TP. Huế: nỗ lực để giảm 30% lượng nhựa vào năm 2024

Dự án “Huế - Đô thị Giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam” đang thực hiện rất tốt và đơn vị sẽ cam kết nỗ lực hỗ trợ TP. Huế thực hiện bằng cách khuyến khích và tạo điều kiện tham gia cho các bên liên quan, cung cấp các hướng dẫn triển khai và hỗ trợ nguồn lực, nhằm đạt được mục tiêu không còn rác thải nhựa ngoài môi trường tự nhiên vào năm 2030.

Tại Hội nghị “Mô hình, giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt và giảm thiểu chất thải nhựa tại các đô thị”, ông Trần Song, Phó Chủ tịch UBND TP. Huế cam kết, đến năm 2024 sẽ trở thành đô thị giảm nhựa với 70 % chất thải rắn được phân loại tại nguồn, thu gom và xử lý, đồng thời rác tái chế từ bãi chôn lấp được đẩy mạnh thu hồi, mong muốn đưa Huế trở thành một điểm đến không rác nhựa vào năm 2030.

1,8 triệu tấn rác thải ra môi trường

Theo số liệu thống kê từ Bộ Tài nguyên và Môi trường, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa thải ra môi trường, 0,28 triệu đến 0,73 triệu tấn trong số đó bị thải ra biển - nhưng chỉ 27% trong số đó được tái chế, tận dụng bởi các cơ sở, doanh nghiệp. Điều đáng nói là việc xử lý và tái chế rác thải nhựa còn nhiều hạn chế khi có đến 90% rác thải nhựa được xử lý theo cách chôn, lấp, đốt và chỉ có 10% còn lại là được tái chế. Việt Nam đang đối mặt với nhiều nguy cơ từ rác thải nhựa. Khối lượng rác thải nhựa đổ ra biển là khoảng 0,28 - 0,73 triệu tấn/năm và số lượng ngày càng gia tăng, bình quân mỗi hộ gia đình sử dụng và thải ra môi trường khoảng 1kg túi nilon/tháng. Những tác hại của rác thải nhựa cũng rất khó lường khi rác nhựa, hạt vi nhựa tác động trực tiếp đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe con người cùng các loài sinh vật khác. Điều nguy hiểm nhất của rác nhựa là tính chất khó phân hủy, ngay cả khi được chôn lấp vào bùn đất, chúng vẫn tồn tại hàng trăm đến hàng nghìn năm.

Để khắc phục vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa tại Việt nam, cần phải có lộ trình, giải pháp toàn diện từ cấp trung ương đến địa phương, từ chính quyền, doanh nghiệp đến người dân trong việc giảm thiểu sử dụng nhựa dùng 1 lần, tăng cường phân loại rác tại nguồn, tăng cường khả năng tái sử dụng, tái chế các thành phần rác thải nhựa, khuyến khích sử dụng vật liệu thay thế túi nilon và sản phẩm nhựa cũng như áp dụng công nghệ tái chế rác thải nhựa.

Tổ chức “Ngày hội Tái chế”, góp phần nâng cao ý thức giảm thiểu rác thải nhựa và khuyến khích phân loại rác tại nguồn

Triển khai đồng bộ các giải pháp

Dự án “Huế - Đô thị Giảm Nhựa ở miền Trung Việt Nam” (Dự án TVA) được triển khai thực hiện với sự tài trợ của WWF-Na Uy, thông qua WWFViệt Nam, và tiếp nhận bởi UBND tỉnh và UBND thành phố là đơn vị chủ quản dự án. Dự án được triển khai từ năm 2021 đến 2024 với mục tiêu là hỗ trợ thành phố bảo vệ các dòng sông và hệ sinh thái các vùng đất ngập nước và ven biển không bị ô nhiễm bởi rác thải nhựa; giảm được 30% lượng thất thoát rác thải nhựa vào năm 2024.

Huế là đô thị thứ 7 của Việt Nam và thứ 32 trên thế giới đã ký kết tham gia vào mạng lưới Sáng kiến các Đô thị giảm nhựa. Để đạt được mục tiêu nói trên, TP. Huế đã và đang huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị - các cấp chính quyền, các hội đoàn thể, và cộng đồng người dân cùng các đơn vị kinh doanh trong việc xây dựng thói quen giảm sử dụng đồ nhựa dùng một lần và sử dụng các đồ dùng cá nhân thay thế nhựa như túi xách, làn đi chợ, bình nước… Tích cực kêu gọi người dân phân loại rác tại nguồn.

Trong thời gian vừa qua, thành phố Huế đã triển khai chương trình phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn giai đoạn 1 trên địa bàn 23 phường xã và đang thực hiện giai đoạn 2 cho 13 phường xã còn lại, đã tiến hành lắp đặt hơn 500 thùng lưu chứa rác sau phân loại, 53 mô hình ngôi nhà xanh tại nhiều phường xã trên địa bàn.

Theo ông Trần Song, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Huế: “Chúng tôi đã tăng cường mở rộng mạng lưới thu gom rác ở một số xã phường, xóa các điểm nóng ô nhiễm trên đất liền và ven biển, xây dựng kiệt dân phố văn minh cùng nhau giảm nhựa. Đặc biệt, địa phương đã thành lập 02 Tổ hợp tác nghề thu gom phế liệu tại phường An Đông và Hương Sơ và đưa vào vận hành nguồn Quỹ vốn xoay vòng nhằm cải thiện sức khỏe, sinh kế và điều kiện lao động cho người làm nghề thu gom, tái chế phế liệu phi chính thức. Thông qua dự án, các hoạt động tuyên truyền thực hành giảm nhựa được đẩy mạnh”.

“Chúng tôi thực hiện rất nhiều các hoạt động tuyên truyền phong phú đến các đối tượng khác nhau, các cán bộ phường xã, các hội đoàn thể, các em học sinh và giáo viên của 43 trường tiểu học và THCS, và các đơn vị kinh doanh du lịch - dịch vụ, các chuỗi cửa hàng bán thức ăn đồ uống…. các hành vi sử dụng nhựa và thực hành tốt việc phân loại rác, tăng tỷ lệ tái chế rác phế liệu. Đặc biệt, thông qua việc triển khai mô hình trạm tiếp nước tại các điểm du lịch (Lăng Gia Long, Minh Mạng và Đồng Khánh), tuyên truyền giảm các điểm đến giảm nhựa tại Biển Thuận An, phố Đi bộ Hai Bà Trưng và video quảng bá về bộ quy tắc ứng xử ứng xử giảm nhựa, thành phố kỳ vọng sẽ thay đổi nhận thức của người dân và du khách về việc giảm sử dụng đồ nhựa dùng một lần khi đến Huế”- ông Song chia sẻ!.

Bên cạnh đó, TP. Huế cùng với Dự án triển khai các chiến dịch truyền thông lớn với đông đảo người dân tham gia như Sự kiện “Người dùng hiện đại không ngại giảm nhựa”; cuộc thi sáng kiến giảm thiểu rác thải nhựa Huế 2023; ngày hội tái chế; sự kiện “Đi bộ nhặt rác”,… nhằm hưởng ứng và hình thành các thói quen giảm nhựa. TP. Huế đã kêu gọi và huy động sự tham gia của các doanh nghiệp trong các hoạt động giảm nhựa.

TP.Huế đã vận động Co.op Mart Huế, Siêu thị Go! Huế và chợ Đông Ba tham gia vào Sự kiện "Tuần lễ không túi Ni lông" khuyến khích người tiêu dùng hạn chế sử dụng túi ni lông khi đi mua sắm. Ngoài ra, TP. Huế đã và đang phối hợp với Hiệp hội Du lịch tỉnh thực hành giảm nhựa tại các doanh nghiệp du lịch - dịch vụ, khách sạn - nhà hàng trên địa bàn. Ngoài ra, với mô hình kinh doanh nông sản kiểu mới - mua sắm không cần bao bì đóng gói thông qua "Trạm tái nạp đầy - Refill Station" là một nỗ lực của chúng tôi nhằm xây dựng văn hóa tiêu dùng xanh, giảm sử dụng nhựa tại Huế.

Đến nay, trên địa bàn thành phố Huế đã có 18 phường, xã trực tiếp đồng hành cùng dự án áp dụng các can thiệp giảm thiểu rác thải nhựa, 36 phường xã đã và đang triển khai phân loại rác tại nguồn, 43 trường học áp dụng mô hình giảm nhựa, 30 doanh nghiệp cam kết tham gia giảm nhựa và gần 40.000 người dân Huế được tuyên truyền trực tiếp cũng như hàng trăm ngàn người được tuyên truyền gián tiếp về phân loại rác tại nguồn và giảm rác thải nhựa từ các hoạt động của chúng tôi.

Lắp đặt các thùng phân loại rác tại TP. Huế

Tiếp tục cần sự đồng hành của người dân

Có thể nói rằng, nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các tổ chức xã hội nghề nghiệp và các doanh nghiệp, TP. Huế đã gặt hái những thành quả ban đầu trong việc triển khai các mô hình, giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt nói chung và giảm thiểu rác thải nhựa nói chung ở thành phố Huế. Điều này không có nghĩa là TP. Huế không gặp bất kỳ khó khăn và thách thức nào.

Việc truyền thông thay đổi hành vi phân loại rác tại nguồn và giảm thiểu rác thải nhựa là một quá trình lâu dài, cần sự bền bỉ và nhiệt tâm của cán bộ tuyên truyền viên nòng cốt, cần sự phối hợp hiệu quả của người dân. Trong khi cán bộ một lúc phụ trách rất nhiều các nhiệm vụ hành chính văn phòng và người dân, các doanh nghiệp kinh doanh vẫn hoạt động vì sinh kế và lợi nhuận.

Thiết nghĩ vẫn cần tiếp tục các hoạt động tuyên truyền và vận động tích cực hơn nữa sự tham gia và đồng hành của các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp trong thời gian tới nhằm hướng đến mục tiêu đến cuối năm 2024 giảm 30% lượng rác thải nhựa thất thoát ra môi trường, cụ thể như sau: Một là, đẩy mạnh hoạt động phân loại rác tại nguồn nhằm tăng tỷ lệ thu gom rác tái chế đồng thời giảm thiểu rác thải nhựa thất thoát ra môi trường. Giai đoạn 2 triển khai phân loại rác tại nguồn, chúng tôi tập trung tăng cường tuyên truyền đến từng hộ dân “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để hướng dẫn thực hành và giám sát người dân phân loại đúng, hình thành các tổ/đội tuyên truyền viên nòng cốt, lan tỏa hình mẫu kiệt, tổ dân phố “ông và cháu” thực hành giảm nhựa đến nhiều khu vực. Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền đến đối tượng là các em học sinh tiểu học và THCS trên địa bàn, hình thành các câu lạc bộ tuyên truyền viên nhí “Học sinh yêu môi trường” thực hiện tuyên truyền cho nhà trường, gia đình và xã hội.

Hai là, kêu gọi sự tham gia hưởng ứng thực hành giảm nhựa trong khối kinh doanh, du lịch trên địa bàn thành phố.

TP. Huế đang định hướng mở rộng hoạt động của nhóm đối tác hành động giảm nhựa tại thành phố, tăng cường số lượng và đa dạng hóa ngành nghề các doanh nghiệp cam kết thực hành giảm nhựa. Hình thành các tour, các điểm đến di sản không rác thải nhựa. Ngoài ra, TP. Huế đã, đang và sẽ đưa các sáng kiến đạt giải thưởng tại cuộc thi sáng kiến giảm thiểu rác thải nhựa Huế 2023 như mGreen - Ứng dụng phân loại rác thông minh trên điện thoại kết nối người thu mua và chủ nguồn thải, Sáng kiến phân loại rác tại nguồn và diễn đàn thương mại điện tử mua bán phế liệu DONASO cùng với sáng kiến hỗ trợ tái chế rác phế liệu - bao bì vỏ mỳ tôm, bánh kẹo của sáng kiến Mỳ tôm xanh giúp đỡ người yếu thế, trẻ em khuyết tật ở Trung tâm Hy vọng (Hue Center Hope), sáng kiến bao bì xanh thân thiện với môi trường - Bio Def…

Ba là, cải thiện công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, đặc biệt là việc xử lý chất thải rắn cuối nguồn thải thông qua việc kêu gọi đầu tư hỗ trợ từ Dự án và các doanh nghiệp đối với việc đóng cửa bãi chôn lấp Thủy Phương theo đúng quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và đưa vào vận hành có hiệu quả nhà máy đốt rác phát điện Phú Sơn.

Mô hình Đô thị giảm rác nhựa - Sáng kiến toàn cầu của Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Thế giới (WWF) là một giải pháp hiệu quả trong quản lý chất thải rắn sinh hoạt và giảm ô nhiễm nhựa tại Việt Nam. Do đó, TP. Huế kêu gọi các cơ quan Ban ngành trung ương và địa phương, các tổ chức liên quan như WWF tiếp tục nhân rộng mô hình Đô thị giảm nhựa tại tất cả thành phố của Việt Nam trong thời gian tới, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam xanh, sạch, đẹp, không còn rác thải nhựa trong thiên nhiên.

Minh Đức