Đồng chí Đặng Quốc Khánh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường phát biểu tại Lễ phát động

Kính thưa đồng chí Nguyễn Hải Ninh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa,

Thưa đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương,

Thưa các đại diện của tổ chức quốc tế, các quý vị đại biểu,

Thưa các đồng chí và toàn thể nhân dân,

Hôm nay, chúng ta cùng nhau có mặt tại thành phố biển Nha Trang tươi đẹp, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, lịch sử, cách mạng với nhiều cảnh sắc thiên nhiên kỳ vĩ, đặc sắc, người dân hiền hòa và mến khách để tổ chức Lễ phát động quốc gia Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam, Tháng hành động Vì môi trường năm 2024 hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới với chủ đề: “Phục hồi đất, chống hạn hán và sa mạc hóa” và Ngày Đại dương thế giới với chủ đề: “Hiểu biết sâu sắc hơn về đại dương”.

Thay mặt Bộ Tài nguyên và Môi trường, tôi xin trân trọng cảm ơn và nhiệt liệt chào mừng sự hiện diện của các đồng chí lãnh đạo đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương, đoàn thể Trung ương; đại diện các tổ chức quốc tế ở Việt Nam; các đồng chí lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa; đại diện lãnh đạo các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các cơ quan thông tấn báo chí cùng toàn thể quý vị đại biểu và nhân dân đã đến tham dự cũng như theo dõi trực tiếp trên sóng truyền hình trong buổi lễ hôm nay.

Thưa quý vị đại biểu,

Ngày Môi trường thế giới và Ngày Đại dương thế giới được phát động tổ chức thường niên nhằm tôn vinh và kêu gọi sự quan tâm hành động tích cực của các quốc gia, cộng đồng trên thế giới hợp tác cùng xây dựng lối sống bền vững, hài hòa với thiên nhiên; sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên; bảo tồn đa dạng sinh học; bảo vệ môi trường sinh thái; ứng phó với biến đổi khí hậu; phát triển bền vững kinh tế biển; thực hiện chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn đóng góp cho sự phát triển bền vững của nhân loại. 

Ngày Môi trường thế giới năm 2024 được Chương trình môi trường Liên hợp quốc phát động với chủ đề: “Phục hồi đất, chống hạn hán và sa mạc hóa” nhằm kêu gọi cộng đồng và mọi người dân cùng chung tay hướng tới mục tiêu phục hồi đất đai, chống sa mạc hóa và khả năng chống hạn, thích ứng và hạn chế tác động tiêu cực của quá trình biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường sinh thái tự nhiên, tăng cường sinh kế và an ninh lương thực quốc gia.

Chủ đề được lựa chọn xuất phát từ thực tế hiện nay có hơn 40% diện tích đất đai trên hành tinh bị suy thoái, ảnh hưởng trực tiếp đến một nửa dân số thế giới, đe dọa khoảng một nửa GDP toàn cầu. Tần suất và thời gian hạn hán đã tăng 29% kể từ năm 2000, nếu không có hành động khẩn cấp, hạn hán có thể ảnh hưởng đến hơn 3/4 dân số thế giới vào năm 2050. Phục hồi đất cũng là một trong những mục tiêu chính trong thập kỷ hồi sinh hệ sinh thái của Liên hợp quốc thông qua các chính sách, sáng kiến và tham gia cơ chế hợp tác toàn cầu; các khu vực bảo vệ và hồi sinh các hệ sinh thái trên toàn thế giới nhằm đạt được mục tiêu phát triển bền vững.

Hiện nay, tình hình hạn hán, xâm nhập mặn tại Việt Nam tiếp tục diễn biến phức tạp, dòng chảy giữa các dòng sông, hồ của khu vực Bắc Bộ phổ biến thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ 30-60%, trên các dòng sông của Trung Bộ, Tây Nguyên phổ biến thiếu hụt từ 25-50%. Hiện tượng El Nino kết hợp với nguồn nước từ thượng nguồn sông Mê Công ở mức thấp và hiện tượng triều cường đã làm nghiêm trọng hơn tình trạng xâm nhập mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long.

Ngoài ra, Việt Nam có trên 11,8 triệu ha (chiếm 35,74%) tổng diện tích tự nhiên chịu tác động của thoái hóa, hoang hóa có nguy cơ dẫn tới sa mạc hóa. Thực trạng này vẫn đang tiếp tục gia tăng và ảnh hưởng tới lớn ngành nông nghiệp của nước ta. 

Trong điều kiện nguồn tài nguyên thiên nhiên đất liền ngày càng bị khai thác tối đa, tài nguyên đất đối mặt với tình trạng suy thoái, nhiều quốc gia đang thực hiện Chiến lược hướng ra đại dương nhằm tìm kiếm, khai thác các tài nguyên của biển, nhằm bảo đảm nhu cầu về các nguồn lực cho phát triển của các quốc gia. Việt Nam là quốc gia có nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển kinh tế biển, nhiều không gian để phát triển, là cửa ngõ giao lưu của quốc tế đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về biển, giàu về biển.

Gắn với chủ đề: “Ngày Đại dương thế giới năm 2024” làm hiểu biết sâu sắc hơn về đại dương, thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Bộ Tài nguyên và Môi trường xác định chủ đề trọng tâm của Tuần lễ Biển Việt Nam năm nay là: “Quản lý, sử dụng bền vững không gian biển” nhằm phân bổ quản lý hiệu quả, giảm thiểu các mâu thuẫn trong khai thác, sử dụng không gian biển nhằm đạt được các mục tiêu phát triển bền vững kinh tế biển, bảo vệ môi trường, bảo tồn biển, phát triển khoa học và công nghệ bảo đảm quốc phòng an ninh và hợp tác quốc tế hiệu quả, đóng góp to lớn vào phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.

Thưa quý vị đại biểu,

Trong thời gian qua, ngành Tài nguyên và Môi trường đã tích cực tham mưu cho Đảng, Nhà nước ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng để quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 24 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường; tổ chức triển khai Chiến lược phát triển kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Các quan điểm, định hướng quan trọng đã được thể chế tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Luật Tài nguyên nước, Luật Đất đai năm 2024 và đang trình Quốc hội Dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản. 

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã hoàn thành xây dựng, tham mưu để phê duyệt các quy hoạch, chiến lược, đó là: Quy hoạch Bảo vệ môi trường quốc gia, Quy hoạch tài nguyên nước quốc gia, Quy hoạch tổng thể khai thác sử dụng bền vững tài nguyên vùng bờ, Quy hoạch không gian biển quốc gia, Chiến lược khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên, bảo vệ môi trường và hải đảo, Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia, Quy hoạch các lưu vực sông và nhiều đề án quan trọng khác.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cùng các ban, bộ, ngành, địa phương tích cực chủ động đẩy mạnh tuyên truyền, từng bước nâng cao nhận thức của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp và triển khai nhiều giải pháp bảo vệ tài nguyên đất, phòng chống hạn hán, sa mạc hóa, ngăn chặn xu hướng tăng ô nhiễm môi trường biển. Theo đó, nhiều chương trình như trồng rừng, hồi sinh nguồn nước và phục hồi đất được triển khai mạnh mẽ, điển hình là đề án trồng 1 tỷ cây xanh. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã khuyến khích chương trình, kế hoạch phối hợp với các tổ chức chính trị xã hội như: Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam, Trung ương Hội Cựu Chiến binh Việt Nam để huy động mọi tầng lớp nhân dân tham gia thực hiện bảo vệ môi trường, quản lý sử dụng hiệu quả bền vững tài nguyên và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Việc hoàn thành xây dựng các quy hoạch quốc gia, quy hoạch ngành, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh của các địa phương sẽ là cơ sở, định hướng thực hiện các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên biển, hải đảo theo hướng bền vững có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo ra sự thống nhất hữu cơ trong hệ thống quy hoạch phát triển đất nước giữa vùng đất liền, vùng biển, vùng trời; thực hiện chiến lược quan trọng phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo vững chắc quốc phòng - an ninh, chủ quyền của đất nước và công tác đối ngoại. 

Ngày Môi trường thế giới và Ngày Đại dương thế giới năm nay là cơ hội để chúng ta khẳng định cùng nhau quyết tâm hành động, chủ động khắc phục những khó khăn, thách thức đặt ra, ngăn chặn sự gia tăng về góc độ suy thoái tài nguyên đất, hạn chế tình trạng hạn hán, sa mạc hóa, khai thác sử dụng bền vững, hiệu quả tài nguyên đất, biển và hải đảo, bảo đảm cân bằng sinh thái vì mục tiêu phát triển bền vững.

Hôm nay, tại buổi lễ trọng thể này, tôi tuyên bố phát động Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam, Tháng hành động vì môi trường và hưởng ứng Ngày Đại dương thế giới, Ngày Môi trường thế giới năm 2024. Tôi kêu gọi các ban, bộ, ngành, cơ quan đoàn thể Trung ương, chính quyền các địa phương, các tổ chức doanh nghiệp và toàn thể nhân dân hãy có những hành động thiết thực để giải quyết vấn đề hạn hán, sa mạc hóa góp phần bảo vệ môi trường, khai thác sử dụng bền vững tài nguyên biển và hải đảo, thích ứng với biến đổi khí hậu, trong đó tập trung vào những nhiệm vụ, giải pháp sau:

Một là, triển khai hiệu quả các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về bảo vệ môi trường, quản lý tài nguyên biển đảo; chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính; quản lý chất lượng môi trường đất, quản lý rác thải nhựa đại dương; nâng cao số lượng các-bon thông qua bảo tồn, quản lý bền vững tài nguyên rừng; tăng cường công tác quản lý tín chỉ các-bon; có nhiều giải pháp hiệu quả thiết thực, ngăn chặn giảm thiểu tối đa quá trình sa mạc hóa, hạn hán trên cả nước. Đặc biệt, các cấp chính quyền cần nâng cao nhận thức, coi nội dung phục hồi đất, chống hạn hán, sa mạc hóa là một phần không thể tách rời của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Theo dõi chặt chẽ diễn biến, chất lượng môi trường đất, khoanh vùng khu vực ô nhiễm để có kế hoạch xử lý, cải tạo phục hồi; tăng cường điều tra, đánh giá thực trạng hoang hoá; xây dựng cơ sở dữ liệu, xây dựng bản đồ hạn hán cho các khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp; kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải từ hoạt động xây dựng công nghiệp, nông nghiệp đảm bảo chất thải phát sinh được xử lý, đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường và quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia về chất thải, tương ứng cho khí thải ra môi trường, đặc biệt nghiêm cấm việc xả thải ra môi trường không đúng quy định ra môi trường; đẩy mạnh việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến, chương trình vì môi trường, các mô hình kinh tế tuần hoàn.

Hai là, tăng cường công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt là vùng biển, ven bờ; cải thiện, nâng cao chất lượng môi trường biển; ngăn chặn sự suy thoái tài nguyên; phát triển bền vững đa dạng sinh học biển; xử lý tốt các nguồn gây ô nhiễm môi trường biển và đại dương, đất liền, giảm thiểu rác thải nhựa; ưu tiên đầu tư, đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản, nghiên cứu khoa học công nghệ, phát triển nguồn nhân lực biển chất lượng cao; thúc đẩy các hoạt động nuôi trồng, khai thác hải sản bền vững, tăng cường bảo vệ tái sinh nguồn lợi hải sản; nâng cao hiệu quả khai thác các tài nguyên khoáng sản biển; nghiên cứu thăm dò các bể trầm tích mới, các dạng hydro các-bon phi truyền thống; thúc đẩy đầu tư khai thác điện gió, điện mặt trời, các dạng năng lượng tái tạo khác; nâng cao năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh quốc tế của các ngành kinh tế biển, giải quyết các chồng lấn để bố trí, sắp xếp khoanh vùng định hướng phát triển các vùng miền dựa trên lợi thế với điều kiện tự nhiên, hài hoà giữa bảo tồn và phát triển; tận dụng tối đa lợi thế để phát triển các ngành du lịch và dịch vụ biển để Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn của thế giới; khai thác đồng bộ, hiệu quả các cảng biền và dịch vụ vận tải biển.

Ba là, tiếp tục mở rộng và tăng cường hợp tác giữa các quốc gia, các đối tác, các tổ chức quốc tế và khu vực về biển và đại dương trên cơ sở tôn trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và các lợi ích hợp pháp của các quốc gia ven biển, các quốc gia trên lưu vực sông; tuân thủ luật pháp quốc tế, đảm bảo an ninh và an toàn nguồn nước, an toàn hàng hải góp phần xây dựng hoà bình, ổn định, hợp tác và phát triển.

Tổ chức các hoạt động nghiên cứu chung về biển, đại dương, tiếp nhận chuyển giao công nghệ, tham gia các nỗ lực toàn cầu về giảm thải; thông các các nỗ lực về trồng rừng, hạn chế mất rừng, suy thoái rừng và quản lý sử dụng bền vững không gian biển. 

Bốn là, thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức về phục hồi đất, chống hạn hán và sa mạc hoá, ý thức bảo vệ tài nguyên và môi trường biển; biến nhận thức thành ý thức tự giác và hành động cụ thể, thiết thực ở mỗi cấp, mỗi ngành, mỗi doanh nghiệp và từng cá nhân; đa dạng các phương thức tuyên truyền, vận dụng nền tảng công nghệ và mạng xã hội để truyền thông, tạo sự lan toả trong toàn xã hội.

Thưa quý vị đại biểu,

Tôi tin tưởng sâu sắc rằng, với sự đoàn kết thống nhất của cả hệ thống chính trị, và tinh thần cầu thị của các mối quan hệ hợp tác quốc tế, chúng ta sẽ đạt được những thắng lợi to lớn trong công tác bảo vệ tài nguyên và môi trường; mỗi người dân, doanh nghiệp, các tổ chức trong xã hội sẽ là những hạt nhân tích cực và hăng hái, đóng vai trò quan trọng trong chương trình phục hồi chống hạn hán, sa mạc hoá, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu. Đồng thời, phát huy các tiềm năng lợi thế của các vùng, các địa phương cùng nhau phát triển kinh tế theo hướng bền vững, góp phần để Việt Nam phấn đấu hướng đến mục tiêu xây dựng tương lai bền vững, hài hoà với thiên nhiên.

Một lần nữa, thay mặt Bộ Tài nguyên và Môi trường, tôi xin cảm ơn sâu sắc tới Trung ương Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ đã luôn dành sự quan tâm chỉ đạo, sát sao trong công tác quản lý bảo vệ tài nguyên, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững đất nước. 

Trân trọng cảm ơn Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Người cao tuổi Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam; các ban, bộ, ngành Trung ương, các địa phương, đặc biệt là tỉnh Khánh Hòa và đông đảo quần chúng nhân dân đã phối hợp tổ chức tích cực, tham gia các hoạt động hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới, Ngày Đại dương thế giới năm 2024. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các cơ quan thông tấn, báo chí đã tham dự và đưa tin về buổi lễ hôm nay. 

Chúng ta tin tưởng rằng, sự nghiệp bảo vệ môi trường, quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên của chúng ta sẽ đạt được nhiều thành tựu hơn nữa, đưa Việt Nam sớm đạt được các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc.

Kính chúc quý vị đại biểu, các vị khách quý và toàn thể nhân dân sức khoẻ, hạnh phúc và thành công.

Xin trân trọng cảm ơn!