Gieo hạt mầm xanh

Nắng tháng 9 trải vàng lên cánh đồng Ngọc Trung, xã Xuân Minh, huyện Thọ Xuân cũ, nay là xã Xuân Lập, tỉnh Thanh Hóa, từng thửa lúa hữu cơ đung đưa theo gió. Bà Đỗ Thị Hoa, Giám đốc HTX Dịch vụ Nông nghiệp và PTNT Xuân Minh (HTX Xuân Minh) trong bộ áo nâu sẫm, đội chiếc nón quen thuộc, đang cúi xuống tỉ mỉ kiểm tra từng bông lúa. Đôi bàn tay rám nắng nhẹ nâng những hạt lúa mẩy căng, ánh mắt bà ánh lên niềm vui xen lẫn tự hào: Những giống lúa TBR225, Bắc Thơm số 7, Thái Xuyên 111… đang trổ đòng đều tăm tắp, khỏe mạnh mà không cần tới thuốc bảo vệ thực vật hay phân đạm.

Bà Đỗ Thị Hoa, Giám đốc HTX Xuân Minh  kiểm tra đồng lúa hữu cơ tại xã Xuân Lập, tỉnh Thanh Hóa

“Chúng tôi kiên quyết đi theo quy trình hữu cơ và VietGAP: sử dụng phân bón hữu cơ, tuyệt đối không dùng thuốc BVTV, không dùng phân đạm. Điều quan trọng nhất là tạo ra hạt gạo sạch, chất lượng cao, vừa cung cấp cho thị trường trong tỉnh, vừa vươn tới các tỉnh lân cận và xa hơn là hướng đến xuất khẩu ra các nước trong khu vực”, bà Hoa chia sẻ.

Theo sau bà, mấy nông dân xã viên vừa bước ra từ bờ ruộng, mồ hôi lấm tấm trên trán nhưng nụ cười rạng rỡ. “Từ khi tham gia HTX, vụ nào nhà tôi cũng thu được thêm, không lo đầu ra nữa”, ông Lê Văn Thực, một xã viên lâu năm cho biết. Giọng ông đầy tin tưởng, như nói hộ nỗi lòng của nhiều người nông dân ở Xuân Minh.

Trước kia, bà con quen sản xuất nhỏ lẻ, phụ thuộc nhiều vào phân hóa học, thuốc trừ sâu. Giá cả bấp bênh, có vụ làm ra chẳng đủ tiền công thuê gặt. Nhưng giờ đây, với sự định hướng của HTX và bàn tay dẫn dắt của bà Hoa, những cánh đồng đã thay áo mới. Giống lúa được chọn lọc kỹ càng, quy trình hữu cơ “5 không” được áp dụng, nông dân được tập huấn tận tình.

Nông dân Xuân Minh thu hoạch lúa bằng máy gặt hiện đại, giảm sức lao động, nâng cao năng suất

“Chúng tôi không còn vứt vỏ chai thuốc sâu bừa bãi trên ruộng như trước, cũng không còn lo hít phải mùi độc hại. Cánh đồng sạch hơn, người dân cũng khỏe mạnh hơn”, bà Hoàng Thị Thu, xã viên tham gia mô hình lúa hữu cơ, vừa nói vừa chỉ tay về phía ruộng lúa xanh mướt.

Trên cánh đồng rộng, tiếng máy cấy, máy gặt rộn ràng. Mùi rơm rạ hòa cùng gió đồng làm không khí thêm nồng nàn. Người nông dân không còn còng lưng cả ngày dưới ruộng, mà được hỗ trợ bởi dàn máy hiện đại. Những bó lúa vàng nhanh chóng được thu hoạch, chuyển lên xe đưa thẳng về xưởng chế biến khép kín của HTX. Một chu trình sản xuất sạch, đồng bộ và khoa học đang thay thế dần cách làm manh mún, cũ kỹ.

Từ giọt mồ hôi đến hạt gạo đạt chuẩn VietGAP – hữu cơ

Trong xưởng chế biến khép kín của HTX, tiếng máy sấy, máy xát vang đều đều. Những hạt lúa vàng sau khi thu hoạch được đưa vào dây chuyền hiện đại, đảm bảo loại bỏ hoàn toàn tạp chất, đóng gói cẩn thận, bảo quản sạch sẽ. Kết quả là những hạt gạo thon dài, trắng sáng, tỏa hương thơm nhẹ tự nhiên. Khi nấu lên, cơm dẻo, ngọt, hạt cơm dính với nhau mà không bị rời, để nguội vẫn mềm. Chính sự khác biệt này khiến gạo Hoa Minh ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng.

Giám đốc HTX Đỗ Thị Hoa theo dõi năng suất lúa ngay giữa cánh đồng mùa gặt

Bà Hoàng Thị Thu, một xã viên hồ hởi cho biết: “Từ khi tham gia HTX, tôi thấy rõ hiệu quả. Không còn lo thuốc sâu độc hại, không sợ bán bị ép giá. Mỗi sào lúa tăng thêm khoảng 50kg so với canh tác thường, thu nhập ổn định hơn trước nhiều”.

Đằng sau từng hạt gạo là giọt mồ hôi trên cánh đồng, là sự kiên trì thay đổi tư duy canh tác của nông dân. Họ không còn phó mặc “được mùa mất giá”, mà đã có HTX đứng ra tổ chức sản xuất, bao tiêu sản phẩm. Nhờ đó, mỗi vụ HTX có thể cung cấp hơn 100 tấn gạo cho thị trường, không chỉ ở Thanh Hóa mà còn đến Nghệ An, Hà Tĩnh, Hà Nội…

Cận cảnh bông lúa sạch, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, đạt tiêu chuẩn VietGAP

Năm 2022, gạo Hoa Minh chính thức được công nhận là sản phẩm OCOP cấp tỉnh 3 sao, một dấu mốc quan trọng khẳng định uy tín và chất lượng. Giá gạo ổn định ở mức 25.000 đồng/kg, đầu ra vững chắc giúp đời sống xã viên thay đổi rõ rệt. Nhiều hộ đã thoát nghèo, xây dựng nhà cửa khang trang, con cái được học hành đầy đủ.

Chung tay xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu

Ông Hà Đình Cường, Chủ tịch UBND xã Xuân Lập khẳng định: “Chính quyền địa phương luôn đồng hành, tạo điều kiện để HTX Xuân Minh mở rộng diện tích lúa VietGAP và hữu cơ. Đây là mô hình bền vững, góp phần nâng cao thu nhập cho bà con, đồng thời xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao”.

Quy trình đóng gói gạo tại xưởng khép kín, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trước khi đưa ra thị trường

Từ diện tích ban đầu 10 ha, đến nay Xuân Minh đã có 40 ha sản xuất theo VietGAP và 10 ha hữu cơ. Những cánh đồng lớn, quy mô tập trung, không chỉ tạo sản phẩm đồng đều về chất lượng, mà còn thu hút sự liên kết của doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, mở rộng thị trường tiêu thụ.

Thanh Hóa hiện có hơn 1.370 HTX, với khoảng 252.000 thành viên, gần 40.000 lao động thường xuyên. Trong đó, HTX Xuân Minh nổi bật với 266 thành viên, là một trong những điển hình của tỉnh trong việc chuyển đổi từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa, gắn với chuỗi giá trị.

Nhưng bà Hoa cùng Ban quản trị HTX không dừng lại ở thành công hiện tại. Họ đặt mục tiêu cao hơn: xây dựng vùng nguyên liệu đủ lớn để phục vụ xuất khẩu. “Sản phẩm gạo của chúng tôi đã có chỗ đứng ở thị trường trong nước. Nhưng khát vọng lớn hơn là đưa gạo Hoa Minh ra thế giới, để bạn bè quốc tế biết đến hạt gạo sạch, dẻo, thơm của Thanh Hóa”, bà Hoa bày tỏ.

Sản phẩm gạo Hoa Minh đạt chứng nhận OCOP 3 sao, được người tiêu dùng ưa chuộng vì chất lượng thơm ngon, an toàn

Để đạt được điều đó, HTX đang tập trung vào 3 hướng chính: Mở rộng quy mô sản xuất hữu cơ, từng bước hình thành cánh đồng mẫu lớn hàng trăm hecta; Ứng dụng công nghệ cao trong bảo quản, chế biến, đóng gói nhằm đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế; Xây dựng thương hiệu mạnh gắn với chỉ dẫn địa lý, bảo hộ nhãn hiệu, để gạo Hoa Minh có thể cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường.

Trong ánh hoàng hôn, khi cánh đồng lúa trải dài vàng óng, những đoàn máy gặt nối đuôi nhau trở về xưởng. Người nông dân, dù áo ướt đẫm mồ hôi, vẫn nở nụ cười rạng rỡ. Họ không chỉ thu hoạch lúa, mà còn gặt hái niềm tin về một tương lai sung túc hơn, về một vùng quê đang từng ngày “thay da đổi thịt”.

Hoàng Anh