Ngày 5/12, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Viện Chăn nuôi quốc tế tổ chức cuộc họp Nhóm Công tác An toàn thực phẩm Quý 4, năm 2025 trong khuôn khổ Khung đối tác Một sức khỏe (OHP). Cuộc họp nhằm thúc đẩy triển khai các nhiệm vụ của Khung Đối tác Một sức khỏe về phòng chống bệnh truyền lây từ động vật sang người, qua đó tăng cường kết nối mạng lưới, chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất giải pháp, kiến nghị chính sách về an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng.
Tham dự cuộc họp có đại diện các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Y tế, Bộ Công thương; các viện nghiên cứu, trường đại học; đại diện các đại sứ quán; các tổ chức quốc tế; cùng nhiều doanh nghiệp và hiệp hội trong lĩnh vực nông nghiệp, thực phẩm.
Phát biểu khai mạc, Tiến sĩ Nguyễn Việt Hùng, Giám đốc Khu vực châu Á của ILRI, Đồng Chủ tịch FSWG bày tỏ sự cảm ơn đối với các Bộ, cơ quan, đối tác phát triển và khu vực tư nhân đã đồng hành nỗ lực vì an toàn thực phẩm tại Việt Nam. Ông đặc biệt nhấn mạnh dấu mốc kỷ niệm 10 năm thành lập FSWG, một diễn đàn được hình thành bởi nhóm đối tác phát triển gồm WB, FAO, Canada, ILRI cùng Chính phủ Việt Nam và nhiều cơ quan trong nước, nhằm tạo không gian hợp tác, chia sẻ thông tin và xây dựng khuyến nghị chính sách ở tầm quốc gia.
Giám đốc Khu vực châu Á ILRI khẳng định, cuộc họp lần thứ 4 hôm nay là cơ hội quan trọng để xây dựng trên những nền tảng sẵn có và thống nhất các ưu tiên cho giai đoạn 2026-2030. Việc củng cố hành lang pháp lý, nâng cấp hệ thống giám sát và phòng xét nghiệm, mở rộng các can thiệp dựa trên nguy cơ và theo chuỗi giá trị, thúc đẩy hợp tác công - tư sẽ là trọng tâm hướng tới một hệ thống an toàn thực phẩm minh bạch, có trách nhiệm và bền vững cho Việt Nam.
Ông Pawin Padungtod, Điều phối kỹ thuật cao cấp Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc cho biết, an toàn thực phẩm là một trụ cột thiết yếu của sức khỏe cộng đồng, phát triển kinh tế và hệ thống lương thực bền vững. Trong bối cảnh chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu ngày càng mở rộng và phức tạp, hậu quả của thực phẩm không an toàn là vô cùng nghiêm trọng.
"Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trong hiện đại hóa quản lý An toàn thực phẩm, áp dụng tiếp cận dựa trên mối nguy, cải thiện hệ thống giám sát và củng cố khung pháp lý. Tuy nhiên, những thách thức vẫn còn phức tạp: kháng thuốc, tác động của biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh, cùng sự thay đổi trong mô hình sản xuất và phân phối thực phẩm. Tất cả đều đòi hỏi chúng ta phải tăng cường cảnh giác và có những giải pháp sáng tạo. Điều này khiến vai trò của Nhóm Công tác trở nên quan trọng hơn bao giờ hết", ông Pawin Padungtod nhấn mạnh.
Trên nền tảng đó, FAO cam kết hợp tác chặt chẽ với các cơ quan Chính phủ và các đối tác phát triển để nâng cao thực hành vệ sinh an toàn thực phẩm trong các chuỗi giá trị ưu tiên như thịt lợn, gia cầm và thủy sản. Điều này bao gồm xây dựng các đánh giá mối nguy, chiến lược quản lý và truyền thông mối nguy nhằm thúc đẩy và mở rộng sản xuất thực phẩm an toàn đồng thời giảm thiểu nguy cơ kháng thuốc.
Bà Vũ Thị Thanh An, Viện Kiểm nghiệm ATVSTP quốc gia, Bộ Y tế cho rằng, cho rằng hệ thống đánh giá nguy cơ an toàn thực phẩm hiện vẫn đối mặt với nhiều thách thức như thiếu dữ liệu tích hợp, năng lực phòng thử nghiệm chưa đồng đều, chưa có cơ chế chia sẻ dữ liệu liên ngành và văn hóa ra quyết định dựa trên nguy cơ còn chưa thực sự hình thành. Từ đó, Viện Kiểm nghiệm ATVSTP quốc gia kiến nghị sớm xây dựng cơ sở dữ liệu nguy cơ cấp quốc gia, mở rộng điều tra tiêu thụ thực phẩm, triển khai nghiên cứu Total Diet Study, chuẩn hóa LIMS, đồng thời tăng cường đào tạo dài hạn, ngắn hạn về phân tích nguy cơ cho đội ngũ chuyên môn.
Cuộc họp ghi nhận các kết quả nổi bật của Dự án SafeGRO (Canada) trong nâng cao năng lực quản lý ATTP tại các chuỗi rau - thịt, cũng như hỗ trợ xây dựng, sửa đổi văn bản pháp luật liên quan. Bên cạnh đó, bà Nguyễn Hồng Minh, Chuyên gia An toàn thực phẩm, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc chỉ ra các hoạt động hợp tác FAO - NIAS, bao gồm tăng cường năng lực xét nghiệm, đánh giá nguy cơ và hỗ trợ phòng thí nghiệm. Theo đó, dự án Một Sức khỏe - An toàn Thực phẩm đã tận dụng sức mạnh của phân tích rủi ro bằng cách áp dụng Cách tiếp cận Một Sức khỏe (One Health) để giải quyết các vấn đề an toàn thực phẩm tại các quốc gia đang phát triển.
Về các sáng kiến về đánh giá rủi ro an toàn thực phẩm, mô hình can thiệp tại chợ và lò mổ, thúc đẩy cách tiếp cận Một Sức khỏe đối với bệnh truyền qua thực phẩm, TS. Nguyễn Việt Hùng, Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Quốc tế (ILRI) thông tin, tại Việt Nam, ILRI đang thực hiện nhiều nghiên cứu và mô hình can thiệp tại các chợ truyền thống và cơ sở giết mổ - những điểm nóng về nguy cơ ô nhiễm vi sinh. Các hoạt động bao gồm thử nghiệm các công nghệ khử trùng chi phí thấp, xây dựng năng lực cho các tác nhân trong chuỗi thịt lợn và thịt bò, đồng thời thúc đẩy tiếp cận dựa trên đánh giá rủi ro đối với thực phẩm. ILRI cũng phối hợp với chính quyền địa phương và các đối tác quốc gia để triển khai nghiên cứu, can thiệp và truyền thông về bệnh truyền qua thực phẩm, bệnh lây từ động vật sang người và kháng kháng sinh, qua đó tăng cường áp dụng Cách tiếp cận Một Sức khỏe trong quản lý an toàn thực phẩm.
Cuộc họp đã thống nhất nhóm nhiệm vụ ưu tiên quốc gia về an toàn thực phẩm giai đoạn 2026-2030, trong đó trọng tâm là hoàn thiện khung pháp lý hiện đại, đồng bộ và tiệm cận chuẩn quốc tế. Các đại biểu đề cập yêu cầu tăng cường quy chuẩn vi sinh, chuẩn hóa quy trình đánh giá rủi ro và nâng cao năng lực giám sát đối với sản phẩm động vật và thực phẩm tươi sống. Một hướng ưu tiên khác là củng cố hệ thống xét nghiệm và giám sát, đặc biệt trong phát hiện vi sinh vật gây bệnh, kháng kháng sinh và giải trình tự gen, kết hợp với hệ thống cảnh báo nhanh theo cách tiếp cận đa ngành.
Bên cạnh đó, cuộc họp cũng đề xuất mở rộng mô hình quản lý an toàn thực phẩm theo chuỗi và dựa trên rủi ro, thí điểm tại các địa phương trọng điểm, đồng thời tăng cường kiểm soát chợ truyền thống, lò mổ nhỏ lẻ và cơ sở bán lẻ thực phẩm. Các đại biểu nhấn mạnh vai trò của truyền thông và nâng cao nhận thức cộng đồng gắn với doanh nghiệp, nhà sản xuất và người tiêu dùng; cùng với đó là việc thúc đẩy hợp tác công - tư và huy động nguồn lực quốc tế, coi đây là nền tảng để đổi mới mô hình quản lý và nâng cao hiệu quả hệ thống an toàn thực phẩm trong giai đoạn tới.
Phát biểu tổng kết cuộc họp, ông Phạm Doãn Lân, Quyền Viện trưởng Viện Chăn nuôi khẳng định, an toàn thực phẩm là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt của Khung OHP, đóng vai trò sống còn đối với sức khỏe người dân, thương mại nông sản và phát triển bền vững. Việc quản lý ATTP cần sự phối hợp đa ngành, dựa trên bằng chứng khoa học và được triển khai xuyên suốt toàn chuỗi “từ trang trại tới bàn ăn”, đặc biệt trong bối cảnh gia tăng bệnh truyền qua thực phẩm, áp lực về kháng kháng sinh (AMR), yêu cầu cao từ thị trường xuất khẩu (EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ) và sự thay đổi nhanh của hệ thống lương thực thực phẩm.
Tại phiên tổng kết, Ban Thư ký OHP và các đại biểu đã bày tỏ lời tri ân tới ông Fred Unger - người có nhiều năm đồng hành và đóng góp quan trọng trong quá trình xây dựng, vận hành và mở rộng Nhóm Công tác An toàn thực phẩm. Sự hỗ trợ bền bỉ của ông và Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Quốc tế (ILRI) được ghi nhận là động lực then chốt giúp hình thành cơ chế phối hợp an toàn thực phẩm đa ngành đầu tiên của Việt Nam trong khuôn khổ tiếp cận Một Sức khỏe.
Những cam kết đồng hành của các tổ chức quốc tế, đối tác phát triển cùng sự tham gia của khu vực tư nhân được xem là nền tảng quan trọng để thúc đẩy hệ thống an toàn thực phẩm hướng tới minh bạch, hiệu quả và bền vững hơn.
Diễn đàn Thanh niên hành động chống lại tình trạng kháng thuốc khẳng định vai trò tiên phong của thanh niên trong việc thay đổi hành vi, sử dụng thuốc kháng vi sinh vật có trách nhiệm nhằm xây dựng tương lai bền vững hơn.
Tại Kỳ họp thứ 10, nhiều ĐBQH đánh giá việc thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là vấn đề có tác động trực tiếp đến đời sống từng người dân, do đó cần có giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn sinh hoạt; đồng thời nhấn mạnh phân loại rác tại nguồn là giải pháp căn cơ, hướng tới xây dựng lối sống xanh, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường bền vững.
PGS, TS. Phạm Thị Thanh Ngà, Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu cho rằng, để thúc đẩy đột phá khoa học - công nghệ và chuyển đổi số trong lĩnh vực khí tượng thủy văn, môi trường, cần phát triển hạ tầng công nghệ hiện đại, cơ chế thí điểm công nghệ mới, ưu đãi tài chính và nhân lực chất lượng cao để nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo và ứng dụng AI.
GS.TS Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhấn mạnh, một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mạnh sẽ giúp trường đại học thực sự trở thành trung tâm tri thức và đổi mới, nơi tạo ra công nghệ mới và đóng góp thiết thực vào sự phát triển của quốc gia trong kỷ nguyên kinh tế tri thức và chuyển đổi số.
Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH TP. Huế Nguyễn Thị Sửu kỳ vọng, trong giai đoạn tới, ngành Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục là “trụ đỡ kép” của nền kinh tế và môi trường sống, góp phần bảo đảm sinh kế xanh, tăng trưởng xanh và tương lai xanh cho các thế hệ mai sau.
