Ở nước ta, các Bộ, Ban, ngành trung ương đã có những chỉ đạo quyết liệt kể từ năm 2018 và gần đây nhất, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 33/CT-TTg ngày 20/8/2020 về tăng cường quản lý, tái sử dụng, tái chế, xử lý và giảm thiểu rác thải nhựa và khuyến khích, thậm chí đang đưa ra những chế tài để các chủ thể, doanh nghiệp buộc phải thực hiện tái chế, tuần hoàn. Trong đó, hàng loạt các hành động cụ thể với trách nhiệm, sự tham gia của tất cả các cơ quan, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp và mỗi người dân. Tại Đà Nẵng, trong khuôn khổ hỗ trợ của Tổ chức quốc tế về bảo tồn thiên nhiên (WWF), UBND Quận Thanh Khê triển khai xây dựng hành động quản lý rác thải nhựa đến năm 2025.
Chính quyền đồng lòng, đề ra kế hoạch hành động
Theo Sở TN&MT Đà Nẵng, sự hỗ trợ, đồng hành của WWF có ý nghĩa rất lớn về công tác BVMT nói chung, góp phần nâng cao năng lực quản lý rác thải, rác thải nhựa nói riêng đến tận các địa phương, cộng đồng và người dân thành phố. Một trong những huyện nằm trong địa bàn mà Tổ chức WWF Việt Nam chọn là huyện Thanh Khê. Mặc dù với mức ngân sách không lớn nhưng Sở TN&MT Đà Nẵng cho rằng đây là cơ hội để các tổ chức các cấp, cộng đồng người dân trên địa bàn quận được tiếp cận một cách hệ thống nhất: từ (1) Đánh giá thực trạng phát sinh; (2) Xây dựng hành động ưu tiên; (3) Tổ chức triển khai; (4) Tổ chức giám sát - đúc rút kinh nghiệm và (5) Tiếp tục cải tiến.
rác bủa vậy ở một số vùng biển Đà Nẵng
Ông Tạ Anh Tuấn, Quản lý truyền thông Dự án Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương của WWF-Việt Nam cho biết, lượng rác thải phát sinh trung bình trên địa bàn quận Thanh Khê là 190 tấn/ngày, bao gồm rác thải từ sinh hoạt của người dân, rác thải sản xuất kinh doanh, y tế, trường học và chợ. Tỷ lệ thu gom tại Thanh Khê rất cao, trên 99% với thời gian thu gom liên tục từ 5h đến 24h hàng ngày. Kết quả khảo sát cho thấy, khối lượng trung bình phát thải chất thải rắn của hộ dân là 397,4g/người/ngày, trong đó lượng rác thải nhựa phát sinh trung bình 43,2g/ngày/người chiếm 11,47% trong tổng số lượng rác thải rắn phát sinh; Lượng rác thải nhựa tại chợ dân sinh (chợ Phú Lộc) chiếm tỷ lệ 15,08%; Lượng rác thải thất thoát trung bình ở bãi biển quận Thanh Khê là 3023,57g/ngày, trong đó tỷ lệ rác nhựa chiếm tỷ lệ cao 36,45%. Nhìn chung, kết quả kiểm toán rác cho thấy trong các loại rác nhựa, túi ni lông chiếm tỷ lệ cao nhất, tiếp đến là bao bì nhiều lớp và nhựa dùng một lần.
Lãnh đạo quận Thanh Khê họp bàn và Góp ý Kế hoạch Hành động về quản lý rác thải nhựa đến năm 2025
Theo đó, Kế hoạch Hành động quản lý Rác thải nhựa tại quận Thanh Khê đặt ra một số mục tiêu quan trọng đến năm 2025: Hoàn thành đánh giá hiện trạng phát sinh rác thải nhựa trên địa bàn quận Thanh Khê; Giảm 90% rác thải nhựa thất thoát ra môi trường ở Quận Thanh Khê so với năm 2020; 100% các cơ quan, đơn vị quản lý nhà nước trên địa bàn quận không sử dụng chai nước và ống hút nhựa trong các cuộc họp, hội nghị, hội thảo, sự kiện; Xây dựng một mô hình thí điểm “Chợ không sử dụng túi ni lông” tại 01 chợ dân sinh trên địa bàn quận trong giai đoạn 2021 - 2022; Tổ chức các hoạt động truyền thông định kỳ về ô nhiễm rác thải nhựa và các hoạt động giảm thiểu cho cộng đồng (tối thiểu 2 hoạt động/năm); Triển khai hiệu quả các cơ chế giám sát, xử phạt người xả rác không đúng nơi quy định.
Nội dung kế hoạch đề xuất một số giải pháp chính như: (1) Rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách về quản lý rác thải nhựa đại dương; (2) Tuyên truyền, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, ứng xử với các sản phẩm nhựa và rác thải nhựa đại dương; (3) Thu gom, phân loại, vận chuyển và xử lý chất thải, rác thải nhựa ở khu vực ven biển và trên biển; (4) Ngăn ngừa, giảm thiểu rác thải nhựa đại dương từ nguồn thải trên đất liền và trên biển; (5) Kiểm soát ô nhiễm rác thải nhựa với sự tham gia của các bên liên quan.
Ngư dân đồng hành, hưởng ứng, hành động
Là địa phương có nhiều lao động sinh sống bằng nghề đi biển, phường Thanh Khê phối hợp Hội Nông dân phường tổ chức ra mắt Tổ ngư dân khai thác thủy sản ven bờ thu gom, giảm thiểu chất thải nhựa trên biển với 25 thành viên nòng cốt. Đại diện tổ đã tự nguyện ký cam kết sẽ không xả rác thải nhựa, ngư lưới cụ cũ hỏng sống sông, xuống biển. Đồng thời, tình nguyện thu gom tất cả thải liên quan đến chất nhựa, chất khó phân hủy về bờ nhằm “giảm rác thải nhựa, tăng màu sống xanh” cho môi trường biển.
Ra mắt tổ ngư dân khai thác hải sản ven bờ thu gom chất thải nhựa trên biển
Chủ tàu cá ĐNa 820136 TS, ông Nguyễn Văn Thanh cho hay: “Không chỉ 25 thành viên nòng cốt, chúng tôi đã vận động hơn 80 chủ tàu, thuyền khác cùng chung tay giữ gìn môi trường sạch, đẹp trên biển và sông Phú Lộc, đặc biệt là không thải các loại rác thải nhựa và chất thải rắn khó phân hủy trên sông, biển. Chúng tôi cũng tổ chức những đợt ra quân thu gom các loại rác thải nhựa trên sông Phú Lộc và ven bờ biển”. Sau mỗi chiến dịch ra quân của những ngư dân tình nguyện, ven bờ biển được sạch đẹp, lôi kéo được nhiều người dân có ý thức trách nhiệm hơn.
Ngư dân vào cuộc, đồng hành cùng dẹp nạn rác tặc
Cùng với việc thành lập Tổ ngư dân giảm thiểu chất thải nhựa trên biển, Phòng TN&MT quận Thanh Khê phối hợp Phòng Kinh tế quận và Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên WWF-Việt Nam tổ chức các đợt tập huấn nâng cao nhận thức về rác thải nhựa đại dương, hướng dẫn phân loại rác cho hàng trăm ngư dân các phường trên địa bàn quận. Qua đó, kêu gọi sự chung tay bảo vệ môi trường biển, sinh thái biển, đa dạng sinh học biển bằng các hành động thiết thực. Việc ngư dân chung tay giảm thiểu rác thải nhựa sẽ góp phần hiện thực cam kết giảm 30% lượng rác thải nhựa thất thoát ra môi trường của quận Thanh Khê trong giai đoạn 2021- 2025.
Không chỉ có vậy, một chế tài khác cũng được đưa ra và nghiêm túc thực hiện như: Ban quản lý Âu thuyền và cảng cá Thọ Quang, Đồn Biên phòng Sơn Trà, Trạm kiểm soát biên phòng Mân Quang phối hợp thực hiện biện pháp bắt buộc ngư dân thu gom, bỏ rác trên tàu vào bao hoặc thùng đựng rồi bàn giao rác cho Ban quản lý khi cập cảng để cân rồi cấp phiếu chứng nhận đã nộp rác. Tờ phiếu nộp rác là một trong những giấy tờ bắt buộc ngư dân phải trình Trạm kiểm soát biên phòng Mân Quang khi làm thủ tục xuất bến để ra khơi khai thác hải sản.
Người dân đổi rác
Theo Sở TN&MT TP. Đà Nẵng, trong năm 2021, Ban quản lý âu thuyền và cảng cá Thọ Quang đã triển khai cho 1.075 chủ tàu cá ký cam kết nộp rác thải khi vào cảng cá Thọ Quang. Tổng khối lượng rác đã thu gom được từ 5.836 tàu thuyền cập cảng, xuất bến là 13,43 m3 rác, chủ yếu là vỏ chai nhựa, túi ni-lon, vỏ hộp xốp đựng thực phẩm,... Từ hiệu quả giảm thiểu rác thải nhựa mà mô hình này mang lại, Sở TN&MT TP. Đà Nẵng tiếp tục đề nghị các đơn vị duy trì công tác đổi rác lấy phiếu xuất bến và ứng dụng công nghệ thông tin như: Quét mã QR, nhận diện khuôn mặt,... để công tác này không chỉ là phong trào mà sẽ góp phần thay đổi ý thức của ngư dân.
Thông điệp lan tỏa
Khi được hỏi về cảm nhận của mình phải thực hiện nghiêm túc những chế tài trên, ngư dân Cao Văn Minh (phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà) cho rằng, trong quá trình đánh bắt nếu xả rác thải nhựa ra biển thì ảnh hưởng đến sự sinh sôi, phát triển của tôm cá, nguồn thuỷ cũng vì thế mà cạn kiệt dần. Thực tế những năm gần đây sản lượng hải sản sụt giảm đáng kể khiến ngư dân khó khăn. Vì vậy, ngư dân phải cùng chung tay gìn giữ môi trường biển, rác thải nhựa từ hoạt động đánh bắt phải được đưa về bờ thu gom đúng quy định, bởi trách nhiệm với môi trường biển là trách nhiệm với cuộc sống và cánh đồng mưu sinh ngoài biển của chúng ta.
Theo Kế hoạch số 122/KH-UBND ngày 24/6/2021 về quản lý rác thải nhựa đại dương trên địa bàn thành phố TP. Đà Nẵng đặt mục tiêu đến năm 2025, 100% không sử dụng vật dụng/đồ nhựa sử dụng một lần như chai nước, ống hút nhựa, băng rôn, backdrop,… trong các cuộc họp, hội nghị, hội thảo, sự kiện; vận động ít nhất 80% ngư dân cam kết không thải bỏ ngư lưới cụ, rác thải nhựa xuống biển.
Xuân Thành
Sau khi Nam Định, Hà Nam và Ninh Bình hợp nhất thành tỉnh Ninh Bình (mới), công tác quản lý, quy hoạch và khai thác tiềm năng biển được triển khai đồng bộ, hiệu quả hơn. Trên cơ sở đó, Phòng Biển và Biến đổi khí hậu thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình đã chủ động tham mưu nhiều giải pháp thiết thực, góp phần hiện thực hóa nghị quyết của Trung ương, hướng tới phát triển kinh tế biển bền vững gắn với bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Những thảo luận chuyên sâu cùng góc nhìn đa chiều tại Đối thoại chính sách biển Việt Nam - Nhật Bản năm 2025 đã mang lại nhiều kinh nghiệm thiết thực về cả chính sách và thực tiễn quản lý biển đối với hai nước. Trên cơ sở đó, Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam Nguyễn Đức Toàn và Tổng Thư ký Ban Thư ký chính sách đại dương, Văn phòng Nội các Nhật Bản Funamoto Hiroshi nhất trí tiếp tục thúc đẩy hợp tác ở phạm vi rộng hơn, chia sẻ sâu hơn bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú hơn.
Sáng 8/9, tại Hà Nội, Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Ban Thư ký chính sách đại dương, Văn phòng Nội các Nhật Bản tổ chức Đối thoại chính sách biển Việt Nam - Nhật Bản 2025. Đây là hoạt động thường niên được tổ chức luân phiên tại hai quốc gia, cũng là hoạt động hợp tác thiết thực giữa Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam và Văn phòng Nội các Nhật Bản.
Hiểu và làm chủ biển nhằm tận dụng tốt nhất giá trị, vai trò của biển trong khai thác tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ chủ quyền quốc gia.
Với đường bờ biển dài, điều kiện tự nhiên thuận lợi và nguồn lợi thủy sản phong phú, Việt Nam sở hữu lợi thế lớn về nghề nuôi biển. Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách nhằm tháo gỡ những nút thắt, phát huy tối đa tiềm năng, hướng tới mục tiêu phát triển nghề nuôi biển hiện đại, bền vững.
Trong bối cảnh cả nước đang hướng tới tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản trị và liên kết vùng, việc sáp nhập Quảng Bình và Quảng Trị không chỉ mang ý nghĩa hành chính đơn thuần mà còn mở ra cơ hội kiến tạo một không gian phát triển kinh tế biển liên hoàn, quy mô lớn và có chiều sâu. Với vị thế là địa phương nằm bên hành lang kinh tế Đông - Tây, sở hữu đường bờ biển dài, thềm lục địa rộng, hệ thống cảng nước sâu và tiềm năng du lịch - năng lượng biển phong phú, Quảng Trị (mới) được kỳ vọng trở thành "trục xoay chiến lược" trong việc kết nối đất liền với biển, nội địa với quốc tế, quá khứ hào hùng với tương lai hiện đại.
