Đoàn công tác của Bộ Tài nguyên và Môi trường do Thứ trưởng Lê Công Thành dẫn đầu vừa có buổi làm việc với ông Oliver Thibault, Giám đốc phụ trách về Nước và Đa dạng sinh học thuộc Bộ Chuyển Đổi Sinh Thái Pháp (MTES) nhằm trao đổi, tìm hiểu, chia sẻ về công tác quản lý tài nguyên nước, kinh nghiệm về quản lý tài nguyên thiên nhiên tại Cộng hòa Pháp.
Phát biểu tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành cho biết, hiện nay, Bộ TN&MT đang gấp rút xây dựng Luật Tài nguyên nước sửa đổi, dự kiến trình Quốc hội vào đầu năm 2023. Tài nguyên nước là lĩnh vực bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi BĐKH. Bên cạnh đó, phát triển kinh tế nhanh chóng cũng là nguyên nhân tạo ra những áp lực lên tài nguyên nước. Theo đó, trong chuyến công tác lần này, Đoàn công tác của Bộ TN&MT mong muốn học hỏi kinh nghiệm của MTES và các cơ quan phụ trách vấn đề nước của Pháp về mô hình quản lý lưu vực sông, các nguồn lực tài chính, đặc biệt là cơ chế thu hút doanh nghiệp tư nhân ở Việt Nam tham gia vào công tác bảo vệ nguồn nước.
Toàn cảnh buổi làm việc
Chia sẻ tại buổi làm việc, ông Oliver cho biết, tại Pháp có khoảng hơn 50% lượng nước lấy sông dành cho mục đích công nghiệp chủ yếu phục vụ cho các nhà máy điện hạt nhân rồi được hoàn trả về các sông thông qua các biện pháp xử lý nhằm tái sử dụng nước. Nước khai thác từ các sông dành cho nông nghiệp chỉ chiếm 10%.
Nguyên tắc chung về quản lý tài nguyên nước tại Pháp được thực hiện trên cơ sở quản lý tổng hợp tài nguyên nước. Theo đó, quản lý hài hòa các nguồn tài nguyên thiên nhiên, quản lý tài nguyên nước theo lưu vực sông. Việc quản lý hài hòa tài nguyên nước nhằm đạt được các mục tiêu về phòng ngừa, bảo vệ hệ sinh thái thủy sinh, bảo vệ vùng đất ngập nước, nước mặn, nước lợ; phòng chống ô nhiễm và những hoạt động khác làm hủy hoại đến nguồn nước hoặc làm biến đổi tính chất vật lý, hóa học, sinh vật học đối với nước mặt, nước dưới đất, dưới biển; phục hồi chất lượng và tái tạo các nguồn nước; phát triển và bảo vệ nguồn nước tự nhiên; làm tăng giá trị kinh tế của nước và phân bố nguồn nước bằng việc thu tiền nước để sử dụng vào việc cấp nước và xử lý ô nhiễm nguồn nước;…
Cùng với đó, cách thức quản lý tài nguyên nước của Cộng hòa Pháp được thể hiện tập trung ở quản lý lưu vực sông. Mô hình Ủy ban lưu vực sông gắn kết trách nhiệm giữa Chính phủ, chính quyền địa phương với cộng đồng dân cư và các doanh nghiệp trên lưu vực sông, trong đó đặc biệt coi trọng vai trò của người dân và của các doanh nghiệp trong việc tham gia vào công tác quản lý cũng như giải quyết các vấn đề về nguồn nước và xử lý ô nhiễm nguồn nước.
Các lưu vực sông được phân định bằng các đường phân thủy bao gồm 12 lưu vực trên toàn nước Pháp: Lưu vực đô thị gồm 7 lưu vực (Adour-Garonne, Artois-Picardie, Loire-Bretagne, Rhine-Meuse, Rhône-Địa Trung Hải, Corsica, Seine-Normandy); và lưu vực ngoại ô gồm 5 lưu vực (Guadeloupe, Guyana, Martinique, Reunion và Mayotte). Mô hình quản lý lưu vực sông của Pháp đã được các nước trong cộng đồng châu Âu công nhận là mô hình quản lý hợp lý nhất và đã có nhiều nước áp dụng.
Thanh Tâm
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiếu nước và ô nhiễm gia tăng, việc quản lý tài nguyên nước đòi hỏi không chỉ là con người và chính sách, mà cần thêm một yếu tố quyết định: dữ liệu và công nghệ. Với quyết tâm chuyển đổi số toàn diện, Cục Quản lý tài nguyên nước đang xây dựng nền móng cho một nền quản trị thông minh, nơi mỗi quyết định về tài nguyên nước được hậu thuẫn bởi dữ liệu thời gian thực, hệ thống phân tích dự báo và nền tảng ra quyết định dựa trên công nghệ số.
Xây dựng thể chế hiện đại, cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương là những nền tảng quan trọng để ngành tài nguyên nước bước vào giai đoạn quản trị mới, hiệu lực, hiệu quả và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Trong bối cảnh thời tiết cực đoan, khô hạn kéo dài, thách thức từ biến đổi khí hậu và nhu cầu sử dụng nước ngày một gia tăng, việc chủ động điều hòa, phân bổ nguồn nước không còn là giải pháp tình thế, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết cho an ninh nguồn nước quốc gia. Sáu tháng đầu năm 2025, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai hàng loạt giải pháp điều tiết linh hoạt, dựa trên dữ liệu thời gian thực, mang lại hiệu quả rõ rệt trong cấp nước hạ du, kiểm soát dòng chảy và quản lý tài nguyên bền vững.
Tài nguyên nước, một trong những yếu tố sống còn của sự sống trên Trái đất đang đứng trước những thách thức to lớn. Suy giảm chất lượng nước, cạn kiệt nguồn nước ngọt, khai thác quá mức, ô nhiễm do công nghiệp và sinh hoạt,… là những mối nguy hại ngày càng nghiêm trọng, không chỉ ở quy mô địa phương mà đã mang tính toàn cầu.
Hiện nay, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải và sông Nhuệ mỗi ngày có hàng triệu m3 nước thải từ sinh hoạt, làng nghề, cơ sở sản xuất xả vào gây ô nhiễm nguồn nước.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, sử dụng hợp lý tài nguyên nước là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản.
