Hiện nay, nhận thức của toàn hệ thống chính trị, các tầng lớp nhân dân về ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường được nâng cao; hệ thống chính sách, pháp luật trong lĩnh vực biến đổi khí hậu không ngừng được hoàn thiện; tổ chức bộ máy được kiện toàn, sắp xếp theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu quả. Có được kết quả trên, Cục Biến đổi khí hậu đóng góp phần quan trọng, hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng nhiệm vụ quản lý nhà nước được Bộ Tài nguyên và Môi trường giao; tham mưu, đề xuất các giải pháp, chính sách đúng đắn, quan trọng cho lãnh đạo Bộ đảm bảo yêu cầu quản lý và thực tiễn.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại hội nghị COP26
Đạt nhiều kết quả quan trọng trong quản lý nhà nước về biến đổi khí hậu
TS. Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục BĐKH cho biết, nhằm tăng cường công tác quản lý tín chỉ các-bon, Cục đã tham mưu Bộ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 02/5/2024 về tăng cường công tác quản lý tín chỉ các-bon nhằm thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định. Cục đã tham mưu cho Bộ và phối hợp với các cơ quan, địa phương triển khai xây dựng, trình ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật BVMT; tích cực xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn để giải quyết các vấn đề của thực tiễn trong nước và xu thế của thế giới về ứng phó với BĐKH.
Thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, Cục trình Bộ để trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát tại Quyết định số 496/QĐ-TTg ngày 11/6/2024. Trình Bộ để trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Kế hoạch quốc gia thích ứng với BĐKH giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (cập nhật). Trình Bộ trưởng ban hành Quyết định số 927/QĐ-BTNMT ngày 10/4/2024 về việc phân bổ hạn ngạch nhập khẩu các chất làm suy giảm tầng ôdôn, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát trong khuôn khổ Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ô-dôn năm 2024 cho các tổ chức. Xây dựng nội dung hướng dẫn nhiệm vụ trọng tâm về BVMT và ứng phó với BĐKH năm 2025, giai đoạn 2025-2027 từ nguồn kinh phí sự nghiệp BVMT đối với các cơ quan Trung ương và địa phương để Bộ có văn bản hướng dẫn. Tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai thi hành các văn bản quy phạm pháp luật; thực hiện các nhiệm vụ được giao tại các Chương trình hành động, kế hoạch về ứng phó với BĐKH; tiếp tục triển khai thực hiện: Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị COP26; Chiến lược quốc gia về BĐKH giai đoạn đến năm 2050; Kế hoạch hành động giảm phát thải khí mê-tan đến năm 2030. Cục đã tích cực phối hợp với Bộ Tài chính hoàn thiện Đề án phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Trong nhiệm vụ giúp việc cho Ban Chỉ đạo COP26, Cục tiếp tục chuẩn bị nội dung cho Phiên họp lần thứ 5 của Ban Chỉ đạo COP26, tham mưu cho Bộ, Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện các cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 về việc triển khai Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), triển khai Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP.
Cục phối hợp với các địa phương liên quan trong triển khai thực hiện các quy định pháp luật về ứng phó với BĐKH; tích cực hướng dẫn các doanh nghiệp thực hiện các quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn; hướng dẫn xây dựng Báo cáo về ứng phó với BĐKH; theo dõi, đôn đốc việc ban hành Kế hoạch hành động về BĐKH, báo cáo đánh giá khí hậu của địa phương; hợp tác triển khai một số nhiệm vụ chuyên môn có liên quan; hướng dẫn, hỗ trợ các bên tham gia trong quá trình xây dựng, thực hiện các dự án theo Cơ chế phát triển sạch (CDM), Cơ chế tín chỉ chung (JCM) và thực hiện chế độ báo cáo định kỳ theo quy định. Trong quá trình xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật, Cục đã tổ chức các hội thảo, cuộc họp lấy ý kiến đóng góp của các tổ chức doanh nghiệp liên quan theo đúng quy định về xây dựng chính sách, tổ chức thực hiện chính sách. Đồng thời, chú trọng thực hiện phổ biến, tuyên truyền các quy định pháp luật về BĐKH cho các doanh nghiệp, các bên liên quan về bảo vệ tầng ô-dôn và loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, về ứng phó với BĐKH nhằm tăng cường hợp tác khối công tư trong ứng phó với BĐKH và chuyển dịch năng lượng, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp, thúc đẩy sự tham gia của doanh nghiệp trong việc thực hiện các cam kết của Việt Nam về BĐKH.
Thực hiện Kế hoạch phổ biến, tuyên truyền quy định pháp luật năm 2024, Cục đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức chuỗi Hội thảo “Tăng cường năng lực, phổ biến quy định pháp luật về BĐKH và các giải pháp về chuyển dịch năng lượng” cho các đại biểu là đại diện các cơ quan QLNN, các tổ chức chính trị - xã hội ở địa phương và các doanh nghiệp tại 03 miền Bắc, Trung, Nam. Tích cực tham gia các các diễn đàn, hội nghị, hội thảo, khóa đào tạo tập huấn của các bộ, ngành, địa phương; chủ động lồng ghép các nội dung tuyên truyền phổ biến pháp luật về BĐKH thông qua các chương trình, dự án về BĐKH. Các hình thức tuyên truyền được thực hiện đa dạng, linh hoạt nhằm tăng cường nhận thức cho các cơ quan QLNN, tổ chức chính trị - xã hội, các doanh nghiệp, các bên liên quan về triển khai thực hiện các quy định hiện hành về ứng phó với BĐKH,... Mở rộng hợp tác quốc tế, qua đó thu hút thêm nhiều nguồn lực và kinh nghiệm để hỗ trợ các bộ, ngành và địa phương trong thực thi các nhiệm vụ ứng phó với BĐKH.
Theo TS. Tăng Thế Cường, trong thực hiện, còn gặp một số khó khăn, đó là: Hệ thống văn bản pháp luật, chính sách, văn bản quản lý điều hành về BĐKH tuy đã cơ bản bao quát, đầy đủ song vẫn còn phải tiếp tục hoàn thiện, nhiều văn bản hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế - kỹ thuật, quy chuẩn kỹ thuật liên quan còn đang được các bộ, ngành xây dựng, hoàn thiện; việc thực hiện quy định về kiểm kê khí nhà kính và báo cáo kết quả giảm nhẹ khí nhà kính cấp lĩnh vực chưa đáp ứng được so với yêu cầu của Luật, Nghị định và yêu cầu về theo dõi tiến độ thực hiện NDC; vẫn còn thiếu định mức kinh tế - kỹ thuật và đơn giá đặc thù của lĩnh vực cần tiếp tục phải xây dựng và ban hành. Quy định quốc tế về trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon song phương, đặc biệt gắn với việc thực hiện mục tiêu NDC còn chưa đầy đủ nên việc xây dựng các quy định đối với cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon song phương và tổ chức triển khai để ký kết hợp tác với các quốc gia, đối tác cần đàm phán mất nhiều thời gian. Việc xây dựng các chính sách về bảo vệ tầng ô-dôn và quản lý các chất được kiểm soát đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ngành, cơ quan nhà nước để bảo đảm tính đồng bộ, hệ thống. Các chính sách, quy định về quản lý chất được kiểm soát sẽ phát huy hiệu quả nếu được thực thi đồng thời cùng các quy định pháp luật khác trong lĩnh vực BVMT (quy định về quản lý chất thải và quy định về trách nhiệm của nhà sản xuất, nhập khẩu).
Một số nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới
Lãnh đạo Cục BĐKH cho biết, Cục sẽ tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện thể chế, xây dựng văn bản quy định chi tiết, quy định kỹ thuật hướng dẫn thi hành các quy định của Luật BVMT về BĐKH, trong đó tập trung vào việc hoàn thiện các quy định kiểm kê khí nhà kính, thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính, kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính; phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính; quản lý hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon; quản lý tín chỉ các-bon trong nước và trao đổi quốc tế; vận hành thị trường các-bon…; tổ chức xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật chuyên ngành. Tích cực phối hợp theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc triển khai, thi hành pháp luật về ứng phó với BĐKH đã được ban hành và việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ ứng phó với BĐKH ở các địa phương, tình hình thực hiện các cam kết quốc tế về BĐKH. Kiện toàn và năng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong lĩnh vực BĐKH; nghiên cứu xây dựng kế hoạch đảm bảo nguồn nhân lực trong thời kỳ mới. Đẩy mạnh hoạt động hợp tác quốc tế, tối ưu hóa việc sử dụng các nguồn lực quốc tế về BĐKH nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác QLNN về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, thích ứng với BĐKH, phát triển thị trường các-bon, bảo vệ tầng ô-dôn và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về BĐKH.
Đồng thời, tiếp tục tập trung công tác chính trị, tư tưởng; phát huy công tác chỉ đạo, điều hành hiệu quả, tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính gắn với trách nhiệm; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu nâng cao hiệu lực, hiệu quả QLNN về BĐKH. Tập trung xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật và các đề án, nhiệm vụ theo Chương trình công tác, Chương trình xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2024 của Bộ. Hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn theo ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp để trình Chính phủ; hoàn thiện dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 01/2022/TT-BTNMT quy định chi tiết thi hành Luật BVMT về ứng phó với BĐKH để trình Bộ trưởng xem xét ban hành. Hoàn thiện Tiêu chuẩn quốc gia về “Môi chất lạnh - Phần 1: Yêu cầu về an toàn trong sản xuất và lắp đặt điều hòa không khí treo tường sử dụng R-32”. Hoàn thiện, trình Bộ ban hành Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 02/5/ 2024 về tăng cường công tác quản lý tín chỉ các-bon nhằm thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định và tổ chức triển khai thực hiện.
Cục BĐKH phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương tuyên truyền, phổ biến, đào tạo, tập huấn trong việc triển khai thực hiện các quy định pháp luật về BĐKH cho các đối tượng, nhất là cho các doanh nghiệp; triển khai thực hiện tốt các Đề án, nhiệm vụ được giao tại các Chương trình hành động, kế hoạch về ứng phó với BĐKH. Tiếp tục chuẩn bị nội dung cho Phiên họp lần thứ 5 của Ban Chỉ đạo COP26 và thực hiện nhiệm vụ cơ quan đầu mối giúp Bộ thực hiện nhiệm vụ Ban Thư ký JETP và Nhóm Tổng hợp hỗ trợ triển khai thực hiện Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng, tập trung hoàn thiện đề xuất phân công trách nhiệm xây dựng khung chính sách thực hiện JETP. Triển khai ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về kết quả Hội nghị COP28; hoàn thiện Đề án Đoàn Việt Nam tham gia Hội nghị COP29 và tham dự Hội nghị COP29 tại thủ đô Baku, Cộng hòa Azerbaijan; hoàn thiện hệ thống báo cáo giám sát và đánh giá hoạt động thích ứng với BĐKH cấp quốc gia trực tuyến để phục vụ công tác QLNN về thích ứng với BĐKH.
HÀ PHƯƠNG
Nguồn: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 15 (Kỳ 1 tháng 8) năm 2024
Gen Xanh không chỉ là cuộc thi đơn thuần mà còn là có ý nghĩa quan trọng nhằm xây dựng thế hệ trẻ Việt Nam tiên phong trong phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu.
Trong Kỳ 4, chúng ta đã phân tích vai trò của hợp tác quốc tế và tài chính khí hậu, chiếc “đòn bẩy” giúp Việt Nam tiếp cận công nghệ hiện đại, nguồn vốn xanh và tham gia thị trường tín chỉ carbon toàn cầu. Tuy nhiên, dù chính sách có rõ ràng và quốc tế có đồng hành, mọi cam kết sẽ chỉ là con chữ nếu không có những người trực tiếp thực hiện. Và những người đó chính là cộng đồng và doanh nghiệp, những chủ thể ở tuyến đầu biến mục tiêu giảm phát thải mê-tan thành hành động cụ thể.
Sau ba kỳ đầu tiên, chúng ta đã lần lượt phân tích bức tranh toàn cầu và cam kết của Việt Nam, các giải pháp trong nông nghiệp - chất thải và mặt trận then chốt năng lượng. Tuy nhiên, để biến những cam kết này thành hiện thực, Việt Nam không thể chỉ dựa vào nguồn lực trong nước. Hợp tác quốc tế và huy động tài chính khí hậu sẽ là chìa khóa mở ra cánh cửa thực thi, giúp Việt Nam vượt qua rào cản công nghệ, tài chính và quản lý.
Trong Bài 2, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã đi sâu vào tiềm năng và giải pháp giảm phát thải mê-tan trong nông nghiệp và quản lý chất thải - 02 lĩnh vực chiếm hơn 70% tổng phát thải quốc gia. Nhưng để hiện thực hóa cam kết giảm ít nhất 30% lượng phát thải vào năm 2030, Việt Nam không thể bỏ qua một “mặt trận” khác: năng lượng, đặc biệt là khai thác than và dầu khí. Đây là khu vực tiềm ẩn nguy cơ phát thải cao, nhưng cũng chính là nơi có thể giảm mạnh nếu tận dụng tốt công nghệ và chính sách.
Trong Kỳ 1 của loạt bài, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã phác họa bức tranh toàn cầu về khí mê-tan - loại khí có sức nóng gấp 28 lần CO₂ trong chu kỳ 100 năm và tới 80 lần trong 20 năm cũng như cam kết mạnh mẽ của Việt Nam khi tham gia Global Methane Pledge, đặt mục tiêu giảm ít nhất 30% phát thải vào năm 2030 so với 2020. Bước sang Kỳ 2, bài viết đi sâu vào hai lĩnh vực phát thải lớn nhất của Việt Nam: nông nghiệp và quản lý chất thải, nơi chiếm hơn 70% tổng lượng mê-tan quốc gia. Đây không chỉ là thách thức, mà còn là cơ hội vàng để Việt Nam hiện thực hóa cam kết toàn cầu, đồng thời đem lại lợi ích thiết thực cho kinh tế và xã hội.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, khí mê-tan, loại khí nhà kính có sức nóng gấp 28 lần CO₂ - đang trở thành tâm điểm trong các nỗ lực toàn cầu. Việt Nam, cùng hơn 150 quốc gia, đã tham gia Cam kết giảm phát thải mê-tan toàn cầu (Global Methane Pledge) với mục tiêu cắt giảm ít nhất 30% vào năm 2030 so với mức năm 2020. Bên lề Hội thảo “Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về giảm phát thải khí mê-tan” tổ chức ngày 25/9/2025 tại Hà Nội, nhiều chuyên gia và nhà quản lý đã chia sẻ về lộ trình hành động, những thách thức cũng như cơ hội để Việt Nam thực hiện thành công cam kết này.
