Ở nước ta các văn bản QPPL hiện hành liên quan tới việc thể hiện chủ quyền quốc gia trên các xuất bản phẩm bản đồ đã qui định “nghiêm cấm việc không thể hiện hoặc thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia”. Vì vậy, cần xác định rõ các đặc điểm thông tin phản ánh chủ quyền quốc gia và mối liên hệ các nội dung phản ánh trên các xuất bản phẩm bản đồ, cơ sở khoa học và thực tiễn xác định nội dung, hình thức, độ chính xác việc thể hiện chủ quyền quốc gia trên các sản phẩm bản đồ. Kết quả này sẽ là cơ sở để các cơ quan QLNN tham khảo để bổ sung, hoàn thiện qui định hướng dẫn, kiểm tra việc thể hiện chủ quyền quốc gia trên xuất bản phẩm bản đồ.
Chủ quyền quốc gia và chủ quyền quốc gia Việt Nam
Quốc gia là một khái niệm về địa lý, chính trị và pháp lý để chỉ một lãnh thổ có chủ quyền, một chính quyền và những con người sinh sống trên lãnh thổ đó; mọi người gắn bó với nhau bằng luật pháp, quyền lợi, văn hóa, tôn giáo, ngôn ngữ, chữ viết qua quá trình lịch sử dựng nước, giữ nước và lập nên một chính thể. Về phương diện công pháp quốc tế thì một chủ thể được xem là quốc gia khi có đầy đủ các yếu tố sau: Lãnh thổ quốc gia xác định: Đây là dấu hiệu cơ bản nhất hình thành quốc gia; cộng đồng dân cư ổn định: Là tất cả những người sinh sống trên lãnh thổ một quốc gia nhất định và tuân theo pháp luật của nhà nước đó; chính quyền: Chính phủ với tư cách là người đại diện cho quốc gia trong quan hệ quốc tế; có khả năng độc lập tham gia vào các quan hệ pháp luật quốc tế.
Pháp luật quốc tế ghi nhận một trong nguyên tắc cơ bản để xác lập hợp pháp danh nghĩa chủ quyền lãnh thổ của một quốc gia là việc xác lập chủ quyền phải dựa vào các phương thức thụ đắc lãnh thổ hợp pháp. Một phương thức thụ đắc lãnh thổ được coi là hợp pháp khi nó được tiến hành trên một đối tượng lãnh thổ phù hợp. Chủ thể xác lập danh nghĩa chủ quyền phải có tư cách quốc gia và được thực hiện theo đúng cách thức mà luật quốc tế về thụ đắc lãnh thổ yêu cầu. Thụ đắc lãnh thổ có thể hiểu là việc thiết lập ranh giới địa lý chủ quyền của một quốc gia đối với một vùng lãnh thổ mới theo những phương thức phù hợp với nguyên tắc của pháp luật quốc tế. Các hình thức thụ đắc lãnh thổ bao gồm: Chiếm giữ, chiếm giữ trong một khoảng thời gian (thời hiệu), tích tụ, chuyển nhượng.
Một quốc gia hiện hữu phải có chủ quyền lãnh thổ xác định và ngược lại chủ quyền lãnh thổ phải là của một quốc gia hiện hữu. Vì vậy, chủ quyền quốc gia Việt Nam hiện nay tức là chủ quyền nước CHXHCN Việt Nam. Phạm vi lãnh thổ chủ quyền là lãnh thổ nước CHXHCN Việt Nam. Nước CHXHCN Việt Nam có đường biên giới trên đất liền và trên biển. Biên giới giữa Việt Nam và các quốc gia láng giềng được xác định trên cơ sở đàm phán, xác định theo nguyên tắc của luật pháp quốc tế. Trên cơ sở thực tế quản lý, khảo sát, Việt Nam tiến hành lập bản đồ trên thực địa đơn phương và song phương với các quốc gia liên quan nhằm: Xác định đường biên giới quốc gia theo các giai đoạn để phục vụ cho việc ký kết các hiệp định, hiệp ước, phân giới cắm mốc, nghị định thư về biên giới phù hợp với các nguyên tắc của luật pháp quốc tế; xác định phạm vi lãnh thổ thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của quốc gia ven biển theo luật pháp quốc tế. Chủ quyền quốc gia được thể hiện qua các yếu tố cấu thành như: Lãnh thổ quốc gia xác định; cộng đồng dân cư ổn định; chính quyền hợp pháp; có khả năng độc lập tham gia vào các quan hệ pháp luật quốc tế. Mỗi sản phẩm bản đồ khác nhau thể hiện phạm vi lãnh thổ với độ chính xác, nội dung, mức độ chi tiết khác nhau. Vì vậy, nội dung phản ánh chủ quyền quốc gia cũng khác nhau. Vấn đề đặt ra cần xác định độ chính xác, mức độ chi tiết các thông tin thể hiện chủ quyền quốc gia phù hợp trên mỗi bản đồ theo cơ sở khoa học thực tiễn để thể hiện đúng chủ quyền quốc gia.
Xây dựng cơ sở khoa học xác định nội dung thể hiện chủ quyền quốc gia trên các xuất bản phẩm bản đồ
Tất cả các sản phẩm thể hiện giới hạn lãnh thổ đất liền, các đảo, các quần đảo, vùng biển, lòng đất, vùng trời thuộc chủ quyền quốc gia đều thể hiện biên giới quốc gia, phạm vi lãnh thổ hay nói cách khác là thể hiện lãnh thổ quốc gia xác định có chủ quyền, qua đó phản ánh chủ quyền quốc gia. Mức độ thể hiện chi tiết biên giới quốc gia gắn liền với đối tượng địa lý cũng là mức độ chi tiết nội dung phản ánh chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền quốc gia.
Đường biên giới quốc gia, phạm vi phân bố lãnh thổ trên thực tế được xác định, nhận dạng thông qua đối tượng địa lý tự nhiên hoặc nhân tạo. Độ chính xác thể hiện biên giới quốc gia phụ thuộc vào độ chính xác biểu thị các đối tượng địa lý liên quan tới biên giới quốc gia. Độ chính xác thể hiện biên giới quốc gia trên bản đồ là việc đánh giá xem xét tới khả năng xác định đường biên giới quốc gia ngoài thực tế. Độ chính xác này có hai hình thức thể hiện:
Độ chính xác vị trí: Là độ chính xác vị trí đường biên giới quốc gia ở thực tế và các đối tượng địa lý liên quan tới đường biên giới quốc gia. Độ chính xác này thường được thể hiện trong mô hình toán học và được biểu thị dưới dạng sai số vị trí các yếu tố trên bản đồ.
Độ chính xác tương quan địa lý: Là độ chính xác vị trí đường biên giới quốc gia ở thực tế thông qua thông tin phản ánh quan hệ tương quan địa lý giữa biên giới quốc gia tới các đối tượng địa lý (kể cả tự nhiên và nhân tạo) đang hoặc đã tồn tại và xác định được. Độ chính xác này thường thể hiện trong lời văn mô tả của các điều ước quốc tế thỏa thuận về biên giới hoặc hình ảnh đính kèm (mô tả đường biên giới theo trung tuyến dòng chảy, sống núi...).
Bản đồ là hình ảnh thu nhỏ của một phần hay toàn bộ bề mặt Trái đất lên mặt phẳng theo qui luật toán học nhất định, nội dung của bản đồ phản ánh sự vật, hiện tượng thông qua hệ thống ký hiệu bản đồ. Bản đồ biểu thị biên giới quốc gia, các đối tượng địa lý liên quan tới biên giới quốc gia, giới hạn phạm vi lãnh thổ chủ quyền của một quốc gia. Trong trường hợp này, bản đồ thể hiện các thông tin phản ánh xác định lãnh thổ quốc gia có chủ quyền hay nói cách khác, bản đồ phản ánh thông tin chủ quyền quốc gia. Mặt khác, trên bản đồ còn thể hiện các hoạt động KT-XH, đặc biệt là các hoạt động KT-XH vùng biển đảo qua đó phản ánh có dân cư ổn định, một chính thể xác định và các ghi chú xác nhận và tuyên bố chủ quyền lãnh thổ hoặc các thông tin liên quan tới thụ đắc lãnh thổ. Các nội dung thông tin trên là các thông tin phản ánh chủ quyền quốc gia. Chính vì vậy, các bản đồ thể hiện các đặc điểm cấu thành chủ quyền quốc gia thì sẽ có nội dung thể hiện chủ quyền quốc gia. Như vậy, tất cả các xuất bản phẩm bản đồ thể hiện biên giới quốc gia, phạm vi đất liền, biển đảo, giới hạn lãnh thổ chủ quyền, các thông tin về thụ đắc lãnh thổ hợp pháp đều phản ánh chủ quyền quốc gia. Vấn đề đặt ra là thể hiện nội dung phản ánh chủ quyền quốc gia với độ chính xác thế nào là phù hợp cho mỗi bản đồ để thể hiện đúng chủ quyền quốc gia theo yêu cầu của pháp luật.
Để đánh giá việc thể hiện chủ quyền quốc gia trên các xuất bản phẩm bản đồ, các sản phẩm thể hiện phạm vi đất liền biển đảo của Việt Nam có thể xác định qua các tiêu chí sau: Cơ sở xác định phạm vi lãnh thổ chủ quyền theo luật pháp quốc tế và trong nước; độ chính xác thể hiện giới hạn phạm vi lãnh thổ chủ quyền; mức độ chi tiết thông tin phản ánh giới hạn phạm vi lãnh thổ và các thông tin liên quan tới xác định chủ quyền quốc gia. Như vậy, để thể hiện đúng, chính xác chủ quyền quốc gia thì việc thể hiện phải phù hợp với đặc điểm phản ánh thông tin trên bản đồ trên trên cơ sở khoa học và thực tiễn đã nêu. Tuy nhiên, cho đến nay các qui định hiện hành mới chỉ yêu cầu “nghiêm cấm việc không thể hiện hoặc thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia” trên bản đồ mà chưa có yêu cầu chi tiết về độ chính xác, mức độ chi tiết về việc thể hiện chủ quyền quốc gia cho các bản đồ khác nhau theo mục đích sử dụng, chuyên đề, tỉ lệ... Trên cơ sở phân tích trên, đề xuất có thêm nghiên cứu để xây dựng các qui định áp dụng cụ thể cho từng loại bản đồ theo tỉ lệ, mục đích sử dụng, phương pháp sử dụng để thể hiện đúng chủ quyền quốc gia trên các xuất bản phẩm bản đồ, từng bước hoàn thiện, bổ sung vào hệ thống văn bản QPPL phục vụ cho QLNN về lĩnh vực ĐĐ&BĐ, xuất bản. Các qui định này giúp các tổ chức cá nhân có sản phẩm bản đồ thuận lợi hơn khi thể hiện đúng chủ quyền quốc gia, các cơ quan quản lý nhà nước thực hiện việc kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm việc thể hiện chủ quyền quốc gia có thêm căn cứ pháp lý.
ThS. LƯU VĂN GIANG
Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam
Tóm tắt: Bài báo nghiên cứu giải pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) bền vững cho Việt Nam thông qua tích hợp công nghệ vi sinh (phân hủy sinh học) và nhiệt phân. Trước áp lực gia tăng rác đô thị và yêu cầu phát triển kinh tế tuần hoàn, phương pháp này được đề xuất nhằm tận dụng tài nguyên từ rác, giảm chôn lấp và phát thải.
Nếu ở Kỳ 1, độc giả đã thấy những định hướng chiến lược và công nghệ xanh mở ra lối đi mới cho nông nghiệp Việt, thì đến Kỳ 2, điểm nhấn lại nằm ở những giải pháp cụ thể. Từ phòng thí nghiệm, nhiều nghiên cứu khoa học đã bước ra thực tiễn, đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo nên các mô hình thành công: từ công nghệ bảo quản mới, chế biến cà phê hiện đại, đến kinh tế tuần hoàn phụ phẩm tôm và nâng tầm sản phẩm truyền thống như nước mắm. Đây chính là những hạt nhân giúp nông sản Việt gia tăng giá trị và chinh phục thị trường quốc tế.
Cao chloroform của Bí kỳ nam (Hydnophytum formicarum Jack.) được sắc ký cột với các hệ dung môi có độ phân cực khác nhau và kết hợp với kỹ thuật sắc ký lớp mỏng để thực hiện quá trình phân lập và tinh sạch các hợp chất. Cấu trúc của các hợp chất được xác định bằng phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân và kết hợp so sánh với tài liệu tham khảo. Ba hợp chất được tinh sạch và xác định cấu trúc bao gồm luteolin (1), quercetin (2) và quercitrin (3).
Hoạt tính xua đuổi hiệu quả của p-menthan-3,8-diol (PMD) đã được chứng minh là hiệu quả an toàn cho sức khỏe, tuy nhiên, hợp chất này vẫn chưa được sử dụng phổ biến ở Việt Nam. Đã có một số công trình nghiên cứu khảo sát tổng hợp PMD chủ yếu sử dụng xúc tác acid H2SO4 loãng với các điều kiện phản ứng khác nhau về thời gian và nhiệt độ.
Cháy nổ trong sinh hoạt dân dụng vẫn là một vấn đề nhức nhối tại Việt Nam, gây ra những thiệt hại nặng nề về người và tài sản do sự bất cẩn hoặc lỗi thiết bị điện. Các hệ thống cảnh báo cháy truyền thống thường có độ trễ cao, chỉ phản ứng khi cháy đã xảy ra rõ ràng, dễ gây báo động giả và thiếu khả năng cảnh báo từ xa.
Khu vực đảo Palawan (Philippine), Sempoma SABAH (Malaysia) nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa với hai mùa mưa, mùa khô rõ rệt. Tại Palawan, trung bình năm nhiệt độ không khí 28,50C, độ ẩm trung bình 58,4%, tổng lượng mưa 2.920 mm, tổng số giờ nắng trong khoảng 2,180 - 2,307h, nhiệt độ nước biển 29,30C và độ muối nước biển 33,3‰.
