Để bảo tồn và phát triển làng nghề trong thời kỳ hội nhập

Trong khuôn khổ Festival bảo tồn và phát triển Làng nghề Quốc tế 2025, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội và các đơn vị tổ chức Hội thảo chuyên đề “Bảo tồn và phát triển làng nghề trong thời kỳ hội nhập”.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Nguyễn Thị Hoàng Yến – Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn cho biết, làng nghề không chỉ là nơi sản xuất ra các sản phẩm thủ công tinh xảo, mà còn là bảo tàng sống lưu giữ những giá trị văn hóa, tri thức bản địa, kỹ thuật truyền thống và tinh hoa của mỗi dân tộc.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa mạnh mẽ, làng nghề đang đối mặt với những thách thức lớn về thị trường, cạnh tranh, nguồn nguyên liệu, và đặc biệt là vấn đề kế thừa, phát triển.

Theo bà Nguyễn Thị Hoàng Yến, Hội thảo hôm nay là một diễn đàn đa phương quan trọng. Đây là cơ hội để chúng ta chia sẻ kinh nghiệm, mô hình thành công trong việc bảo tồn giá trị gốc đi đôi với đổi mới sáng tạo sản phẩm.

Thảo luận về các chính sách hỗ trợ, cơ chế hợp tác giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng. Từ đó xây dựng các giải pháp thiết thực để mở rộng thị trường quốc tế, thúc đẩy kinh tế hợp tác trong lĩnh vực làng nghề, đưa sản phẩm thủ công truyền thống trở thành đại sứ văn hóa và động lực kinh tế của mỗi quốc gia.

Hiện nay, TP. Hà Nội có 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó có trong đó 337 làng nghề, nghề truyền thống và làng nghề truyền thống được UBND Thành phố công nhận, gồm: 269 làng nghề, 61 làng nghề truyền thống và 07 nghề truyền thống. Sản phẩm của làng nghề đa dạng nhiều chủng loại, mẫu mã đẹp, chất lượng tốt, một số có thế mạnh cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.

Các làng nghề đã và đang góp phần tích cực chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế nông thôn, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho lao động tại các địa phương, tạo tiền đề thực hiện thành công chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn TP. Hà Nội.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, trong thời gian qua công tác xúc tiến thương mại cho sản phẩm làng nghề được các cấp, ngành, địa phương của thành phố quan tâm thực hiện, và đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần hỗ trợ quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, đẩy mạnh xuất khẩu cho các làng nghề. Thành phố giao cho các sở, ngành tổ chức, phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp trong công tác xúc tiến thương mại.

Tuy nhiên, thị trường chính tiêu thụ sản phẩm các làng nghề của Hà Nội hiện là thị trường trong nước (chiếm trên 80%), thị trường xuất khẩu còn hạn chế, chủ yếu là nhóm sản phẩm hàng thủ công mỹ nghệ.

Tại hội thảo, các đại biểu đại diện cho Hội, Hiệp hội làng nghề thủ công nhiều nước trên thế giới đã chia sẻ về những giải pháp nâng cao giá trị sản phẩm làng nghề. Trong đó các đại biểu đã chia sẻ về việc ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm tại các làng nghề.

Xây dựng trung tâm thiết kế sáng tạo tại các làng nghề, cụm làng nghề, để tạo ra mẫu mã, thiết kế sản phẩm chuyên nghiệp, nghiên cứu chuyên sâu cho từng sản phẩm làng nghề. Hỗ trợ đầu tư cho việc nghiên cứu thị trường, nhất là thị trường dành cho tạo mẫu và thiết kế.

Các đại biểu cũng cho rằng cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ về ngành nghề nông thôn, có chính sách thu hút các nghệ nhân, thợ giỏi tham gia các hoạt động đào tạo, truyền nghề cho thế hệ kế cận nhằm bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống, đặc biệt là các nghề, làng nghề có nguy cơ bị mai một.