Ảnh minh họa

Đồng thời, tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức trách nhiệm chấp hành pháp luật đất đai trong các cơ quan nhà nước và các tổ chức, cá nhân; rà soát, đánh giá hệ thống pháp luật đất đai và tình hình chấp hành pháp luật đất đai, đề xuất hoàn thiện chính sách, pháp luật và các biện pháp tổ chức thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai.

Một số kết quả đạt được

Đề án “Tăng cường xử lý vi phạm về quản lý, sử dụng đất đai giai đoạn đến năm 2020” (Đề án) đã được Bộ TN&MT nghiêm túc triển khai thực hiện đầy đủ các nội dung Đề án theo kế hoạch; đồng thời, ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, tập huấn cho các địa phương; tổ chức kiểm tra việc thực hiện tại nhiều địa phương để đôn đốc, chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời trong quá trình thực hiện. UBND nhiều tỉnh, thành phố đã tích cực chỉ đạo triển khai, bố trí kinh phí thực hiện các nội dung của Đề án, tăng cường thêm biên chế và huy động lực lượng lớn cán bộ các ngành Thanh tra, TN&MT cho thực hiện nhiệm vụ thanh tra theo Đề án; phối hợp chặt chẽ giữa các cấp tỉnh, huyện để cùng triển khai thực hiện các nội dung thanh tra theo kế hoạch hướng dẫn của Bộ TN&MT.

Kết quả thanh tra việc thực hiện các nội dung quản lý đất đai (QLĐĐ) ở các cấp huyện, xã và việc thực hiện thủ tục hành chính về đất đai ở các cấp trong 2 năm 2016-2017 cho thấy, từ khi Luật Đất đai năm 2013 (LĐĐ) có hiệu lực, UBND các tỉnh, thành phố đều quan tâm, tích cực chỉ đạo các ngành, các cấp triển khai thi hành Luật; kết quả thực hiện các nội dung, nhiệm vụ QLĐĐ ở các địa phương trong 3 năm qua là rất tích cực; phần lớn các quy định của pháp luật đất đai (PLĐĐ) đều đã được triển khai thực hiện theo quy định; kết quả thực hiện đã góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế của địa phương; tình trạng đơn thư khiếu nại trong lĩnh vực QLĐĐ đối với các công việc mới thực hiện theo đã giảm nhiều so với trước đây.

Đường dây nóng để tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh về vi phạm PLĐĐ đã được lập và công bố công khai ở các cấp trên phạm vi cả nước, kết quả thực hiện đã tiếp nhận và xử lý hơn 10 nghìn trường hợp phản ánh vi phạm trong quản lý, sử dụng đất (SDĐ) đai ở các cấp, không chỉ giúp xử lý, chấn chỉnh nhiều trường hợp sai phạm, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người SDĐ, mà còn khuyến khích, phát huy vai trò của người dân trong giám sát thi hành LĐĐ, góp phần quan trọng nâng cao trách nhiệm của các cơ quan, cán bộ trong thực hiện nhiệm vụ QLĐĐ.

Kết quả thanh tra, kiểm tra việc quản lý, SDĐ đai đã phát hiện nhiều vướng mắc, bất cập của hệ thống PLĐĐ hiện hành và đã đề xuất sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung của các nghị định, thông tư quy định chi tiết thi hành LĐĐ được đưa vào Nghị định số 01/2017/NĐ-CP, Nghị định số 91/2019/NĐ-CP và Thông tư số 33/2017/NĐ-CP; ngoài ra, còn một số nội dung khác đang được Bộ TN&MT tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Luật và các nghị định, thông tư quy định chi tiết thi hành Luật trong thời gian tới.

Tồn tại, hạn chế trong thực hiện Đề án

Việc báo cáo kết quả thực hiện Đề án ở một số tỉnh còn chậm hoặc chưa thực hiện gửi về Bộ TN&MT; một số tỉnh chưa hoàn thành thanh tra theo kế hoạch được duyệt; nội dung thực hiện đề án trong các năm, nhất là nội dung, đối tượng thanh tra ở một số địa phương chưa đầy đủ theo yêu cầu tại Quyết định số 1675/QĐ-TTg và Kế hoạch 07/KH-BTNMT của Bộ TN&MT; chất lượng báo cáo kết quả thanh tra ở một số tỉnh còn hạn chế (chưa đầy đủ nội dung, số liệu, biểu bảng theo hướng dẫn của Bộ), trong đó: Năm 2017, có 55/63 tỉnh, thành phố thực hiện và có báo cáo; năm 2018, có 51/63 tỉnh, thành phố thực hiện và có báo cáo; năm 2019, có 45/63 tỉnh, thành phố thực hiện và có báo cáo.

Còn nhiều tỉnh chưa thực hiện hoặc thực hiện nội dung tăng cường năng lực cho các đơn vị thực hiện công tác thanh tra về đất đai ở các địa phương còn hạn chế; lực lượng cán bộ làm công tác thanh tra về đất đai ở các cấp tỉnh, huyện còn rất mỏng; nhận thức về PLĐĐ chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ.

Kết quả thanh tra, kiểm tra đã phát hiện nhiều tồn tại, việc làm không đúng quy định khi thực hiện một số nhiệm vụ QLĐĐ ở các địa phương; một số nội dung nhiệm vụ QLĐĐ triển khai thực hiện còn chậm, chất lượng đạt được chưa cao; một số quy định mới của PLĐĐ chưa được triển khai thực hiện hoặc thực hiện chưa đầy đủ; đặc biệt, trong thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai nhiều trường hợp còn chậm, thủ tục thực hiện còn phức tạp do có nhiều giấy tờ và công việc thực hiện không cần thiết, ngoài quy định, một số nơi còn có các công việc thực hiện chưa đúng trình tự quy định như đã nêu trong báo cáo.

Phần lớn các tỉnh chưa tổng hợp những tồn tại, bất cập trong thực hiện chính sách PLĐĐ tại địa phương sau khi thực hiện các nội dung thanh tra theo chuyên đề của Đề án tại các năm 2017, 2018 và 2019; chưa đề xuất được các ý kiến về thay thế, sửa đổi, bổ sung chính sách PLĐĐ gửi về Bộ TN&MT để tổng hợp.

Địa phương chưa quan tâm thực hiện các nội dung Đề án

Một số tỉnh còn chưa nhận thức đầy đủ về sự cần thiết của việc thực hiện Đề án và chưa quan tâm đúng mức, chưa thường xuyên kiểm tra, chỉ đạo sát sao và bố trí đầy đủ kinh phí cho việc thực hiện các nội dung Đề án ở địa phương.

Nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra theo yêu cầu của Đề án là rất lớn, nhưng đội ngũ cán bộ chuyên môn thực hiện các nội dung nhiệm vụ QLĐĐ và lực lượng thanh tra về đất đai ở các cấp tại phần lớn các địa phương đều đang rất thiếu so với yêu cầu nhiệm vụ, nhất là cấp huyện, tỉnh (Chi cục QLĐĐ và Thanh tra một số sở chỉ có 4 - 5 biên chế, đơn vị Thanh tra cấp huyện phổ biến có 4 cán bộ). Năng lực, nhận thức về chính sách, PLĐĐ của một số cán bộ ở các cấp, nhất là cán bộ cấp huyện và cấp xã còn chưa đầy đủ, chưa đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ chuyên môn; chưa nắm hết và chậm cập nhật các quy định của PLĐĐ khi có sửa đổi, bổ sung.

Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nội dung nhiệm vụ QLĐĐ ở các địa phương trong những năm qua thực hiện còn ít, nhất là đối với cấp huyện và cấp xã; chất lượng các cuộc thanh tra, kiểm tra chưa cao nên chưa phát hiện, xử lý kịp thời các sai phạm trong quá trình thực hiện.

Quy định của pháp luật về đất đai hiện hành còn một điểm chưa hợp lý, vướng mắc; quy định chi tiết thi hành LĐĐ của một số địa phương theo phân cấp của LĐĐ và các nghị định, thông tư thi hành Luật còn có nội dung chưa đầy đủ, rõ ràng, chưa phù hợp PLĐĐ hiện hành.

Dịch bệnh Covid-19 trong năm 2020 (nhất là tại các tỉnh và khu vực có công bố dịch) đã trực tiếp ảnh hưởng đến việc tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra thực hiện Đề án (phần lớn các tỉnh đã điều chỉnh dừng việc thực hiện và chuyển sang năm 2021).

NGỌC YẾN