Trong Dự thảo Chiến lược và Định hướng Chiến lược thu hút FDI thế hệ mới, giai đoạn 2018-2030 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư có nhấn mạnh, Việt Nam sẽ ưu tiên thu hút FDI vào ngành Nông nghiệp công nghệ cao. Do đó, việc nghiên cứu khả năng thu hút FDI vào ngành Nông nghiệp công nghệ cao là rất cần thiết.
Ảnh minh họa
Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao
Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao là quá trình thu hút FDI vào lĩnh vực nông nghiệp có áp dụng những tiến bộ và thành tựu khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp (như công nghệ thông tin, công nghệ vật liệu mới, công nghệ sinh học và các giống cây trồng, giống vật nuôi,…) để tạo ra những sản phẩm nông nghiệp có năng suất và chất lượng cao hơn các phương pháp sản xuất nông nghiệp truyền thống.
Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao “kén” đất đầu tư: Hiện nay thu hút FDI vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao vẫn còn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết và lợi thế về nông nghiệp của từng vùng, do đó không phải khu vực nào cũng có thể thu hút được nguồn vốn FDI vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao.
Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao “nhất thiết phải gắn liền với việc quy hoạch đất và tập trung quỹ đất”: Để hoạt động sản xuất, canh tác trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao đạt được hiệu quả, giúp thu hút các doanh nghiệp FDI đầu tư vào lĩnh vực này thì cần phải có những chính sách, biện pháp nhằm tập trung quỹ đất thành những mảnh đất có diện tích lớn, thuận lợi để áp dụng những tiến bộ khoa học công nghệ trong quá trình canh tác.
Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao “đòi hỏi phải có sự phối hợp của nhiều chính sách”: Để thu hút hiệu quả nguồn vốn FDI vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, cần phải thực hiện phối hợp các chính sách phát triển cơ sở hạ tầng, thiết bị khoa học công nghệ với các chính sách hỗ trợ, ưu đãi nhằm tháo gỡ những khó khăn, khúc mắc cho các doanh nghiệp FDI khi đầu tư vào lĩnh vực này.
Vai trò của thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao
Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao góp phần tạo dựng một nền nông nghiệp bền vững: Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao chính là giải pháp hữu hiệu để tạo dựng nên một nền nông nghiệp phát triển bền vững, giúp nâng cao năng suất và chất lượng của các loại nông sản để có thể cạnh tranh được với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.
Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao góp phần đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước: Thông qua hoạt động đầu tư FDI vào nông nghiệp công nghệ cao, các nước sẽ học hỏi và áp dụng được những tiến bộ khoa học - công nghệ mà các chủ đầu tư FDI chuyển giao. Từ đó, góp phần cơ giới hóa, hiện đại hóa quá trình sản xuất và hạn chế những phương pháp sản xuất, canh tác truyền thống, lạc hậu.
Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao góp phần đảm bảo an ninh lương thực: Theo báo cáo Triển vọng Dân số Thế giới của Liên Hợp Quốc (UN), dân số của thế giới đã đạt hơn 7,8 tỷ người. Việc dân số tăng nhanh chóng cùng với những hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ lụt, hạn hán đã đặt một áp lực không nhỏ lên các quốc gia trên thế giới. Nếu vẫn áp dụng phương thức sản xuất nông nghiệp cũ, mùa vụ có nguy cơ mất trắng rất cao do các tác động của ngoại cảnh dẫn đến sự thiếu hụt trầm trọng của lương thực. Một trong những biện pháp hiệu quả để cải tổ nền nông nghiệp cũng như giải quyết vấn đề an ninh lương thực đó chính là hoạt động thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao. Thông qua hoạt động thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao, nền nông nghiệp trong nước sẽ tạo ra được nhiều sản phẩm nông nghiệp hơn với chất lượng cao hơn, đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng lương thực, thực phẩm ngày càng cao của con người.
Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao đóng góp đáng kể vào sự phát triển KT-XH của địa phương: Các dự án FDI đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao góp phần giải quyết việc tại các địa phương, đồng thời làm gia tăng giá trị của các loại hàng nông sản và đưa được nhiều thương hiệu sản phẩm của các địa phương ra các thị trường trong nước và quốc tế.
Thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao góp phần tạo nên sức lan tỏa cho doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất tại địa phương: Khi các dự án FDI với mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao được thực hiện, doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất tại khu vực thực hiện các dự án FDI sẽ học hỏi, áp dụng và nhân rộng các mô hình đó trong hoạt động sản xuất nông nghiệp của họ.
Thực trạng phát triển nông nghiệp công nghệ cao của Việt Nam
Nguồn vốn FDI đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao chiếm tỷ trọng rất thấp trong tổng nguồn vốn FDI đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp và các lĩnh vực khác khi chỉ chiếm khoảng 18% tổng nguồn vốn FDI đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp.
Trong các đối tác đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao của Việt Nam thì Nhật Bản là nước có mức đầu tư nhiều nhất, đứng thứ hai là Hàn Quốc. Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài, tính riêng năm 2019, Nhật Bản có khoảng 21 doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao ở Việt Nam. Hiện tại, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đang tìm kiếm cơ hội đầu tư vào lĩnh vực trồng rau công nghệ cao tại Lâm Đồng, các dự án nông nghiệp công nghệ cao tại Vĩnh Phúc, phát triển đánh bắt và chế biến cá ngừ ở Bình Định, hay tập trung đầu tư phát triển các mặt hàng nông sản ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Các dự án FDI đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao của Việt Nam chủ yếu tập trung ở một số lĩnh vực cơ bản như: trồng rau, trồng hoa và chế biến nông sản. Các lĩnh vực khác như nghiên cứu sản xuất giống cây trồng, sản xuất thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật hữu cơ vẫn chưa thu hút được nhiều dự án FDI.
Phần lớn các dự án FDI về nông nghiệp công nghệ cao đều tập trung ở những địa phương có lợi thế về cơ sở hạ tầng, nguồn lực, các loại nông sản, điều kiện tự nhiên thuận lợi và có nhiều ưu đãi cho các nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư vào lĩnh vực này.
Một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng thu hút FDI vào nông nghiệp công nghệ cao của Việt Nam trong thời gian tới
Xây dựng khung chính sách ưu đãi dành cho các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao và tăng nguồn vốn hỗ trợ: Khung chính sách này cần quy định cụ thể những mức ưu đãi dựa trên lĩnh vực, nguồn vốn mà các doanh nghiệp này sẽ đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao có tính đến lợi ích của dự án đối với tình hình phát triển KT-XH trong nước.
Ngoài ra, Chính phủ cũng cần bãi bỏ một số tiêu chuẩn, điều kiện để cho doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận được với nguồn vốn ưu đãi, và bảo đảm nguồn vốn đến được đúng đối tượng.
Quy hoạch lại ruộng đất, giải quyết vấn đề giải phóng mặt bằng, tranh chấp đất đai và cho phép doanh nghiệp nước ngoài sở hữu đất đai có thời hạn: Trước tiên, Chính phủ cần tiếp tục đẩy mạnh hoạt động dồn điền, đổi thửa, quy hoạch đất nông nghiệp theo hướng mở rộng hạn điền để tạo được các quỹ đất có diện tích lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng những tiến bộ khoa học công nghệ trong sản xuất và hạn chế hoạt động sản xuất nhỏ lẻ, manh mún. Việt Nam có thể học hỏi Hoa Kỳ trong việc xây dựng những nông trại có quy mô lớn, để khi áp dụng các công nghệ hiện đại như máy bay phun thuốc trừ sâu không người lái, công nghệ thu hoạch sẽ trở nên dễ dàng và đồng bộ, tiết kiệm công sức. Tiếp theo, Chính phủ cần giải quyết ổn thỏa vấn đề giải phóng mặt bằng và tranh chấp đất đai để các doanh nghiệp có được “nguồn đất sạch”, yên tâm canh tác. Cuối cùng, nên xem xét, cho phép doanh nghiệp nước ngoài sở hữu đất đai có thời hạn và giảm tiền thuê đất cho các doanh nghiệp này, giúp cho ngành nông nghiệp công nghệ cao của Việt Nam tạo được sức hút đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Thái Lan từ lâu đã áp dụng chính sách cho phép doanh nghiệp nước ngoài sở hữu đất và giảm tiền thuê đất cho các doanh nghiệp nước ngoài, qua đó không chỉ thu hút được các doanh nghiệp FDI đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao mà còn cả các lao động tay nghề cao và các chuyên gia từ nước ngoài.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Để có thể thu hút được các doanh nghiệp FDI đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, Việt Nam cần phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua các hoạt động đào tạo, dạy nghề, cử đi chuyên tu ở ở các nước tiến bộ. Đặc biệt, nhà nước cần chú trọng cung cấp thông tin cho người nông dân qua các chương trình ứng dụng, các trang tin điện tử giúp người nông dân chủ động trong việc đổi mới tư duy sản xuất.
Tăng cường đầu tư vào hệ thống cơ sở hạ tầng của ngành nông nghiệp công nghệ cao: Hiện nay, hệ thống cơ sở đường xá, giao thông, cầu cống của Việt Nam đã được cải thiện rất nhiều. Tuy nhiên, để đáp ứng được nhu cầu đầu tư của các doanh nghiệp nước ngoài thì Việt Nam cần phải đầu tư hơn nữa vào hệ thống đường xá, cầu cống, … có như vậy mới sức thu hút được nhiều nguồn vốn FDI.
Đẩy mạnh sự phối hợp giữa các ngành công nghiệp hỗ trợ: Ngoài các chính sách trực tiếp thu hút nguồn vốn FDI, Chính phủ cũng nên triển khai các chính sách liên quan đến logistics, hệ thống lưới điện, hệ thống công nghệ thông tin, hệ thống thủy lợi, các chính sách liên quan đến hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, … để tạo nền tảng cho lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao phát triển, giúp tăng khả năng thu hút nguồn vốn FDI vào lĩnh vực này.
Tận dụng những cơ hội từ xu thế dịch chuyển dòng vốn đầu tư: Xu thế dịch chuyển dòng vốn đầu tư đã xuất hiện từ trước đại dịch Covid-19 khi mà sự căng thẳng cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đang leo thang tới đỉnh điểm. Có thể nói, đại dịch Covid-19 là một trong những chất xúc tác đẩy nhanh quá trình dịch chuyển này giữa các khu vực và quốc gia. Trong xu hướng đó, Việt Nam đang trở thành điểm đến tiềm năng cho các nhà đầu tư nước ngoài, có thể tận dụng để tăng cường, đẩy mạnh thu hút dòng vốn FDI vào các dự án nông nghiệp công nghệ cao trung và dài hạn.
Tài liệu tham khảo
Tiếng Việt
1. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2018), 30 năm thu hút đầu tư nước ngoài tại Việt Nam: Tầm nhìn và cơ hội mới trong kỷ nguyên mới;
2. Dự thảo Chiến lược và Định hướng Chiến lược thu hút FDI thế hệ mới, giai đoạn 2018-2030;
3. Dương Anh Đào (2012), Nghiên cứu phát triển nông nghiệp công nghệ cao tại TP. Cần Thơ, Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Sư phạm TP. HCM, Bộ Giáo dục và Đào tạo;
4. Nguyên Đức (2020), Ảnh hưởng đại dịch covid, vốn FDI sụt giảm, doanh nghiệp đối mặt nguy cơ bị thâu tóm, Báo Đầu tư;
5. Ngọc Hà (2018), Vì sao vốn FDI vào nông nghiệp Việt Nam thấp;
6. Minh Hoàng (2020), 6 tháng, hơn 15 tỷ USD vốn đầu tư FDI vào Việt Nam, Báo Thị trường Tài chính Tiền tệ;
7. ThS. Vũ Quốc Huy (2015), Thu hút đầu tư nước ngoài tại Thái Lan, Malaysia và kinh nghiệm cho Việt Nam, Trang thông tin điện tử đầu tư nước ngoài, Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư;
8. Nguyễn Thị Mai Hương (2017), Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành nông nghiệp Việt Nam: Thực trạng và giải pháp, Tạp chí Khoa học và Công nghệ Lâm nghiệp số 3/2017;
9. Thu Hương, Diệu Linh (2019), Để thu hút FDI vào nông nghiệp, hãy học Israel, Thời báo Kinh tế Sài Gòn;
10.ThS. Võ Thị Vân Khánh (2016), Thái Lan: Điểm sáng thu hút vốn FDI vào khu công nghiệp, Học viện Tài chính;
11.Minh Khoa (2018), Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là gì?, Cổng thông tin điện tử Học viện Cảnh sát Nhân dân.
Tiếng Anh
12.Amy Forde (2015), The US has approved a drone to spray crops with pesticides, Agriland;
13.Facts about Israel (2017), Agriculture in Israel has been a long hard struggle.
TRẦN THỊ THANH HƯƠNG
Giảng viên, Khoa Kinh tế tài nguyên và Môi trường
Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường
Nguồn: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 20 (Kỳ 2 tháng 10) năm 2023
Mỗi năm, Việt Nam thải ra hơn 100.000 tấn ắc quy axit chì, phần lớn được tái chế thủ công tại các làng nghề, gây ô nhiễm chì và axit nghiêm trọng cho đất, nước và không khí. Trong khi đó, có tới 84% ắc quy bị hỏng chỉ vì hiện tượng sunfat hóa, một quá trình có thể đảo ngược nếu được xử lý đúng kỹ thuật. Nắm bắt thực trạng này, Viện Nghiên cứu Thiên tai và Môi trường (RIDES) đã phát triển công nghệ tái tạo ắc quy bằng xung điện cao tần không hóa chất, giúp “hồi sinh” ắc quy cũ, khôi phục 70-95% dung lượng, giảm đáng kể lượng chất thải nguy hại ra môi trường. Tuy nhiên, để công nghệ xanh này được áp dụng rộng rãi, Việt Nam cần khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật và cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp, hướng tới mục tiêu “1 triệu ắc quy xanh” - bước đi cụ thể trong lộ trình kinh tế tuần hoàn và phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).
Tóm tắt: Bài báo nghiên cứu giải pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) bền vững cho Việt Nam thông qua tích hợp công nghệ vi sinh (phân hủy sinh học) và nhiệt phân. Trước áp lực gia tăng rác đô thị và yêu cầu phát triển kinh tế tuần hoàn, phương pháp này được đề xuất nhằm tận dụng tài nguyên từ rác, giảm chôn lấp và phát thải.
Nếu ở Kỳ 1, độc giả đã thấy những định hướng chiến lược và công nghệ xanh mở ra lối đi mới cho nông nghiệp Việt, thì đến Kỳ 2, điểm nhấn lại nằm ở những giải pháp cụ thể. Từ phòng thí nghiệm, nhiều nghiên cứu khoa học đã bước ra thực tiễn, đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo nên các mô hình thành công: từ công nghệ bảo quản mới, chế biến cà phê hiện đại, đến kinh tế tuần hoàn phụ phẩm tôm và nâng tầm sản phẩm truyền thống như nước mắm. Đây chính là những hạt nhân giúp nông sản Việt gia tăng giá trị và chinh phục thị trường quốc tế.
Cao chloroform của Bí kỳ nam (Hydnophytum formicarum Jack.) được sắc ký cột với các hệ dung môi có độ phân cực khác nhau và kết hợp với kỹ thuật sắc ký lớp mỏng để thực hiện quá trình phân lập và tinh sạch các hợp chất. Cấu trúc của các hợp chất được xác định bằng phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân và kết hợp so sánh với tài liệu tham khảo. Ba hợp chất được tinh sạch và xác định cấu trúc bao gồm luteolin (1), quercetin (2) và quercitrin (3).
Hoạt tính xua đuổi hiệu quả của p-menthan-3,8-diol (PMD) đã được chứng minh là hiệu quả an toàn cho sức khỏe, tuy nhiên, hợp chất này vẫn chưa được sử dụng phổ biến ở Việt Nam. Đã có một số công trình nghiên cứu khảo sát tổng hợp PMD chủ yếu sử dụng xúc tác acid H2SO4 loãng với các điều kiện phản ứng khác nhau về thời gian và nhiệt độ.
Cháy nổ trong sinh hoạt dân dụng vẫn là một vấn đề nhức nhối tại Việt Nam, gây ra những thiệt hại nặng nề về người và tài sản do sự bất cẩn hoặc lỗi thiết bị điện. Các hệ thống cảnh báo cháy truyền thống thường có độ trễ cao, chỉ phản ứng khi cháy đã xảy ra rõ ràng, dễ gây báo động giả và thiếu khả năng cảnh báo từ xa.
