Phát triển du lịch Mộc Châu gắn với sản xuất nông nghiệp

Mộc Châu, thuộc tỉnh Sơn La, là một trong những điểm đến hấp dẫn không chỉ vì vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ mà còn có những tiềm năng phát triển du lịch gắn với sản xuất nông nghiệp. Có hệ sinh thái đa dạng cùng nhiều điểm danh thắng. Với những giá trị đặc biệt về văn hóa, sinh thái và con người, Mộc Châu đang ngày càng khẳng định được vị thế của mình trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Mộc Châu, nằm cách trung tâm Hà Nội gần 200 km và 4 tiếng di chuyển bằng ôtô, Mộc Châu từ lâu đã được coi là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất ở khu vực miền Bắc, đặc biệt vào mùa hoa mận dịp đầu năm. Mộc Châu có bốn mùa xuân, hạ, thu, đông với thời tiết ôn hòa, quanh năm có hoa trái. Tháng 1, cao nguyên có màu xanh của những đồi chè nảy lộc, hoa đào, hoa mận, hoa mơ, mai anh đào,... Sở hữu khí hậu cao nguyên ôn đới nên Mộc Châu thường se lạnh, mát mẻ cùng với những làn sương mù giăng kín huyền ảo. Nơi đây có nhiều điểm đến du lịch hấp dẫn, nhiều món ăn đặc sản với sự mến khách, thân thiện của người dân địa phương.

Mùa hoa mận một mô hình du lịch độc đáo, giá trị văn hóa, thiên nhiên của Mộc Châu, được người dân trồng tập trung trong thung lũng

Mộc Châu trước đây có tên gọi Mường Sang, tên cổ là Mường Mok, tiếng Thái có nghĩa là đất sương mù quanh năm lạnh giá. Chính những đặc trưng khí hậu, địa hình, địa chất đã tạo nên vẻ đặc sắc của Mộc Châu. Không khí trong lành, cảnh quan thiên nhiên kỳ thú giờ thành "đặc sản", thành tiềm năng du lịch, nguồn lực phát triển.

Đến với cao nguyên Mộc Châu, ấn tượng đầu tiên của du khách sẽ là những rừng đào, mận trùng trùng điệp điệp, những đồi chè xanh mướt trải dài từ cửa ngõ của huyện. Nhất là vào mùa xuân, trăm hoa khoe sắc, những rừng đào phai, rừng mận trắng muốt, trong nắng sớm Mộc Châu đẹp huyền ảo đến lạ kỳ. Xen lẫn trong sắc mầu đó, là các chàng trai, cô gái Mông dập dìu bên nhau trong tiếng khèn môi dặt dìu. Đây là những nét riêng có của cao nguyên xinh đẹp này.

Để phát triển du lịch gắn với sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trong việc trồng rau củ quả và dâu tây ở Mộc Châu, chúng ta cần xây dựng mô hình du lịch nông nghiệp bền vững. Mộc Châu với khí hậu mát mẻ và cảnh quan thiên nhiên đẹp, đã trở thành một địa điểm lý tưởng để kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp và du lịch.

Mộc Châu là một trong những điểm đến hấp dẫn không chỉ vì vẻ đẹp thiên nhiên mà còn là nơi phát triển du lịch gắn với sản xuất nông nghiệp

Là thị xã miền núi nằm trên cao nguyên đá vôi vùng Tây Bắc với độ cao trung bình trên 1.000m so với mực nước biển, khí hậu quanh năm mát mẻ, Mộc Châu nổi tiếng với các trang trại dâu tây, rau củ quả sạch, và các sản phẩm nông sản chất lượng cao. Để thu hút du khách, địa phương đã phát triển các chương trình du lịch trải nghiệm như:

Tham quan trang trại dâu tây: Du khách có thể tham gia vào các hoạt động thu hoạch dâu tây, tìm hiểu về quy trình canh tác, chăm sóc cây trồng, và thưởng thức dâu tây tươi ngon ngay tại vườn.

Trải nghiệm làm nông dân: Các hoạt động như gieo trồng, chăm sóc cây trồng, thu hoạch nông sản sẽ giúp du khách hiểu rõ hơn về công việc của người nông dân, đồng thời tạo cơ hội để họ hòa mình vào thiên nhiên.

Khám phá nông sản địa phương: Mộc Châu có nhiều loại rau củ quả đặc sản như su su, cải mèo, bí đỏ,... Việc phát triển các sản phẩm nông sản này thành đặc sản du lịch sẽ thu hút du khách đến tham quan và mua sắm.

Thưởng thức dâu tây tươi ngon ngay tại vườn

Chú trọng vào phát triển bền vững, để du lịch nông nghiệp gắn với sản xuất nông nghiệp có thể phát triển lâu dài, việc áp dụng các phương pháp sản xuất nông nghiệp bền vững là rất quan trọng. Các trang trại có thể áp dụng mô hình hữu cơ, sử dụng phân bón tự nhiên, hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu để bảo vệ môi trường và sức khỏe của người tiêu dùng. Điều này không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm mà còn thu hút những du khách yêu thích thiên nhiên và muốn trải nghiệm sản phẩm sạch.

Phát triển sản phẩm du lịch kết hợp nông sản, các sản phẩm du lịch từ nông sản bao gồm: Sản phẩm chế biến từ dâu tây: Mứt dâu tây, nước ép dâu tây, bánh dâu tây,… Du khách có thể mua về làm quà hoặc tham gia các lớp học làm sản phẩm chế biến từ dâu tây; Tour du lịch kết hợp thưởng thức ẩm thực; Tổ chức các buổi tiệc nông sản với các món ăn đặc sản từ rau củ quả Mộc Châu, giúp du khách vừa khám phá ẩm thực, vừa hiểu rõ hơn về sản phẩm địa phương.

Bên cạnh đó, cải thiện cơ sở hạ tầng và dịch vụ, để thu hút du khách, Mộc Châu cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng, giao thông thuận tiện, các khu nghỉ dưỡng gần các trang trại, các dịch vụ lưu trú thân thiện với thiên nhiên. Ngoài ra, việc nâng cao chất lượng dịch vụ, như hướng dẫn viên du lịch am hiểu về nông nghiệp, cũng rất quan trọng để tạo trải nghiệm sâu sắc cho du khách.

Mộc Châu cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng, giao thông để thu hút du khách 

Xây dựng thương hiệu du lịch nông sản, việc xây dựng thương hiệu du lịch gắn với nông sản sẽ giúp Mộc Châu tạo dựng được sự khác biệt trên bản đồ du lịch. Các chương trình quảng bá thông qua các nền tảng truyền thông, hội chợ nông sản, hay các sự kiện liên quan đến du lịch nông nghiệp sẽ giúp tăng cường sức hút của Mộc Châu đối với du khách trong và ngoài nước.

Lợi ích kinh tế và xã hội, việc phát triển du lịch nông nghiệp không chỉ giúp tăng trưởng kinh tế mà còn tạo việc làm cho người dân địa phương. Du khách tham gia vào các hoạt động du lịch sẽ trực tiếp góp phần vào việc tiêu thụ sản phẩm nông sản, thúc đẩy thị trường tiêu thụ. Bên cạnh đó, việc phát triển du lịch cũng sẽ góp phần bảo tồn văn hóa và các giá trị truyền thống của đồng bào dân tộc ở Mộc Châu.

Ngoài ra, phát triển du lịch nông nghiệp kết hợp với sản xuất nông sản như dâu tây, rau củ quả tại Mộc Châu không chỉ là cơ hội để phát triển kinh tế mà còn giúp bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng. Việc xây dựng và phát triển mô hình này cần sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương để đạt được hiệu quả bền vững.

Phát triển mô hình du lịch nông nghiệp kết hợp với sản xuất nông sản tại Mộc Châu

Có thể nói, Mộc Châu kết hợp Du lịch với nông nghiệp sản xuất nông sản là một hướng đi tiềm năng giúp phát triển kinh tế địa phương, nâng cao giá trị nông sản và cải thiện trải nghiệm du lịch cho khách tham quan. Mộc Châu, với đặc trưng khí hậu mát mẻ và phong cảnh đẹp, là một điểm đến lý tưởng để triển khai mô hình du lịch nông nghiệp kết hợp với sản xuất nông sản, đặc biệt là trồng dâu tây, rau củ quả sạch, và các sản phẩm nông sản đặc trưng khác.

Đặc điểm và tiềm năng của Mộc Châu trong du lịch nông nghiệp, Mộc Châu là một cao nguyên nổi bật tại tỉnh Sơn La, nổi tiếng với những cánh đồng chè xanh bạt ngàn, vườn dâu tây, các trang trại rau sạch và các đặc sản nông sản độc đáo như su su, cải mèo, và bơ sáp. Với khí hậu mát mẻ quanh năm, Mộc Châu tạo ra môi trường lý tưởng cho việc sản xuất các loại nông sản sạch và chất lượng cao.

Hàng cây mai anh đào khoe sắc giữa mùa Xuân Mộc Châu

Đến với du lịch kết hợp nông nghiệp tại Mộc Châu, du khách không chỉ được tham quan các vườn dâu tây, trang trại rau củ quả mà còn có thể tham gia vào các hoạt động trải nghiệm như: Tham quan và thu hoạch nông sản, du khách có thể tự tay hái dâu tây, thu hoạch rau củ, trải nghiệm quá trình sản xuất nông sản từ vườn đến tay người tiêu dùng; Khám phá quy trình sản xuất, tham quan các trang trại nông nghiệp để tìm hiểu quy trình trồng trọt, chăm sóc cây trồng, cách làm nông sản hữu cơ, hoặc tham gia vào các buổi hướng dẫn làm nông sản hữu cơ; Lớp học chế biến nông sản, các lớp học chế biến các món ăn từ nông sản địa phương như mứt dâu tây, nước ép dâu tây, hay các món ăn chế biến từ rau củ quả của Mộc Châu; Chợ nông sản đặc sản, tạo ra các không gian chợ nông sản tại các điểm du lịch để du khách có thể mua sắm các sản phẩm tươi ngon từ nông trại như dâu tây, rau sạch, chè, mật ong,… để làm quà.

Du khách trải nghiệm vườn dâu tây tại Mộc Châu

Những sản phẩm nông sản nổi bật tại Mộc Châu, Mộc Châu không chỉ nổi tiếng với dâu tây mà còn có nhiều sản phẩm nông sản đặc trưng có thể phát triển thành sản phẩm du lịch. Cụ thể. Dâu tây, đây là sản phẩm nổi bật của Mộc Châu, với các vườn dâu tây sạch, chất lượng cao. Du khách có thể tham gia vào hoạt động hái dâu tây và thưởng thức ngay tại vườn; Su su, Mộc Châu nổi tiếng với su su, một loại rau đặc sản có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn; Cải mèo, loại cải này chỉ có ở vùng núi cao, nổi bật với hương vị đặc biệt và được sử dụng trong nhiều món ăn truyền thống; Bơ Mộc Châu, là loại bơ thơm ngon, có giá trị cao và có thể chế biến thành các sản phẩm như kem bơ, sinh tố bơ; Chè Mộc Châu, Chè Mộc Châu nổi tiếng là một trong những loại chè ngon nhất miền Bắc, có thể kết hợp với các tour tham quan vườn chè, học cách chế biến và thưởng thức trà.

Du lịch nông nghiệp kết hợp với sản xuất nông sản tại Mộc Châu không chỉ góp phần nâng cao giá trị nông sản mà còn tạo ra một mô hình du lịch độc đáo, bền vững. Việc phát triển du lịch nông nghiệp sẽ mở ra cơ hội mới cho cả người dân địa phương và du khách, đồng thời bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa, thiên nhiên của Mộc Châu. 

Theo ông Đào Thanh Bình - người dân sinh sống tại phường Đông Sang cho biết: Hiện tại tôi đang làm kinh doanh về mảng Homestay phục vụ khách du lịch tại Mộc Châu. Gia đình tôi cũng tham gia vào các hoạt động du lịch nông nghiệp khi có khách du lịch đến tham quan. Tôi nghĩ việc kết hợp du lịch và nông nghiệp ở Mộc Châu là rất hợp lý. Du khách không chỉ được thưởng thức cảnh đẹp mà còn có thể tìm hiểu, trải nghiệm việc sản xuất nông sản. Điều này giúp chúng tôi tăng thu nhập từ việc phục vụ du khách, đồng thời quảng bá được những sản phẩm đặc sản của địa phương.

Với đặc trưng khí hậu mát mẻ, là một điểm đến lý tưởng và phong cảnh đẹp gắn với sản xuất nông sản

"Khi phát triển du lịch nông nghiệp, chúng tôi có thể giới thiệu sản phẩm nông sản của Mộc Châu như mận, chè, sữa bò, hay hoa tam giác mạch tới khách du lịch. Điều này giúp nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ. Thêm vào đó, công việc này cũng giúp bảo vệ các nghề truyền thống của người dân, tạo ra việc làm cho nhiều người."

"Đây là cơ hội lớn nhất để chúng tôi có thể kết hợp việc sản xuất nông sản với các dịch vụ du lịch như tham quan vườn cây, thu hoạch nông sản cùng du khách hoặc giới thiệu sản phẩm địa phương. Tuy nhiên, thách thức cũng không ít. Việc phát triển du lịch cần có sự đầu tư về hạ tầng, đào tạo cho người dân kỹ năng phục vụ du khách, đồng thời cần phải duy trì được chất lượng nông sản và bảo vệ môi trường." Ông Bình cho biết thêm!

Với những thế mạnh, nét riêng có của mình, lượng du khách đến với Mộc Châu ngày một tăng. Để tạo điều kiện cho Mộc Châu phát triển, tỉnh Sơn La xác định tập trung phát triển du lịch cộng đồng, trong đó quan tâm đến việc tránh sự trùng lặp về sản phẩm với các tỉnh vùng Tây Bắc. Đồng thời, xây dựng chính sách để thu hút các hãng lữ hành trong việc kết hợp với cộng đồng phát triển du lịch. Tỉnh Sơn La cũng đã có chính sách phát triển du lịch một cách có hệ thống và quan tâm đến sự tham gia của cộng đồng trong phát triển du lịch bền vững./.

Mộc Châu là huyện miền núi, cao nguyên và biên giới, nằm ở hướng Đông Nam của tỉnh Sơn La. Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính huyện Mộc Châu (nay là thị xã Mộc Châu) chia tách thành 2 huyện gồm Mộc Châu và Vân Hồ. Huyện Mộc Châu có diện tích tự nhiên là 1.081,66 km2, chiếm 7,49% diện tích của tỉnh Sơn La. Cao nguyên Mộc Châu với địa hình tương đối bằng phẳng, độ cao trung bình khoảng 1.050 m so với mặt nước biển, diện tích rộng, đất đai màu mỡ, khí hậu cao nguyên ôn hòa, mát mẻ quanh năm. 

Hàng năm địa phương đều tổ chức các lễ hội truyền thống của người Mông, nét văn hóa người Mường và nếp sống của đồng bào Thái rất hấp dẫn du khách. Đặc biệt là ngày Hội văn hóa các dân tộc được tổ chức từ ngày 30/8 đến ngày 02/9, lễ hội Hết Chá, Cầu Mưa được tổ chức vào tháng 3; ngày hội hái quả tổ chức vào tháng 5,... Với cảnh quan thiên nhiên phong phú, môi trường trong lành, khí hậu mát mẻ cùng những món ăn dân tộc đặc sắc, Mộc Châu nói riêng và Sơn La nói chung là một trong những điểm du lịch được yêu thích nhất khu vực Tây Bắc. Tận dụng lợi thế này, những năm gần đây, du lịch Sơn La đã phát triển du lịch cộng đồng, qua đó góp phần bảo vệ môi trường cảnh quan, đa dạng loại hình dịch vụ, đồng thời nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt "Quy hoạch tổng thể Khu du lịch quốc gia Mộc Châu, tỉnh Sơn La đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030". Quy hoạch này là cơ hội lớn để khai thác tiềm năng du lịch đặc sắc của vùng đất này, tạo bước đột phá phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Sơn La và cả vùng Tây Bắc.

Bài, ảnh: Sỹ Tùng