Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam: Chặng đường 20 năm xây dựng và phát triển

Quỹ BVMT Việt Nam là Quỹ BVMT quốc gia, được thành lập theo Quyết định số 82/2002/QĐ-TTg ngày 26/6/2002 của Thủ tướng Chính phủ, với vốn điều lệ là 200 tỷ đồng. Sau khi Bộ Tài nguyên và Môi trường được thành lập, Quỹ BVMT Việt Nam được chuyển từ Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường sang Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Quỹ BVMT Việt Nam những ngày đầu thành lập

Tháng 7 năm 2003 Quỹ BVMT Việt Nam chính thức đi vào hoạt động. TS. Trần Hồng Hà, khi đó là Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ môi trường được bổ nhiệm kiêm Giám đốc Quỹ cùng với 3 cán bộ giúp việc. 

Thời gian đầu, Quỹ chưa có trụ sở làm việc riêng, cơ sở vật chất còn thiếu thốn nên gặp rất nhiều khó khăn. Sau đó, Quỹ từng bước hoàn thiện, bổ sung cán bộ, củng cố tổ chức và phối hợp với các cơ quan chức năng xây dựng văn bản tạo hành lang pháp lý, chuẩn bị tiếp nhận nguồn vốn để đưa Quỹ đi vào hoạt động. Đến năm 2004, Quỹ đã tiếp nhận đủ nguồn vốn điều lệ là 200 tỷ đồng.

Sau 5 năm đi vào hoạt động, để đáp ứng xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và các hoạt động BVMT, ngày 03 tháng 3 năm 2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 35/2008/QĐ-TTg về tổ chức và hoạt động của Quỹ BVMT Việt Nam thay thế các quy định về tổ chức và hoạt động của Quỹ quy định tại Quyết định số 82/2002/QĐ-TTg. Tại Quyết định này, vốn điều lệ của Quỹ được tăng cường từ 200 tỷ đồng lên 500 tỷ đồng. 

Thứ trưởng Bộ TN&MT, Chủ tịch Hội đồng Quản lý Quỹ BVMT phát biểu tại Lễ Kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Quỹ

Cùng với sự phát triển, các tổ chức của Quỹ ngày càng được kiện toàn, nhiệm vụ được mở rộng, phát triển và nguồn vốn điều lệ cần được bổ sung và nâng lên nhằm đáp ứng nhu cầu hoạt động của Quỹ. Trên cơ sở đề nghị của Quỹ và các cơ quan chức năng, ngày 26 tháng 12 năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 78/2014/QĐ-TTg về tổ chức và hoạt động của Quỹ BVMT Việt Nam, tăng nguồn vốn điều lệ từ 500 tỷ đồng lên 1.000 tỷ đồng và đồng thời bổ sung thêm một số nhiệm vụ cho Quỹ trong đó có nhiệm vụ hỗ trợ tài chính cho hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu.

Hiện tại, Quỹ đang xây dựng dự thảo sửa đổi Quyết định số 78/2014/QĐ-TTg ngày 26 tháng 12 năm 2014 tăng vốn điều lệ từ 1.000 tỷ lên 3.000 tỷ đồng.

Ngày 10/1/2022, Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường. Theo đó, tại khoản 1, điều 158 quy định vốn điều lệ tối thiểu của Quỹ là 3.000 tỷ đồng.

Cùng với việc tăng vốn điều lệ, bộ máy quản lý và điều hành của Quỹ đã được hoàn thiện gồm: Hội đồng quản lý Quỹ, Ban kiểm soát và cơ quan điều hành nghiệp vụ, với tổng số 102 cán bộ có trình độ đại học trở lên, trong đó trên đại học là 37 người.

Giám đốc Quỹ BVMT Việt Nam Nguyễn Đức Thuận phát biểu tại Lễ Kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Quỹ

Trải qua 20 năm xây dựng và phát triển, Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam đã không ngừng nỗ lực phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, thách thức để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, bảo toàn và phát triển vốn hoạt động, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hôi của đất nước. Đến nay Quỹ đã thực hiện cho vay ưu đãi gần 400 dự án với tổng số tiền gần 3.000 tỷ đồng và thu hồi nợ gốc gần 1.860 tỷ đồng, góp phần tích cực bảo vệ môi trường, giảm ô nhiễm, giảm phát thải nhà kính.

Tài trợ 106 tỷ đồng, kịp thời cải thiện môi trường và thực hiện các nhiệm vụ đột xuất bảo vệ môi trường mà ngân sách nhà nước không bố trí, đồng thời hỗ trợ khẩn cấp khắc phục ô nhiễm môi trường sau thiên tai (bão lũ, sạt lở đất, hạn hán, xâm nhập mặn) hầu hết 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, góp phần giảm nguy cơ bùng phát dịch bệnh, giảm bớt khó khăn cho đồng bào tại các địa phương xảy ra thiên tai. Thực hiện tốt việc nhận ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường đối với các hoạt động khai thác khoáng sản. Quỹ đã tiếp nhận 364 dự án với tổng số tiền ký quỹ hơn 250 tỷ đồng, góp phần bảo đảm việc thực hiện các đề án cải tạo phục hồi môi trường sau khai thác khoáng sản.

Công tác quản lý các dự án cơ chế phát triển sạch (CDM) thực hiện từ năm 2009. Đến nay Quỹ đã thu lệ phí bán/chuyển CERs của 47 dự án với số tiền hơn 16 tỷ đồng, 1.239 EUR và 7,074 USD. Thực hiện nhiệm vụ trợ giá điện gió từ năm 2013, Quỹ đã thực hiện giải ngân tiền trợ giá cho dự án Phong điện 1 - Bình Thuận với số tiền 67,7 tỷ đồng và 86,6 tỷ đồng đối với dự án nhà máy điện gió Bạc liêu.

Thực hiện nhiệm vụ liên quan đến quy định về trách nhiệm mở rộng của Nhà sản xuất, nhập khẩu (EPR), Quỹ đã tiếp nhận tiền đóng góp hỗ trợ xử lý chất thải theo kê khai là 373,6 tỷ đồng.

Chủ tịch Hội đồng Quản lý, Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân, Giám đốc Nguyễn Đức Thuận cùng các đại biểu nhấn nút chúc mừng sinh nhật 20 năm thành lập Quỹ BVMT Việt Nam

Từ năm 2018, Quỹ tiếp nhận Văn phòng Quỹ môi trường toàn cầu tại Việt Nam (Văn phòng GEF) và đã huy động được 54 triệu USD tài trợ không hoàn lại từ Quỹ môi trường toàn cầu (tương đương 1.250 tỷ đồng); từ nguồn vốn không hoàn lại này sẽ huy động được khoảng 9000 tỷ đồng vốn đồng tài trợ. Đây là nguồn lực rất qúy góp phần tích cực bảo vệ môi trường, tăng cường đa dạng sinh học, đảm bảo an ninh nguồn nước quốc tế và ứng phó với BĐKH cho Việt Nam.

Không chỉ làm tốt công tác chuyên môn nghiệp vụ, Quỹ còn quan tâm, chăm lo đến đời sống của viên chức và người lao động. Lãnh đạo Quỹ thường xuyên trao đổi, phối hợp với các tổ chức Công đoàn, Đoàn thanh niên tổ chức các phong trào thi đua, khen thưởng, xây dựng tập thể cơ quan đoàn kết, phát triển. Bên cạnh đó Quỹ luôn tạo điều kiện và động viên các cán bộ, viên chức trong Quỹ không ngừng phấn đấu học hỏi, trau dồi kiến thức, tích cực tham gia các khóa đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ cũng như bảo vệ các đề tài nghiên cứu luận văn, luận án... nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu phục vụ công tác. Điển hình là ngày 22 tháng 7 năm 2022, bà Dương Thị Phương Anh Phó Giám đốc Quỹ đã bảo vệ thành công đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí, quy trình đánh giá hiệu quả dự án vay vốn ưu đãi từ các Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam và địa phương góp phần đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường” Bộ tiêu chí được xây dựng với mong muốn mang lại hiệu quả cho các đơn vị thụ hưởng là các Quỹ Bảo vệ môi trường tại Việt Nam trong công tác đánh giá hiệu quả dự án vay vốn bảo vệ môi trường và nâng cao hiệu quả của hoạt động bảo vệ môi trường, giúp các doanh nghiệp đầu tư dự án bảo vệ môi trường tự đánh giá được nguồn lực và có cơ hội tiếp cận vốn vay ưu đãi lớn hơn, phát triển bền vững hơn.

Với những thành tích đạt được trong suốt thời gian qua, Quỹ BVMT Việt Nam đã được Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Bộ Tài nguyên và Môi trường ghi nhận và trao tặng nhiều danh hiệu khen thưởng cao quý như “Huân chương Lao động hạng 3”, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Cờ thi đua của Chính phủ, Bằng khen của Bộ trưởng Bộ TN&MT và liên tục nhiều năm liền nhận Danh hiệu “Tập thể Lao động xuất sắc” của Bộ TN&MT.

Chặng đường 20 năm hình thành và phát triển, Quỹ BVMT Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh và khẳng định vai trò là một trong những công cụ kinh tế hữu hiệu trong hỗ trợ, triển khai các hoạt động BVMT. Có được kết quả như ngày hôm nay phải kể đến sự chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Bộ TN&MT, Hội đồng quản lý Quỹ và sự giúp đỡ của các cơ quan chức năng, cùng với sự cố gắng, nỗ lực phấn đấu, tinh thần đoàn kết, sáng tạo và đổi mới, khắc phục khó khăn của Cấp ủy, Lãnh đạo Quỹ và của toàn thể cán bộ, viên chức, và người lao động của Quỹ qua từng giai đoạn. Phát huy các kết quả đã đạt được trong 20 năm qua, đặc biệt với đội ngũ cán bộ giàu kinh nghiệm, sức trẻ đầy nhiệt huyết, Quỹ BVMT Việt Nam sẽ tiếp tục phấn đấu, đồng tâm hợp lực, vượt qua mọi khó khăn, thách thức tiếp tục xây dựng Quỹ ngày càng lớn mạnh, là “địa chỉ xanh” đáng tin cậy cho các tổ chức, cá nhân chung tay vì môi trường xanh đất nước.