Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành vừa chủ trì cuộc họp Hội đồng thẩm định liên ngành Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Hồng - Thái Bình giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
.jpg)
Thứ trưởng Bộ TN&MT phát biểu tại cuộc họp
Báo cáo tại cuộc họp, ông Nguyễn Ngọc Hà - Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra TNN quốc gia cho biết, LVS Hồng - Thái Bình là một LVS liên quốc gia chảy qua 3 nước Việt Nam, Trung Quốc, Lào với tổng diện tích tự nhiên là 169.000 km2. Trong đó phần lưu vực nằm ở Việt Nam là 88.680 km2 chiếm 51,3% diện tích lưu vực. Theo đó, phạm vi quy hoạch tổng hợp LVS Hồng – Thái Bình gồm 25 tỉnh, thành phố bao gồm: Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, QUảng Ninh, Hải Dương, Hải Phòng, Hưng Yên, Thái Bình, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Giang, Phú Thọ, Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình.
Đối tượng quy hoạch gồm 27 tầng chứa nước dưới đất và 113 sông liên tỉnh nước mặt. Cùng với đó, cách tiếp cận Quy hoạch theo 5 bước: xác định phạm vi lưu vực/ tiểu LVS; đánh giá hiện trạng, dự báo xu thế, xây dựng kịch bản phân bổ nguồn nước; lập phương án phân bổ nguồn nước. Công cụ kỹ thuật dùng các mô hình: Mike Nam, Feflow, Mike Hydro Basin, Mike Hydro River.
Quy hoạch tổng hợp LVS Hồng - Thái Bình thời kỳ 2021 -2030, tầm nhìn đến năm 2050 hướng đến mục tiêu bảo đảm an ninh TNN, thích ứng với biến đổi khí hậu trên LVS, điều hòa, phân bổ nguồn nước một cách phù hợp, khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả gắn với bảo vệ, phát triển bền vững TNN, nhằm đáp ứng nhu cầu nước cho dân sinh, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ TNN, phòng, chống và khắc phục hậu quả, tác hại do nước gây ra; phục hồi các nguồn nước, cảnh quan môi trường các dòng sông bị ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nghiêm trọng.
Nhằm đạt được các mục tiêu nêu trên, Quy hoạch sẽ triển khai thực hiện các nhóm nội dung chính như sau: Đánh giá số lượng, chất lượng của nguồn nước và dự báo xu thế biến động dòng chảy, mực nước của các tầng chứa nước; Đánh giá hiện trạng khai thác, sử dụng TNN; Đánh giá hiện trạng khai thác, sử dụng TNN; Phân vùng chức năng của nguồn nước; Xác định tỷ lệ phân bổ TNN cho các đối tượng khai thác, sử dụng nước; Xác định nguồn nước dự phòng để cấp nước sinh hoạt trong trường hợp xảy ra sự cố ô nhiễm nguồn nước; Xác định thứ tự ưu tiên và tỷ lệ phân bổ trong trường hợp hạn hán, thiếu nước; Xác định yêu cầu bảo vệ TNN đối với các hoạt động khai thác, sử dụng nước và các hệ sinh thái thủy sinh; Xác định các khu vực bị ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt; đánh giá diễn biến chất lượng nước, phân vùng chất lượng nước; Xác định khu vực bờ sông bị sạt, lở hoặc có nguy cơ bị sạt, lở; Xác định khu vực bị sụt, lún đất hoặc có nguy cơ bị sụt, lún đất do thăm dò, khai thác nước dưới đất; đánh giá tình hình, diễn biến, xác định nguyên nhân sụt, lún đất;….
Kết quả chính của Quy hoạch là phân vùng quy hoạch, phân đoạn sông, phân vùng chức năng nguồn nước; Lượng nước có thể khai thác, sử dụng trên từng nguồn nước theo không gian (vùng/TLV sông, địa phương), theo thời gian (tháng), ngưỡng giới hạn khai thác; Dòng chảy tối thiểu trên sông; lượng nước phân bổ cho các đối tượng sử dụng theo không gian (vùng/tiểu LVS), thời gian (tháng); công trình điều tiết, khai thác, sử dụng, phát triển TNN; Bảo vệ các miền cấp NDĐ, bổ sung nhân tạo NDĐ; mạng giám TNN, giám sát thực hiện quy hoạch.
Ông Nguyễn Ngọc Hà - Phó Tổng Giám đốc Trung tâm QH&ĐT TNN quốc gia báo cáo tại cuộc họp
Phó Cục trưởng Cục Quản lý TNN Nguyễn Minh Khuyến - Ủy viên phản biện 1 đánh giá về cơ bản các nội dung đã bám sát quy định của Quy hoạch LVS, dự thảo Quy hoạch đã sửa đổi bổ sung so với Hội đồng cấp Bộ. Theo đó, dự thảo Quy hoạch đã cập nhật các chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và Chính phủ đối với TNN nói chung và LVS Hồng - Thái Bình nói riêng như Nghị quyết Đại Hội Đảng XIII; Kết luận số 36/KL-TW của Bộ Chính trị ngày 23 tháng 6 năm 2022 về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước; Nghị quyết 499/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vị Quốc hội; Công văn số 766/TTg-KTN ngày 09/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ; và các Chủ trương khác liên quan để giải quyết những đặc thù về TNN trên lưu vực cụ thể đảm bảo nước cho các mục đích sử dụng, nước cho cảnh quan, phục hồi dòng sông bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm; và tác động của nguồn nước liên quốc gia. Tuy nhiên, nội dung Quy hoạch cần bổ sung thêm về quan điểm tích trữ nước, bảo vệ kiến tạo nước dưới đất, nâng cao hiệu quả sử dụng nước để đảm bảo các nhiệm vụ đề ra. Cùng với đó, về báo cáo thuyết minh các bảng chỉ tiêu cần đưa ra các con số cụ thể bằng những căn cứ, hiện trạng.
TS. Nguyễn Tiền Giang, Uỷ viên phản biện 2 cho biết, Quy hoạch đã sử dụng các phương pháp, công cụ mô hình tương đối phù hợp. Khi đánh giá chỉ số nước (lượng nước/đầu người/năm) thì đây là số liệu mùa khô nên phải chia theo tháng, không đại diện cho cả năm. Đối với phân vùng chức năng nguồn nước làm mục đích sử dụng nước đó chính là dịch vụ hệ sinh thái nước ở mức nhỏ nhất, theo đó có 4 chức năng cơ bản trong đó có các nhóm dịch vụ về nước. Đồng thời, nên xem xét kĩ xâm nhập mặn sông, nhu cầu sử dụng nước tại khu vực. Ngoài ra, dự thảo Quy hoạch cần lưu ý các vấn đề khái niệm, các con số được sử dụng trong dự thảo cần xuyên suốt theo một nguồn.
Bên cạnh đó, các thành viên Hội đồng đã góp ý chi tiết nhằm tiếp tục hoàn thiện nội dung, hồ sơ sản phẩm của Quy hoạch tổng hợp LVS Hồng - Thái Bình giai đoạn 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Hội đồng cũng nhất trí thông qua Quy hoạch cấp liên ngành sau khi đơn vị thực hiện tiếp thu, chỉnh sửa các góp ý của các thành viên hội đồng trước khi trình phê duyệt.
Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành đánh giá cao các ý kiến đóng góp của các thành viên Hội đồng. Thứ trưởng đề nghị, Cục Quản lý TNN và Trung tâm Quy hoạch và Điều tra TNN quốc gia sẽ tiếp thu toàn bộ các ý kiến, góp ý của các thành viên Hội đồng sớm chỉnh sửa Hồ sơ trình Chính phủ đúng thời gian đề ra.
Thanh Tâm
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiếu nước và ô nhiễm gia tăng, việc quản lý tài nguyên nước đòi hỏi không chỉ là con người và chính sách, mà cần thêm một yếu tố quyết định: dữ liệu và công nghệ. Với quyết tâm chuyển đổi số toàn diện, Cục Quản lý tài nguyên nước đang xây dựng nền móng cho một nền quản trị thông minh, nơi mỗi quyết định về tài nguyên nước được hậu thuẫn bởi dữ liệu thời gian thực, hệ thống phân tích dự báo và nền tảng ra quyết định dựa trên công nghệ số.
Xây dựng thể chế hiện đại, cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương là những nền tảng quan trọng để ngành tài nguyên nước bước vào giai đoạn quản trị mới, hiệu lực, hiệu quả và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Trong bối cảnh thời tiết cực đoan, khô hạn kéo dài, thách thức từ biến đổi khí hậu và nhu cầu sử dụng nước ngày một gia tăng, việc chủ động điều hòa, phân bổ nguồn nước không còn là giải pháp tình thế, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết cho an ninh nguồn nước quốc gia. Sáu tháng đầu năm 2025, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai hàng loạt giải pháp điều tiết linh hoạt, dựa trên dữ liệu thời gian thực, mang lại hiệu quả rõ rệt trong cấp nước hạ du, kiểm soát dòng chảy và quản lý tài nguyên bền vững.
Tài nguyên nước, một trong những yếu tố sống còn của sự sống trên Trái đất đang đứng trước những thách thức to lớn. Suy giảm chất lượng nước, cạn kiệt nguồn nước ngọt, khai thác quá mức, ô nhiễm do công nghiệp và sinh hoạt,… là những mối nguy hại ngày càng nghiêm trọng, không chỉ ở quy mô địa phương mà đã mang tính toàn cầu.
Hiện nay, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải và sông Nhuệ mỗi ngày có hàng triệu m3 nước thải từ sinh hoạt, làng nghề, cơ sở sản xuất xả vào gây ô nhiễm nguồn nước.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, sử dụng hợp lý tài nguyên nước là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản.
