Bài cuối: Thoát nghèo nhờ nuôi dê - Câu chuyện “đổi đời” của người dân miền núi Vũ Quang

Lựa chọn con giống phù hợp – Hướng đi hiệu quả trong công tác giảm nghèo

Vũ Quang là xã miền núi với địa hình dốc, quỹ đất canh tác hạn hẹp, thời tiết khắc nghiệt, thiên tai diễn biến phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất và đời sống của Nhân dân. Những yếu tố bất lợi đó đặt ra nhiều thách thức trong phát triển kinh tế, đặc biệt là đối với các hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn.

Năm 2025 cũng là năm đầu tiên xã triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, khối lượng công việc lớn, yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao. Tuy nhiên, với sự quan tâm, hỗ trợ kịp thời của tỉnh; sự lãnh đạo xuyên suốt của cấp ủy Đảng; sự điều hành linh hoạt, quyết liệt của UBND xã, việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo trên địa bàn xã Vũ Quang đã đạt được nhiều chuyển biến tích cực, các chương trình, dự án từng bước đi vào chiều sâu và mang lại hiệu quả rõ nét.

Trong đó, lĩnh vực hỗ trợ sinh kế luôn được xã đặc biệt quan tâm. Trên cơ sở nhu cầu, đăng ký lựa chọn con giống của người dân và định hướng phát triển sản xuất phù hợp với điều kiện thực tế, giai đoạn 2020 – 2025, xã đã triển khai nhiều dự án hỗ trợ cho hộ nghèo như: mô hình chăn nuôi bò, gà, ong mật, trồng cây ăn quả có múi… Trong số các mô hình này, chăn nuôi bò và dê là hai loại hình được các hộ nghèo, cận nghèo quan tâm và đăng ký tham gia nhiều hơn cả.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy mỗi mô hình đều có những khó khăn nhất định. Đối với chăn nuôi bò, chi phí mua con giống ban đầu cao, giá cả thị trường không ổn định khiến nhiều hộ dân có xu hướng giảm tổng đàn. Mô hình nuôi gà hỗ trợ chủ yếu mới dừng lại ở một lứa, sau đó người dân chưa mạnh dạn đầu tư phát triển thêm. Riêng mô hình nuôi ong, do số hộ tham gia nuôi nhiều, sản lượng mật lớn nên gặp khó khăn trong khâu tiêu thụ sản phẩm…

Trước thực trạng đó, trong những năm gần đây, mô hình chăn nuôi dê được xã Vũ Quang chú trọng quan tâm và xác định là hướng đi phù hợp, hiệu quả. Dê là vật nuôi thích nghi tốt với điều kiện địa hình đồi núi, tận dụng được nguồn thức ăn tự nhiên phong phú như cỏ rừng, lá cây vốn là lợi thế sẵn có của địa phương. Mặc dù điều kiện này gây nhiều bất lợi cho các loại cây trồng, vật nuôi khác, nhưng lại rất phù hợp để phát triển đàn dê.

Bên cạnh đó, chi phí đầu tư ban đầu cho nuôi dê thấp hơn nhiều so với bò hay trâu, phù hợp với khả năng vốn của các hộ nghèo. Dê sinh trưởng nhanh, khả năng sinh sản tốt, vòng quay thu nhập ngắn, mỗi năm hộ chăn nuôi có thể bán dê con để tạo nguồn thu ổn định, từng bước cải thiện đời sống.

Khi tham gia mô hình, các hộ dân không chỉ được hỗ trợ con giống mà còn được tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, phòng chống dịch bệnh. Nhờ những lợi thế đó, số hộ chăn nuôi dê trên địa bàn xã ngày càng tăng, tổng đàn dê toàn xã hiện nay đã đạt trên 450 con.

Riêng trong lĩnh vực hỗ trợ sinh kế thuộc chương trình giảm nghèo, đến nay toàn xã đã triển khai 30 mô hình chăn nuôi dê với tổng đàn 156 con hiện đang sinh trưởng, phát triển tốt. Mô hình đã và đang tạo nguồn thu nhập ổn định, giúp nhiều hộ nghèo, cận nghèo vươn lên thoát nghèo bền vững.

Có thể khẳng định, việc lựa chọn con giống phù hợp với điều kiện tự nhiên và khả năng của người dân là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả của các mô hình, góp phần cải thiện đời sống người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội tại địa phương miền núi Vũ Quang còn nhiều khó khăn này.

Thoát nghèo nhờ con dê…

Những năm gần đây, mô hình chăn nuôi dê đã và đang mang lại hiệu quả rõ rệt, trở thành “cần câu” giúp nhiều hộ nghèo thoát nghèo bền vững. Năm 2023, gia đình ông Đồng Ngọc Hà (sinh năm 1960, thôn 5, xã Vũ Quang) được hỗ trợ 3 con dê giống từ mô hình giảm nghèo. Với số dê ban đầu, nhờ chăm sóc tốt, đàn dê của gia đình ông đã phát triển lên 15 con. Mỗi năm, gia đình bán ra khoảng 6 con dê; trong vòng 2 năm, ông đã bán tổng cộng 13 con dê. Giá dê giống dao động từ 100.000 – 120.000 đồng/kg, mỗi con nặng từ 20 – 25kg. Dê sinh sản tốt, mỗi năm đẻ 2 lứa, mang lại nguồn thu nhập đều đặn.

Nhờ con dê, gia đình ông Hà đã thoát khỏi cảnh sống phụ thuộc vào sự trợ cấp của con cái. Ông chia sẻ: “Gia đình tôi là hộ nghèo thâm niên, hai ông bà tuổi cao, sức lao động không còn. Nhưng nuôi dê thì vẫn làm được, thay nhau đi bứt cỏ, bứt lá. Từ khi có đàn dê, cuộc sống khá hơn nhiều so với trước đây”.

Hiện nay, gia đình ông tiếp tục giữ lại dê cái để nhân đàn, từ 3 con dê mẹ ban đầu đã phát triển lên 5 con và dự định mở rộng quy mô chăn nuôi. Từ con dê, gia đình ông Hà đã chính thức thoát nghèo, cuộc sống ổn định hơn trước rất nhiều.

Theo ông Hà, nuôi dê phù hợp với điều kiện của người già, ít vốn, ít sức lao động. Ngày mưa gió có thể cho dê ăn rơm, nuôi nhốt nên không mất nhiều thời gian chăn thả. Thức ăn chủ yếu là lá cây, cỏ voi, nếu bổ sung thêm bột ngô thì dê lớn nhanh hơn. Dê nuôi khoảng 3 tháng đã có thể bán, nhưng tốt nhất nuôi 4 – 5 tháng để đạt trọng lượng và giá bán cao hơn. Gia đình ông chủ yếu bán dê giống cho bà con trong xóm.

Chia sẻ kinh nghiệm chăn nuôi, ông Hà cho biết: dê dễ nuôi hơn nhiều loại vật nuôi khác, chỉ cần cho ăn đủ no, đúng bữa, chuồng trại thoáng mát, mùa đông che chắn giữ ấm. Hàng ngày vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, khoảng 6 tháng khử trùng chuồng một lần để hạn chế dịch bệnh.

“Cả chục năm nay hai ông bà không còn làm ruộng được, cái nghèo cứ quẩn quanh. Từ khi có mô hình nuôi dê, gia đình kỳ vọng thoát nghèo và thực tế đã thoát nghèo. Trước đây chi tiêu rất chật vật, nay tiền ăn uống, điện nước đã đỡ lo hơn nhiều”, ông Hà phấn khởi nói.

Không chỉ gia đình ông Hà, anh Lê Đức Hiếu (sinh năm 1982, thôn 1, xã Vũ Quang) cũng là một điển hình vươn lên nhờ nuôi dê. Năm 2021, anh được hỗ trợ 1 con dê đực và 2 con dê cái. Sau một thời gian chăm sóc, đàn dê của gia đình anh đã phát triển lên hơn 20 con. Nguồn thu từ chăn nuôi dê giúp gia đình anh có thêm điều kiện lo cho con cái ăn học, cuộc sống ngày càng ổn định.

Theo anh Hiếu, dê ăn ít, chuồng trại sạch sẽ, tận dụng tốt nguồn lá, cỏ tự nhiên ở rừng núi nên chi phí chăn nuôi không cao. Dê có thể mắc một số bệnh như chướng bụng, cảm, hen… nhưng hầu hết đều có thể điều trị theo kinh nghiệm, riêng bệnh hen thì cần nhờ đến cán bộ thú y. Với những kinh nghiệm tích lũy được, anh Hiếu luôn sẵn sàng chia sẻ, hướng dẫn kỹ thuật nuôi dê cho nhiều hộ dân trong và ngoài xóm.

Từ những mô hình cụ thể, hiệu quả như gia đình ông Đồng Ngọc Hà hay anh Lê Đức Hiếu có thể thấy, con dê tuy nhỏ nhưng đã mở ra hướng thoát nghèo phù hợp với điều kiện miền núi Vũ Quang, góp phần giúp nhiều hộ dân từng bước vươn lên, ổn định và cải thiện cuộc sống một cách bền vững.