Ngày 15/9/2025, tỉnh Nghệ An đã tổ chức Hội thảo bàn giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất, chế biến gỗ và lâm sản giai đoạn 2025 – 2030 nhằm tìm hướng đi hiệu quả, phù hợp với xu thế phát triển hiện nay.

Toàn cảnh hội thảo bàn giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất, chế biến gỗ và lâm sản giai đoạn 2025 – 2030 và công bố quy hoạch chung xây dựng Khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao vùng Bắc Trung Bộ đến năm 2045

Nghệ An được biết đến là tỉnh có tiềm năng lớn để phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ, với tổng diện tích rừng là 973.011,94 ha, trong đó có gần 200.000 ha rừng trồng cung cấp nguyên liệu. Chưa kể, Nghệ An còn có điều kiện thuận lợi về đất đai, khí hậu để phát triển nhiều loại cây dược liệu quý như: sâm Puxailaileng, Mú từn, trà hoa vàng và các loại cây nguyên liệu làm hàng thủ công, mỹ nghệ, như song, mây...

Nghệ An có gần 200.000 ha rừng trồng cung cấp nguyên liệu

Từ những tiềm năng, thế mạnh đó, Nghệ An đang hướng đến phát triển một nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn với mục tiêu bền vững về cả mặt kinh tế, xã hội và môi trường. Tuy nhiên, thực trạng công tác sản xuất, chế biến gỗ trên địa bàn tỉnh Nghệ An thời gian qua chưa mấy khả quan khi mà hệ thống nhà máy chế biến quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao còn ít; phần lớn cơ sở sản xuất hiện nay là các cơ sở nhỏ lẻ, hoạt động manh mún, tự phát, thiếu liên kết và đồng bộ trong đầu tư công nghệ. Việc tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, từ trồng rừng đến tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao giá trị ngành lâm nghiệp chưa được quan tâm đúng mức. Trong khi đó, thị trường xuất khẩu ngày càng đòi hỏi khắt khe hơn về tiêu chuẩn kỹ thuật, chứng chỉ nguồn gốc hợp pháp và tính bền vững của nguyên liệu gỗ.

Hơn nữa, nguồn nguyên liệu gỗ trong tỉnh giai đoạn 2021–2025, sản lượng khai thác gỗ từ rừng trồng đạt trung bình khoảng 1,65 triệu m³/năm, đáp ứng khoảng 60% nhu cầu gỗ nguyên liệu phục vụ ngành chế biến gỗ. Thế nhưng, phần lớn (khoảng 80%) sản lượng gỗ này là gỗ nhỏ, chủ yếu được sử dụng để sản xuất dăm gỗ và viên nén, chưa đáp ứng được yêu cầu về chất lượng để chế biến các loại ván nhân tạo hoặc các sản phẩm gỗ xuất khẩu có giá trị cao.

Phần lớn gỗ ở Nghệ An chưa đáp ứng được yêu cầu về chất lượng để chế biến các loại ván nhân tạo hoặc các sản phẩm gỗ xuất khẩu có giá trị cao

Từ thực tế đó, ngay tại Hội thảo nhiều giải pháp được đưa ra nhằm để tìm phương án hữu hiệu nhất cho lộ trình sắp tới của địa phương.

Đại diện Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho rằng, để thúc đẩy phát triển trồng rừng gỗ lớn, có chứng chỉ quản lý rừng bền vững, nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất, chế biến gỗ và lâm sản Nghệ An cần tập trung thực hiện một số giải pháp như: Rà soát, hoàn thiện, triển khai hiệu quả các chính hỗ trợ tạo điều kiện, thu hút doanh nghiệp, chủ rừng tham gia vào hợp tác, liên kết đầu tư trồng rừng sản xuất gỗ lớn, có chứng chỉ quản lý rừng bền vững; Đánh giá, tổng kết nhân rộng các mô hình hình hợp tác, liên kết đầu tư trồng rừng sản xuất gỗ lớn, có chứng chỉ quản lý rừng bền vững hoạt động có hiệu quả; Cùng với đó là xác định quỹ đất phục vụ phát triển cụm công nghiệp, khu công nghiệp, quỹ đất trồng mới, trồng lại rừng sản xuất; Tuyên truyền, vận động thu hút các doanh nghiệp chế biến gỗ, lâm sản, các chủ rừng tham gia hợp tác, liên kết đầu tư trồng rừng sản xuất gỗ lớn, có chứng chỉ quản lý rừng bền vững...

PGS.TS Vũ Huy Đại, Trưởng phòng Khoa học và Công nghệ, trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam cho rằng: Ứng dụng và phát triển CNC là một giải pháp có ý nghĩa quan trọng trong chế biến lâm sản và nâng cao giá trị tài nguyên rừng. Do đó, Nghệ An cần xây dựng Đề án “Phát triển ngành chế biến gỗ và lâm sản tuần hoàn, số hóa/chuyển đổi số tại Nghệ An giai đoạn 2025-2030”. Đồng thời xác định công nghệ ưu tiên, quy mô lớn, đáp ứng yêu cầu kinh tế tuần hoàn; Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn vay ưu đãi cho đổi mới công nghệ; Đầu tư Trung tâm công nghệ số ngành gỗ/trung tâm đào tạo và R&D, trung tâm kiểm định, thử nghiệm chất lượng đồ gỗ tại Nghệ An...

Chính sách trồng rừng gỗ lớn được Nghệ An quan tâm

Tỉnh Nghệ An đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ lĩnh vực chế biến gỗ và lâm sản, nhằm thu hút doanh nghiệp đầu tư vào các cơ sở quy mô lớn, công nghệ hiện đại, qua đó từng bước xây dựng chuỗi liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ sản phẩm lâm nghiệp. Mặc dù còn tồn tại những hạn chế nhất định, những chính sách này cho thấy nỗ lực của tỉnh trong việc phát triển ngành lâm nghiệp và nâng cao giá trị sản phẩm. Một số nhà máy, doanh nghiệp chế biến tiêu biểu như: Công ty Biomass Fuel Việt Nam, Công ty BVN Thanh Chương, Công ty Đông Bắc, Nhà máy gỗ MDF Nghĩa Đàn của Công ty Lâm nghiệp Tháng Năm, Nhà máy MDF của Công ty Tân Việt Trung, Nhà máy MDF Nghệ An của Công ty Thanh Thành Đạt…

Bên cạnh đó, toàn tỉnh hiện có 1.052 cơ sở chế biến gỗ và lâm sản hoạt động phân tán tại nhiều địa phương, góp phần giải quyết việc làm, nâng cao giá trị sản phẩm gỗ rừng trồng.

Nghệ An hướng đến việc hình thành và phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ công nghệ cao

Do đó, thời gian tới tỉnh Nghệ An sẽ hướng đến việc hình thành và phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ công nghệ cao, thân thiện với môi trường, sản xuất các sản phẩm chế biến sâu với giá trị gia tăng cao. Đây là yếu tố quan trọng để nâng cao sức cạnh tranh của ngành chế biến gỗ tỉnh Nghệ An, đồng thời bảo vệ môi trường bền vững.

Một trong những chiến lược quan trọng là đẩy nhanh tiến độ phát triển Khu Lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao vùng Bắc Trung Bộ, nhằm thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào khu vực này. Mục tiêu là sản xuất chế biến sâu với công nghệ tiên tiến, nâng cao giá trị sản phẩm và tạo cơ hội phát triển thị trường tiêu thụ.

Cũng tại Hội thảo, tỉnh Nghệ An đã công bố quy hoạch chung xây dựng Khu Lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao vùng Bắc Trung Bộ đến năm 2045.

Bùi Ánh