vụ Đảng, Nhà nước, Nhân dân giao phó, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Thời gian qua, Tổng cục KTTV đã phối hợp với các Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố trong cả nước đẩy mạnh tuyên truyền lồng ghép các hoạt động quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường với lĩnh vực KTTV theo chủ đề “KTTV Việt Nam 78 năm liên tục đổi mới, hiện đại hóa công nghệ phục vụ cảnh báo sớm thiên tai”. Nhiều hoạt động phối hợp ý nghĩa cho cộng đồng như các cuộc thi, hưởng ứng phong trào hiến máu nhân đạo đã được tổ chức rộng khắp thu hút sự tham gia của cán bộ viên chức, người lao động Tổng cục KTTV và các đơn vị địa phương tạo nên hoạt động ý nghĩa với cộng đồng xã hội.
Tới đây, Ngành KTTV sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số lĩnh vực KTTV, xây dựng cơ sở dữ liệu KTTV quốc gia tập trung, liên thông với cơ sở dữ liệu TNMT, cơ sở dữ liệu quốc gia về phòng, chống thiên tai và các cơ sở dữ liệu chung của quốc gia; xây dựng cơ chế chia sẻ, kết nối liên thông thông tin, dữ liệu KTTV, ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin kết nối liên thông giữa các bộ, ngành, địa phương để quản lý tổng thể các hoạt động liên quan tới công tác KTTV. Xây dựng, hoàn thiện phương pháp, quy trình quan trắc, dự báo, cảnh báo thiên tai KTTV, giám sát biến đổi khí hậu, nước biển dâng, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, đổi mới, sáng tạo; ưu tiên đầu tư công nghệ quan trắc, dự báo, cảnh báo KTTV theo hướng hiện đại, đồng bộ, tự động hóa, tích hợp đa mục tiêu, đặc biệt là dự báo mưa, lũ, KTTV biển; nâng cấp cơ sở vật chất, cơ sở dữ liệu, trang thiết bị phục vụ công tác của cơ quan KTTV. Nâng cao năng lực, chất lượng dự báo, cảnh báo KTTV, giám sát biến đổi khí hậu; chú trọng đầu tư, nâng cấp kết cấu hạ tầng, trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho công tác KTTV theo hướng hiện đại, đồng bộ, tự động hoá, tích hợp đa mục tiêu. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm quy định pháp luật về KTTV. Trình cấp có thẩm quyền đề xuất hoàn thiện các quy định về công tác thanh tra chuyên ngành KTTV theo quy định. Tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về công tác KTTV, gắn với đổi mới phương thức hoạt động hiệu quả; phân công, phân cấp, xác định rõ trách nhiệm cụ thể của từng tổ chức liên quan, nhất là người đứng đầu. Có lộ trình, phương án phù hợp để đẩy mạnh cơ chế tự chủ đối với các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực KTTV và phân cấp cho các Đài KTTV tỉnh. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ của đội ngũ công chức, viên chức, người lao động làm công tác KTTV theo vị trí việc làm bảo đảm chuyên nghiệp, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ; có hình thức phù hợp để phổ biến kiến thức cơ bản về KTTV cho học sinh phổ thông và học viên các lớp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, quốc phòng và an ninh,…
Ghi nhận những thành tích xuất sắc của toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành KTTV đã đạt được trong 78 năm qua, Đảng, Nhà nước, Chính phủ và bạn bè quốc tế trao tặng cho ngành nhiều phần thưởng cao quý, như sau: Huân chương Lao động hạng Ba tại Quyết định số 09/LCT ngày 07 tháng 3 năm 1962 của Chủ tịch nước; Huân chương Hồ Chí Minh vào năm 1995 nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thành lập ngành KTTV tại Quyết định số 569 KT/CTN, ngày 06/9/1995 của Chủ tịch nước. Huân chương độc lập hạng Nhất vào năm 2002 cho cho cán bộ, công chức, lao động Mạng lưới KTTV tại Quyết định số 938/QĐ-CTN của Chủ tịch nước; Huân chương Lao động hạng Hai của Nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào năm 2008; Huân chương Hồ Chí Minh lần 2 vào năm 2020 nhân dịp kỷ niệm 75 năm ngày thành lập ngành KTTV tại Quyết định số 1726/QĐ-CTN của Chủ tịch nước; Huân chương Lao động hạng Ba năm 2020…và Cờ thi đua của Chính phủ các năm: 2010, 2015, 2018, 2020 và 2021; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2021,…
Nhân dịp này Tổng cục KTTV đã giới thiệu ra mắt “Hệ thống cảnh báo sớm dông sét, mưa lũ”. Đây là một trong những hệ thống tích hợp được nhiều loại số liệu từ hệ thống quan trắc của và hoàn toàn tự động, được xây dựng nhằm cung cấp sớm thông tin hỗ trợ công tác dự báo cảnh báo dông, lốc sét, mưa lớn nhằm phục vụ việc cảnh báo các hiện tượng KTTV nguy hiểm có tác động tới cộng đồng. Từ hệ thống hỗ trợ cảnh báo dông sét, mưa lũ mọi diễn biến về tình hình thời tiết trên tất cả các khu vực lãnh thổ nước ta đều được theo dõi, giám sát liên tục thông qua các bức ảnh thu nhận được từ các vệ tinh quan trắc trái đất, ra đa thời tiết trong nước, mạng lưới đo mưa và mạng lưới định vị sét trên toàn quốc. Người dự báo viên hay các cơ quan chức năng có thể nhận biết được các quá trình hình thành, phát triển và di chuyển của các đám mây đối lưu có khả năng gây mưa dông cho các khu vực; Từ hình ảnh phân tích, chúng ta thấy khu vực nào đang xuất hiện nhiều sét, thời gian xảy ra sét, phân loại sét và phân bố mật độ như thế nào; Khu vực nào đang có mưa lớn, lượng mưa cực đại là bao nhiêu và diễn biến sắp tới như thế nào. Ngoài ra, Hệ thống này cũng theo dõi, kiểm soát chất lượng dữ liệu của tất cả các trạm đo mưa và khí tượng tự động trên toàn mạng lưới. Các dữ liệu quan trắc nhiệt độ và lượng mưa sẽ được so sánh, đánh giá với dữ liệu từ mô hình GSM của Nhật Bản nhằm cung cấp các thông tin đánh giá ban đầu cho các dự báo viên về mức độ tin cậy của những loại dữ liệu phục vụ công tác ra bản tin dự báo, cảnh báo sớm.
Phương Đông