Xã Kim Điền, tỉnh Quảng Trị là một xã miền núi, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số, nơi có tộc người Chứt sinh sống. Với chương trình mục tiêu xóa nghèo của quốc gia, xã Kim Điền đã có những việc làm thiết thực để giúp bà con thoát nghèo nhờ vào đa dạng sinh kế từ chăn nuôi, đến chuyển đổi cây trồng, đào tạo nghề cho những hộ nghèo... Phóng viên Tạp chí Nông nghiêp và Môi Trường đã có cuộc trao đổi với bà Đinh Thị Thu Hiền - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Kim Điền về công tác giảm nghèo trên địa bàn xã trong thời gian qua.
Phóng viên: Thưa bà, ý nghĩa nhân văn sâu sắc của các hoạt động hướng về người nghèo đã lan tỏa mạnh mẽ. Thời gian qua, chính quyền và Nhân dân xã Kim Điền đã đồng hành như thế nào trong việc hỗ trợ những người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn?
Bà Đinh Thị Thu Hiền: Xã Kim Điền là đơn vị hành chính mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập từ 2 xã Hóa Hợp và Hóa Sơn theo chủ trương chung của Đảng và Nhà nước về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã. Sau sáp nhập, địa bàn xã có quy mô tương đối rộng, điều kiện tự nhiên phân tán, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện nay, tổng số hộ nghèo toàn xã là 117 hộ, chiếm tỷ lệ 7,75%, hộ cận nghèo 350 hộ chiếm tỷ lệ 23,19%.
Trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền và nhân dân xã Kim Điền luôn xác định công tác giảm nghèo là nhiệm vụ chính trị quan trọng, xuyên suốt và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Chúng tôi luôn quán triệt tinh thần “ở đâu có người nghèo, ở đó có sự hỗ trợ, sẻ chia”; “không để ai bị bỏ lại phía sau”... Cùng với việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội, chúng tôi đặc biệt chú trọng triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, một chương trình có ý nghĩa rất lớn đối với địa phương miền núi như Kim Điền. Thông qua chương trình này, xã được hỗ trợ nguồn lực để phát triển hạ tầng thiết yếu, phát triển sản xuất, hỗ trợ sinh kế, giúp người dân ổn định đời sống và nâng cao thu nhập.
Bên cạnh đó, phong trào chăm lo cho người nghèo được lan tỏa mạnh mẽ. Xã đã tận dụng mọi nguồn lực xóa 300 nhà tạm, nhà dột nát, 37 nhà đại đoàn kết, huy động hơn 130 triệu đồng Quỹ “Vì người nghèo”, và hỗ trợ hàng trăm lượt đối tượng chính sách, người yếu thế. Những con số ấy cho thấy tinh thần đoàn kết, sẻ chia sâu sắc trong cộng đồng dân cư.
Phóng viên: Đối với xã miền núi như Kim Điền, chính quyền đã thực hiện những chính sách thiết thực nào để hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo vươn lên thoát nghèo?
Bà Đinh Thị Thu Hiền: Tại Đại hội Đảng bộ xã lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030, chúng tôi xác định rõ các khâu đột phá, trong đó có đột phá về giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Đây là nền tảng chính trị quan trọng để địa phương triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ hộ nghèo trong thời gian tới.
Cấp ủy, chính quyền xã đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ nhiều chính sách, trong đó trọng tâm là hai Chương trình mục tiêu quốc gia: Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi. Trong năm 2025, xã được phân bổ 1,1 tỷ đồng cho Chương trình giảm nghèo, trong đó 800 triệu đồng dành cho hỗ trợ phát triển sản xuất và cải thiện dinh dưỡng; đồng thời được phân bổ hơn 9 tỷ đồng (9.043) cho Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi. Các nguồn lực này được dùng để hỗ trợ sinh kế, giống cây - con, cải thiện nhà ở, nước sinh hoạt, đầu tư hạ tầng sản xuất và nâng cao năng lực người dân. Bên cạnh đó, việc gắn bảo tồn văn hóa dân tộc Chứt với phát triển du lịch là hướng đi phù hợp, giúp đồng bào không chỉ giữ gìn bản sắc mà còn tạo sinh kế, phát triển kinh tế.
Phóng viên: Chúng ta thường nói đến cụm từ “cần câu” và “con cá” trong chương trình xóa nghèo. Vậy chính quyền và các đoàn thể xã đã có những hành động cụ thể gì giúp người dân “có cần câu” để tự thoát nghèo?
Bà Đinh Thị Thu Hiền: Quan điểm của Đảng ủy xã là hỗ trợ có điều kiện, chuyển từ “cho con cá” sang “cho cần câu”, nghĩa là vừa khuyến khích, vừa tạo cơ hội và điều kiện để người dân tự vươn lên. Thời gian qua, xã đã mở 40 lớp đào tạo nghề cho 1.200 lượt người, tạo chuyển biến rõ rệt về kỹ năng lao động. Xã cũng đẩy mạnh đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, hiện có hơn 300 lao động đang làm việc tại các thị trường có thu nhập ổn định.
Về phát triển sinh kế, xã hỗ trợ giống cây - con chất lượng cao, khuyến khích mô hình chăn nuôi trang trại, gia trại, mô hình kinh tế rừng, sản phẩm mật ong, gà kiến, lợn rừng… Các mô hình này gắn chặt với khâu đột phá về phát triển nông - lâm nghiệp ứng dụng khoa học công nghệ mà Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ mới đã đề ra.
Bên cạnh đó, hoạt động của Mặt trận, các đoàn thể đã phát huy chức năng, nhiệm vụ trong hệ thống chính trị. Vai trò của Mặt trận, các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục được khẳng định và nâng cao. Nội dung, phương thức hoạt động đổi mới theo hướng cụ thể, thiết thực, hướng mạnh về cơ sở, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, động viên đoàn viên, hội viên thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế. Chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động; huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới, xóa nhà tạm, nhà dột nát; thực hiện công tác an sinh xã hội, cứu trợ, đặc biệt là hoạt động ủy thác, hỗ trợ vốn vay cho người hộ nghèo, cận nghèo được triển khai hiệu quả...
Có thể nói rằng, nhờ phương châm “trao cần câu”, nhiều hộ đã mạnh dạn hơn trong đầu tư sản xuất và tự vươn lên thoát nghèo, thu nhập bình quân toàn xã đạt 37,5 triệu đồng/năm và tiếp tục tăng trong nhiệm kỳ mới.
Phóng viên: Vậy thưa bà, xã có phương án gì để phát triển bền vững, từ chăn nuôi đến cây trồng, giúp người dân ổn định và làm giàu?
Bà Đinh Thị Thu Hiền: Phương án phát triển bền vững của xã đã được thể hiện rõ trong Nghị quyết nhiệm kỳ 2025 - 2030. Trong đó, chúng tôi xác định 3 khâu đột phá lớn:
Thứ nhất, phát triển nông - lâm nghiệp ứng dụng khoa học công nghệ: Mở rộng vùng cây trồng chủ lực; phát triển cây ăn quả, cây lâm nghiệp, trồng rừng gỗ lớn; nâng cao hiệu quả chăn nuôi gia súc, gia cầm theo hướng hàng hóa.
Thứ hai, hoàn thiện hạ tầng kinh tế - xã hội phục vụ sản xuất, đặc biệt là thủy lợi, giao thông nội đồng, hình thành các khu sản xuất tập trung. Nguồn vốn từ Chương trình MTQG vùng đồng bào DTTS và Miền núi sẽ là động lực quan trọng cho hạ tầng sản xuất.
Thứ ba, đẩy mạnh chuyển đổi số và cải cách hành chính, giúp nông dân tiếp cận thông tin thị trường, thương mại điện tử, dịch vụ công nhanh hơn, hiệu quả hơn.
Song song đó, xã mở rộng phát triển thương mại - dịch vụ và du lịch sinh thái dựa trên tiềm năng sẵn có, nhằm đa dạng hóa nguồn thu cho người dân.
Phóng viên: Trong quá trình triển khai các chính sách hỗ trợ người nghèo, xã gặp những thuận lợi và khó khăn gì?
Bà Đinh Thị Thu Hiền: Trong những năm qua, việc triển khai chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, đặc biệt là công tác giảm nghèo. Chúng tôi luôn nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh. Sự giúp đỡ, tạo điều kiện các sở, ban, ngành, Mặt trận và đoàn thể cấp tỉnh; Các chính sách lớn của Đảng và Nhà nước, nhất là các Chương trình mục tiêu quốc gia, đã tạo nguồn lực mạnh mẽ cho địa phương.
Bên cạnh đó, Đại hội Đảng bộ xã đề ra những khâu đột phá mới, tạo sự thống nhất cao trong hệ thống chính trị; Nhân dân đồng thuận, tích cực tham gia các mô hình giảm nghèo, phát triển kinh tế; Kinh tế - xã hội của xã có bước phát triển ổn định, tạo điều kiện thúc đẩy sinh kế cho người dân.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, thẳng thắn nhìn nhận rằng trong quá trình triển khai thực hiện công tác giảm nghèo tại địa phương cũng còn gặp một số khó khăn, hạn chế nhất định như: Là xã miền núi, địa hình phức tạp, đi lại khó khăn, thường xuyên chịu ảnh hưởng thiên tai, dịch bệnh...
Một bộ phận người dân còn tâm lý trông chờ vào sự đầu tư, hỗ trợ của nhà nước, thiếu mạnh dạn trong đầu tư sản xuất. Tỷ lệ lao động qua đào tạo còn thấp so với yêu cầu phát triển. Một số văn bản hướng dẫn triển khai Chương trình MTQG ban hành chưa đồng bộ, gây khó khăn cho cơ sở khi triển khai thực hiện.
Mặc dù vậy, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Kim Điền quyết tâm thực hiện thắng lợi mục tiêu nhiệm kỳ 2025 - 2030: giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế nông - lâm nghiệp, nâng cao đời sống Nhân dân và hướng tới xây dựng xã ngày càng giàu đẹp, bền vững.
Xin trân trọng cảm ơn bà!
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững ở Nghệ An đã có những tác động tích cực về kinh tế - xã hội, cải thiện hạ tầng, phát triển sinh kế, nâng cao năng lực lao động và đời sống cho người dân. Nhìn vào xã đặc biệt khó khăn Lượng Minh để thấy rõ điều đó.
Sau 02 kỳ báo đã phân tích về những khó khăn, thách thức trong công tác giảm nghèo ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Kỳ 3 này, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường sẽ đi sâu vào các giải pháp thiết thực để giúp các hộ nghèo và cận nghèo giữ vững thành quả giảm nghèo, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự thay đổi nhanh chóng của nền kinh tế. Bài viết đưa ra những đề xuất cụ thể, từ việc đa dạng hóa sinh kế, tăng cường cơ sở hạ tầng, đến các chính sách đổi mới về đào tạo nghề, nâng cao năng lực sản xuất và khả năng thích ứng với khí hậu.
Nếu ở Kỳ 1, câu chuyện tập trung vào bức tranh chung: từ thoát nghèo đến giữ nghèo bền vững, thì sang Kỳ 2, “điểm nóng” hiện lên rõ nét hơn ở những vùng dân tộc thiểu số, miền núi - nơi thiên tai, địa hình, sinh kế và hạ tầng chồng lấn, tạo thành vòng xoáy khiến nguy cơ tái nghèo luôn thường trực.
Trong những năm gần đây, công tác giảm nghèo ở Việt Nam đạt nhiều thành tựu nổi bật. Việc áp dụng chuẩn nghèo đa chiều cùng sự vào cuộc mạnh mẽ của hệ thống chính trị đã giúp tỷ lệ hộ nghèo toàn quốc giảm nhanh và bền vững hơn so với giai đoạn trước.
Quỹ hỗ trợ nông dân (QHTND) đóng vai trò là nguồn vốn hỗ trợ ưu đãi, giúp nông dân phát triển sản xuất, kinh doanh, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống. Nguồn vốn này không chỉ cung cấp tài chính mà còn góp phần quan trọng vào việc giảm nghèo bền vững, xây dựng kinh tế nông thôn hiện đại và củng cố tổ chức Hội Nông dân vững mạnh.
