Nâng cao trách nhiệm của cộng đồng về giá trị của nước

Ngày Nước thế giới được tổ chức vào ngày 22/3 hằng năm nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của nước trên toàn thế giới.

Ngày Nước thế giới được tổ chức vào ngày 22/3 hằng năm nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của nước trên toàn thế giới. Hiện nay, còn 2,2 tỷ người đang sống trong tình trạng không được tiếp cận với nguồn nước uống an toàn. Do vậy, các quốc gia cần phải có những hành động mang tính toàn cầu để giải quyết cuộc khủng hoảng nước nhằm đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững 6: “Nước và vệ sinh cho tất cả mọi người vào năm 2030”. Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước Nguyễn Thị Thu Linh đã có cuộc trao đổi với phóng viên Tạp chí Tài nguyên và Môi trường để làm rõ hơn về chủ đề Ngày Nước thế giới năm nay.

Phóng viên: Thưa bà, chủ đề của Ngày Nước Thế giới năm 2021 nhấn mạnh về giá trị của nước, nâng cao vị thế giá trị mà nước mang lại cho cuộc sống, sức khỏe và môi sinh. Bà có thể nói rõ những nội dung chính và ý nghĩa của chủ đề năm nay?

Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Thu Linh: Thủ đề Ngày Nước thế giới năm 2021 được chọn là “Giá trị của nước” nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị mà nước mang lại cho cuộc sống, sức khỏe và môi sinh.

 Việc chúng ta nhận thức về giá trị của nước sẽ quyết định nước được quản lý và chia sẻ như thế nào đó là nội dung chính của chủ đề năm nay. Thực tế, ngoài các giá trị nước mang lại cho mọi người như nước sạch, vệ sinh hoặc cho các hoạt động sản xuất và dịch vụ thì nước còn có các giá trị về sức khỏe, môi trường, văn hóa, đời sống xã hội và tâm linh mà các giá trị này ít hoặc không được chú ý đến. Do vậy, giá trị của nước nhiều hơn rất nhiều so với giá thành của chúng, nhiều giá trị không thể ước tính bằng tiền tệ mà lại vô cùng quan trọng với cuộc sống con người; việc xác định đầy đủ giá trị của nước tùy vào mục đích sử dụng nước giúp chúng ta quản lý tốt hơn nguồn tài nguyên này.

Phóng viên: Bà có thể cho biết các hoạt động chào mừng Ngày Nước thế giới năm nay?

Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Thu Linh: Trước diễn biến phức tạp của Covid-19, tại Việt Nam, thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ về việc tiếp tục dừng các hoạt động, sự kiện có tập trung đông người trong nước khi không cần thiết nên Bộ TN&MT đã có công văn gửi các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hướng dẫn tổ chức các hoạt đượng hưởng ứng Ngày Nước thế giới năm 2021 theo hướng kết hợp: Vừa tổ chức các hoạt động thực tiễn cụ thể ở quy mô ít người vừa đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông đại chúng, trên mạng xã hội đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, có sức lan tỏa cao. Trong đó, Bộ đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch và triển khai tổ chức các hoạt động phù hợp hưởng ứng Ngày Nước thế giới năm 2021, cụ thể như sau:

Một là, tổ chức Chiến dịch ra quân làm vệ sinh môi trường, thu gom xử lý chất thải, khơi thông dòng chảy, nạo vét kênh mương, ao, hồ, hệ thống thoát nước; tổ chức khởi công, xây dựng và bàn giao các công trình BVMT phục vụ lợi ích của cộng đồng như: Công trình vệ sinh, công trình nước sạch tại nơi công cộng và các vùng đặc biệt khó khăn; công trình xử lý nước thải, trồng cây xanh chắn cát, chống xói lở và ngăn ngừa xâm nhập mặn.

Hai là, tổ chức treo pano, băng rôn, áp phích tại các khu vực công cộng, đường phố, trụ sở cơ quan và các địa điểm thích hợp để truyền tải thông điệp, chủ đề về TNN; chia sẻ các trailer, phóng sự, pano, áp phích, khẩu hiệu, hình ảnh, các chương trình trực tuyến, thông tin, tài liệu hoặc tổ chức các minigame trên mạng xã hội có nội dung liên quan tới Ngày Nước thế giới nhằm tăng sự quan tâm, thu hút lượng tương tác, chia sẻ, bình luận của cộng đồng mạng cùng tìm hiểu, trao đổi về chủ đề Ngày Nước thế giới năm 2021.

 Ba là, phối hợp với các cơ quan truyền thông, báo chí, đài phát thanh, truyền hình địa phương tăng thời lượng phát sóng các nội dung về nước và cuộc sống, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ TNTN và môi trường; tổ chức các buổi tọa đàm hoặc hoạt động trực tuyến khác trong đó có trao đổi, thảo luận về các chủ đề có liên quan đến Ngày Nước thế giới; tổ chức phỏng vấn ghi hình truyền thông điệp Ngày Nước thế giới,...

Bốn là, phát động phong trào sử dụng tiết kiệm nước tại hộ gia đình, nhà máy, xí nghiệp, trong trường học và nơi công sở. Phát hiện, biểu dương và khen thưởng để động viên kịp thời những cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức có nhiều thành tích trong việc sử dụng TNN hiệu quả và tiết kiệm.

Năm là, đẩy mạnh thực hiện các chương trình, dự án cấp nước sạch và vệ sinh cho mọi người, đặc biệt là những đối tượng đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng biển, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số; đẩy mạnh các chương trình, dự án áp dụng kỹ thuật nông nghiệp thông minh, tái sử dụng nước hoặc sử dụng nước tuần hoàn một cách an toàn.

Phóng viên: Để đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững 6: “Nước và vệ sinh cho tất cả mọi người vào năm 2030”, theo bà, trong thời gian tới Việt Nam cần có các giải pháp nào hướng tới phát triển TNN bền vững?

Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Thu Linh: Tính đến nay, hệ thống pháp luật về TNN tại Việt Nam đã được xây dựng khá toàn diện, cơ bản đáp ứng yêu cầu công tác quản lý TNN. Để đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững 6 “Nước và vệ sinh cho tất cả mọi người vào năm 2030”, trong thời gian tới, lĩnh vực TNN sẽ tập trung triển khai các giải pháp như sau:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện các văn bản pháp luật, chính sách quản lý TNN; hoạt động cung cấp và tiêu thụ nước sạch, các quy chuẩn, tiêu chuẩn về chất lượng nước sạch cấp cho mục đích sinh hoạt; tiến hành rà soát, sửa đổi Luật TNN, trong đó, cần có các quy định khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển TNN và các dịch vụ về nước (điều tra cơ bản, quan trắc, giám sát TNN, công trình điều tiết nước, cấp nước, thoát nước, xử lý nước thải, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ về nước) theo phương thức xã hội hóa. Mặt khác, cần quy định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân sở hữu công trình TNN hoặc thực hiện các dịch vụ về nước. Đồng thời, cần rà soát lại toàn bộ pháp luật liên quan đến cấp nước sinh hoạt cho người dân để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với yêu cầu bảo đảm an toàn tuyệt đối, bảo đảm an ninh trong việc cấp nước sinh hoạt. Bên cạnh đó, cần quy định đầy đủ, rõ ràng quyền và trách nhiệm của cơ quan QLNN về TNN và các bộ, ngành, cơ quan liên quan; phân định rõ giữa quản lý nguồn nước và quản lý hoạt động khai thác, sử dụng trong các LVS.

Thứ hai, tập trung xây dựng và phê duyệt quy hoạch TNN quốc gia, quy hoạch tổng thể điều tra cơ bản TNN, quy hoạch TNN LVS Hồng, Cửu Long và các LVS lớn nhằm đảm bảo khai thác, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, tổng hợp, đa mục tiêu và phát triển bền vững.

Thứ ba, nâng cao trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương ý thức và nghĩa vụ của người dân trong việc giám sát các hoạt động khai thác, sử dụng và bảo vệ TNN, bảo vệ chất lượng nước các sông, suối, hồ, ao,… nhất là các nguồn nước cấp cho sinh hoạt.

Thứ tư, tăng cường công tác dự báo, cảnh báo sớm TNN để có các biện pháp chủ động ứng phó nhất là trong bối cảnh BĐKH, thiên tai như hạn hán lũ lụt diễn ra ngày càng thường xuyên hơn và khắc nghiệt hơn; hoàn chỉnh việc xây dựng hệ thống quan trắc, giám sát TNN; đồng thời, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra; tăng cường giám sát việc khai thác sử dụng nước, xả nước thải vào nguồn nước thông qua hình thức giám sát tự động, trực tuyến.

Thứ năm, tổng kiểm kê TNN quốc gia nhằm nắm chắc nguồn TNN Việt Nam và hiện trạng khai thác, sử dụng nước và xả nước thải vào nguồn nước.

Thứ sáu, tiếp tục thành lập và đưa vào hoạt động các Ủy ban LVS để thực hiện có hiệu quả và nâng cao vai trò trong việc điều phối, giám sát hoạt động khai thác, sử dụng, bảo vệ TNN.

Thứ bảy, tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực TNN, đặc biệt tăng cường hiệu quả hợp tác với các quốc gia khác trong khai thác, sử dụng bền vững các nguồn nước xuyên biên giới.

Thứ tám, xây dựng CSDL về TNN và thực hiện cơ chế chia sẻ thông tin, dữ liệu về quản lý TNN giữa trung ương và địa phương; tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật, các biện pháp sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả đến tất cả các cấp, các ngành, các tổ chức cá nhân và cộng đồng dân cư; tăng cường đầu tư cho lĩnh vực TNN.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn bà!

Thanh Tâm (thực hiện)