TP. Hồ Chí Minh: Nhiều đề xuất cho công tác giảm nghèo bền vững

TP. Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt, trung tâm kinh tế có sức hút mạnh và độ lan tỏa lớn trong khu vực và cả nước. Đây cũng là một trong những đô thị lớn, đông dân, có tốc độ phát triển kinh tế cao và năng động bậc nhất. Nhằm tạo cơ chế tín dụng đồng bộ, minh bạch và hỗ trợ hiệu quả các nhóm đối tượng khó khăn, TP. Hồ Chí Minh đang đề xuất các chính sách cho vay đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn.

Sau sáp nhập, TP. Hồ Chí Minh hiện có 168 đơn vị hành chính cấp xã (113 phường, 54 xã và 1 đặc khu), trở thành một siêu đô thị rộng lớn với dân số gần 14 triệu người. Trên địa bàn thành phố có trên 3,4 triệu hộ gia đình, trong đó có 21.961 hộ nghèo, hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 0,64%... Trước thực tế đó, Thành phố đặt mục tiêu giảm chênh lệch giàu, nghèo giữa khu vực thành thị và nông thôn, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

Đề xuất hướng hỗ trợ người nghèo

Mới đây, UBND TP. Hồ Chí Minh có tờ trình HĐND Thành phố về dự thảo Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách cho vay đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn. Đây được xem là bước chuẩn bị quan trọng nhằm tạo cơ chế tín dụng đồng bộ, minh bạch và hỗ trợ hiệu quả các đối tượng khó khăn, đồng thời góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội sau sáp nhập.

Về chính sách tín dụng, UBND TP. Hồ Chí Minh đề xuất áp dụng mức lãi suất thống nhất 0,5%/tháng (6%/năm) đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, tương đương mức lãi suất cho vay hiện tại của TP. Hồ Chí Minh (Khu vực 1). Đồng thời, mức vay tối đa được đề xuất tăng lên 200 triệu đồng/hộ, thay vì mức 100 triệu đồng/hộ như hiện nay.

Thực tế cho thấy, mức cho vay hiện nay không đủ để đáp ứng nhu cầu vốn đối với nhiều ngành nghề, đặc biệt là những lĩnh vực đòi hỏi đầu tư lớn về máy móc, thiết bị công nghệ hoặc nguồn nguyên liệu chất lượng cao.

Mặt khác, do giá nguyên vật liệu, chi phí xây mới, sửa chữa nhà ở đều tăng, mặt bằng chi phí sinh hoạt và sản xuất tại TP. Hồ Chí Minh cũng cao hơn so với các địa phương khác… Vì vậy, mức cho vay theo quy định hiện nay tối đa là 100 triệu đồng/hộ chưa phù hợp với tình hình thực tế của Thành phố.

Bên cạnh đó, UBND TP. Hồ Chí Minh cũng đề xuất học sinh, sinh viên là thành viên thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn được vay từ nguồn vốn cho vay hỗ trợ giảm nghèo, với các quy định cho vay thực hiện theo quy định của Trung ương và quy định của Ngân hàng Chính sách xã hội.  

Đồng thời, tại tờ trình, UBND TP. Hồ Chí Minh cũng đề xuất cơ chế, chính sách tín dụng đối với những nhóm đối tượng đặc thù, gồm: cho vay giải quyết việc làm; cho vay người chấp hành xong án phạt tù; cho vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội; nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân; cho vay xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở,...

Theo UBND TP. Hồ Chí Minh, từ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn trên địa bàn Thành phố, hiện nay, chưa có một chính sách chung quy định về hỗ trợ tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác. Điều này gây ra khó khăn cho việc bảo đảm đời sống, hỗ trợ sản xuất và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, an sinh xã hội của Thành phố.

Chính vì vậy, UBND TP. Hồ Chí Minh cho rằng việc xây dựng một Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách cho vay thống nhất đối với người nghèo và các đối tượng chính sách trên toàn địa bàn là phù hợp với cơ sở pháp lý, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

Những kết quả đạt được

Nhìn lại những kết quả tích cực trong công tác giảm nghèo và thực hiện các chính sách an sinh xã hội (bao gồm cả các địa phương trước khi sáp nhập), có thể thấy khu vực TP. Hồ Chí Minh (cũ) trong giai đoạn 2021–2025 đã hoàn thành và vượt nhiều chỉ tiêu quan trọng. Cụ thể, Thành phố đã vượt chỉ tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo hằng năm theo chuẩn nghèo do Thủ tướng Chính phủ giao; đồng thời hoàn thành mục tiêu giảm nghèo theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP. Hồ Chí Minh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020–2025 trước thời hạn 2 năm. Đặc biệt, TP. Hồ Chí Minh không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo chuẩn quốc gia và không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo Thành phố.

Điển hình, đối với chính sách an sinh xã hội, Thành phố đã hỗ trợ miễn, giảm học phí cho 73.676 lượt học sinh, với số tiền 38,132 tỷ đồng; hỗ trợ chi phí học tập cho 152 lượt sinh viên người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, với số tiền 1,226 tỷ đồng; hỗ trợ chi phí học tập cho 89.141 lượt học sinh thuộc hộ nghèo, với số tiền 104,599 tỷ đồng; hỗ trợ học bổng cho 63.488 học sinh, với số tiền hơn 115,243 tỷ đồng.

Ngoài ra, hằng năm TP. Hồ Chí Minh còn tổ chức các phiên, sàn giao dịch để hỗ trợ người lao động tìm kiếm việc làm. Qua đó, hỗ trợ giải quyết việc làm cho 18.208 lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ mới thoát mức chuẩn hộ cận nghèo. Cụ thể, Thành phố đã hỗ trợ việc làm trong nước cho 18.813 lao động và đưa 20 lao động đi làm việc ở nước ngoài. Hỗ trợ đào tạo nghề cho 4.442 lao động, với số tiền 777,64 triệu đồng.

Trong giai đoạn 2022 - 2025, khu vực tỉnh Bình Dương (cũ) cũng đã đạt và vượt chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao về giảm tỷ lệ hộ nghèo hằng năm. Đến cuối năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo của khu vực ở mức 1,37%, hoàn thành vượt mục tiêu giảm nghèo trước thời hạn 2 năm.

Về chính sách an sinh xã hội, tỉnh đã cấp 75.313 lượt thẻ bảo hiểm y tế hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ mới thoát nghèo, với tổng kinh phí 59,470 tỷ đồng. Ngoài ra, Ban vận động "Ngày vì người nghèo tỉnh Bình Dương" hỗ trợ 2.879 người nghèo khám chữa bệnh với tổng kinh phí 2,456 tỷ đồng đồng. Thực hiện chi hỗ trợ tiền điện cho 19.748 lượt hộ nghèo, hộ mới thoát nghèo với tổng kinh phí 13,730 tỷ đồng. Bên cạnh đó, vận động xã hội hóa 45,831 tỷ đồng hỗ trợ tặng quà người nghèo vào các dịp lễ, Tết và các dịp đột xuất.

Trong khi đó, khu vực tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) trong giai đoạn 2022 - 2025 đã hoàn thành chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao về giảm tỷ lệ hộ nghèo hằng năm theo chuẩn nghèo của tỉnh. Cuối năm 2022, tỉnh không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn quốc gia. Đến cuối năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo của khu vực  giảm còn 0,35%, hoàn thành trước 2 năm mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo theo Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và HĐND tỉnh. Khu vực cũng đã hoàn thành chỉ tiêu giảm hộ nghèo đặt ra cho năm 2025.

Trong giai đoạn này, tỉnh đã xây dựng và vận hành Quỹ “Vì người nghèo” ở các cấp, hỗ trợ xây mới và sửa chữa 915 căn nhà với tổng kinh phí 52,461 tỷ đồng cho hộ nghèo và các hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Tỉnh cũng đã giải ngân 242,055 tỷ đồng cho 5.717 lượt hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ mới thoát nghèo vay vốn. Đồng thời, mức cho vay tối đa được nâng lên 100 triệu đồng đối với những hộ có uy tín, sản xuất hiệu quả và có nhu cầu mở rộng kinh doanh.

Đặc biệt, trong giai đoạn 2026 - 2030, TP. Hồ Chí Minh đặt mục tiêu giảm phân hóa tỷ lệ giàu, nghèo ở khu vực thành thị và  nông thôn, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững. 

Theo đó, Thành phố hướng tới phát triển bao trùm và bền vững, lấy người dân làm trung tâm và chủ thể của quá trình phát triển. Việc triển khai Chương trình giảm nghèo bền vững gắn kết chặt chẽ, đồng bộ và hiệu quả giữa xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, coi đây là hai mục tiêu không thể tách rời nhằm hướng tới phát triển toàn diện, tiến bộ và công bằng xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau.

TP. Hồ Chí Minh tập trung triển khai các chính sách, giải pháp hỗ trợ hộ nghèo gắn với Chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới thông minh, hiện đại. Thành phố đồng thời đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và đẩy mạnh chuyển đổi số trong phát triển kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới và thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững.